روز در معارف دعا و زیارات: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==منابع== # +==منابع== {{منابع}} # )) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = روز | |||
| عنوان مدخل = روز | |||
| مداخل مرتبط = [[روز در قرآن]] - [[روز در معارف دعا و زیارات]] - [[روز در معارف و سیره سجادی]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
در [[زبان عربی]] [[نهار]] به معنای روز و [[یوم]] هم به معنای روز، و البته به معنای دوره و مدتی از [[زمان]] است. | در [[زبان عربی]] [[نهار]] به معنای روز و [[یوم]] هم به معنای روز، و البته به معنای دوره و مدتی از [[زمان]] است. | ||
[[سخن امام سجاد]]{{ع}} در [[صحیفه]] درباره روز بر دو گونه است. یکی ناظر بر روزهای خاص است، مانند دعاهای [[ماه رمضان]]، [[عید فطر]]، [[عرفه]]، [[عید قربان]] و [[جمعه]] و دیگری درباره همه روزها و ایام [[عمر]]. ما به [[دلیل]] آثار [[تربیتی]] این [[دعاها]] به برخی نمونه‌های آن می‌پردازیم. | [[سخن امام سجاد]] {{ع}} در [[صحیفه]] درباره روز بر دو گونه است. یکی ناظر بر روزهای خاص است، مانند دعاهای [[ماه رمضان]]، [[عید فطر]]، [[عرفه]]، [[عید قربان]] و [[جمعه]] و دیگری درباره همه روزها و ایام [[عمر]]. ما به [[دلیل]] آثار [[تربیتی]] این [[دعاها]] به برخی نمونه‌های آن می‌پردازیم. | ||
آن [[حضرت]] از جمله در دعای ورود به ماه رمضان به [[خدا]] عرض می‌کند: {{متن حدیث|وَ اسْلَخْ عَنَّا تَبِعَاتِنَا مَعَ انْسِلَاخِ أَيَّامِهِ... وَ أَعِنَّا فِي نَهَارِهِ عَلَى صِيَامِهِ... حَتَّى لَا يَشْهَدَ نَهَارُهُ عَلَيْنَا بِغَفْلَةٍ}}<ref>دعای ۴۴.</ref>؛ «با سپری شدن روزهای (پایانی) این ماه [[بدی‌ها]] و زشتی‌های ما را در (وجود) ما ریشه‌کن کن... و در روزهای این ماه [[مبارک]] به [[روزه‌داری]] - یاریمان فرما تا روز آن [[شاهد]] [[غفلت]] ما نباشد». | آن [[حضرت]] از جمله در دعای ورود به ماه رمضان به [[خدا]] عرض می‌کند: {{متن حدیث|وَ اسْلَخْ عَنَّا تَبِعَاتِنَا مَعَ انْسِلَاخِ أَيَّامِهِ... وَ أَعِنَّا فِي نَهَارِهِ عَلَى صِيَامِهِ... حَتَّى لَا يَشْهَدَ نَهَارُهُ عَلَيْنَا بِغَفْلَةٍ}}<ref>دعای ۴۴.</ref>؛ «با سپری شدن روزهای (پایانی) این ماه [[بدی‌ها]] و زشتی‌های ما را در (وجود) ما ریشه‌کن کن... و در روزهای این ماه [[مبارک]] به [[روزه‌داری]] - یاریمان فرما تا روز آن [[شاهد]] [[غفلت]] ما نباشد». | ||
و در دعای [[وداع]] عرض می‌کند: ما به [[فرمان]] تو در روز(های) این ماه [[روزه]] گرفتیم... [[سلام]] بر تو ای [[بهترین]] ماه در میانه ایام و ساعت‌ها... ماهی که هیچ روزی با او لاف همسری و [[برابری]] نتواند زد. | و در دعای [[وداع]] عرض می‌کند: ما به [[فرمان]] تو در روز(های) این ماه [[روزه]] گرفتیم... [[سلام]] بر تو ای [[بهترین]] ماه در میانه ایام و ساعت‌ها... ماهی که هیچ روزی با او لاف همسری و [[برابری]] نتواند زد. | ||
| خط ۱۴: | خط ۱۶: | ||
در [[دعای روز عید قربان]] و [[جمعه]] نیز عرضه می‌دارد: «خدایا این، روزی [[مبارک]] و با میمنت است و [[مسلمین]]... در این روز مجتمع... (از تو می‌خواهم) ما را در دعای [[شایسته]] هر یک از [[بندگان]] مؤمنت که در این روز تو را بخواند [[شریک]] سازی... ای مولای من، من (در این روز) مهیا می‌شوم... به [[امید]] [[عفو]] تو... و امروز مرا از امیدم [[ناامید]] مکن... امروز از [[خشم]] تو به تو [[پناه]] می‌جویم»<ref>نیایش چهل‌وهشتم.</ref>. | در [[دعای روز عید قربان]] و [[جمعه]] نیز عرضه می‌دارد: «خدایا این، روزی [[مبارک]] و با میمنت است و [[مسلمین]]... در این روز مجتمع... (از تو می‌خواهم) ما را در دعای [[شایسته]] هر یک از [[بندگان]] مؤمنت که در این روز تو را بخواند [[شریک]] سازی... ای مولای من، من (در این روز) مهیا می‌شوم... به [[امید]] [[عفو]] تو... و امروز مرا از امیدم [[ناامید]] مکن... امروز از [[خشم]] تو به تو [[پناه]] می‌جویم»<ref>نیایش چهل‌وهشتم.</ref>. | ||
و اما برخی دعاهای [[حضرت]] که اختصاص به روز خاص ندارد چنین است: {{متن حدیث|وَ وَفِّقْنَا فِي يَوْمِنَا هَذَا وَ لَيْلَتِنَا هَذِهِ وَ فِي جَمِيعِ أَيَّامِنَا لِاسْتِعْمَالِ الْخَيْرِ، وَ هِجْرَانِ الشَّرِّ...}}<ref>دعای ۶.</ref>؛ «(بار خدایا بر [[محمد]] و خاندانش [[درود]] بفرست) و ما را در این روز و این [[شب]] و هر روز به انجام [[کارهای نیک]] و دوری از [[کارهای ناپسند]] [[توفیق]] ده. و نیز: ای مولای من بر [[پیری]] من و پایان یافتن [[روزگار]] من... | و اما برخی دعاهای [[حضرت]] که اختصاص به روز خاص ندارد چنین است: {{متن حدیث|وَ وَفِّقْنَا فِي يَوْمِنَا هَذَا وَ لَيْلَتِنَا هَذِهِ وَ فِي جَمِيعِ أَيَّامِنَا لِاسْتِعْمَالِ الْخَيْرِ، وَ هِجْرَانِ الشَّرِّ...}}<ref>دعای ۶.</ref>؛ «(بار خدایا بر [[محمد]] و خاندانش [[درود]] بفرست) و ما را در این روز و این [[شب]] و هر روز به انجام [[کارهای نیک]] و دوری از [[کارهای ناپسند]] [[توفیق]] ده. و نیز: ای مولای من بر [[پیری]] من و پایان یافتن [[روزگار]] من... رحم کن!»<ref>نیایش پنجاه‌و‌سوم.</ref> و نیز: «ای [[خداوند]]، چنان کن که در دیگر ماه‌ها و روزها (علاوه بر [[ماه رمضان]]) تا زنده‌ایم چنین ([[اهل عبادت]]) باشیم»<ref>نیایش چهل‌و‌چهارم.</ref>. | ||
اینها نمونه‌هایی از [[دعاهای امام سجاد]]{{ع}} درباره ایام و روزها بود که به خاطر [[تذکر]] آثار [[تربیتی]] آن به تفصیل بیان شد<ref>صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، انتشارات سروش، تهران، ۱۳۷۵، چاپ دوم.</ref>.<ref>[[امیر شیرزاد|شیرزاد، امیر]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «روز»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۲۴۹.</ref> | اینها نمونه‌هایی از [[دعاهای امام سجاد]] {{ع}} درباره ایام و روزها بود که به خاطر [[تذکر]] آثار [[تربیتی]] آن به تفصیل بیان شد<ref>صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، انتشارات سروش، تهران، ۱۳۷۵، چاپ دوم.</ref>.<ref>[[امیر شیرزاد|شیرزاد، امیر]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «روز»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۲۴۹.</ref> | ||
== منابع == | |||
==منابع== | |||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:1100609.jpg|22px]] [[امیر شیرزاد|شیرزاد، امیر]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|'''مقاله «روز»، دانشنامه صحیفه سجادیه''']] | # [[پرونده:1100609.jpg|22px]] [[امیر شیرزاد|شیرزاد، امیر]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|'''مقاله «روز»، دانشنامه صحیفه سجادیه''']] | ||
{{پایان منابع}} | |||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:روز در معارف دعا و زیارات]] | [[رده:روز در معارف دعا و زیارات]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۶ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۵۶
این مدخل زیرشاخهٔ بحث روز است. روز از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: روز در قرآن - روز در معارف دعا و زیارات - روز در معارف و سیره سجادی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
در زبان عربی نهار به معنای روز و یوم هم به معنای روز، و البته به معنای دوره و مدتی از زمان است. سخن امام سجاد (ع) در صحیفه درباره روز بر دو گونه است. یکی ناظر بر روزهای خاص است، مانند دعاهای ماه رمضان، عید فطر، عرفه، عید قربان و جمعه و دیگری درباره همه روزها و ایام عمر. ما به دلیل آثار تربیتی این دعاها به برخی نمونه‌های آن می‌پردازیم. آن حضرت از جمله در دعای ورود به ماه رمضان به خدا عرض می‌کند: «وَ اسْلَخْ عَنَّا تَبِعَاتِنَا مَعَ انْسِلَاخِ أَيَّامِهِ... وَ أَعِنَّا فِي نَهَارِهِ عَلَى صِيَامِهِ... حَتَّى لَا يَشْهَدَ نَهَارُهُ عَلَيْنَا بِغَفْلَةٍ»[۱]؛ «با سپری شدن روزهای (پایانی) این ماه بدی‌ها و زشتی‌های ما را در (وجود) ما ریشه‌کن کن... و در روزهای این ماه مبارک به روزه‌داری - یاریمان فرما تا روز آن شاهد غفلت ما نباشد». و در دعای وداع عرض می‌کند: ما به فرمان تو در روز(های) این ماه روزه گرفتیم... سلام بر تو ای بهترین ماه در میانه ایام و ساعت‌ها... ماهی که هیچ روزی با او لاف همسری و برابری نتواند زد. و درباره عید فطر به خدا عرض می‌کند: «و عید فطر و گشودن روزه را بر ما مبارک گردان... بار الها! در این روز فطر (عید) که برای مؤمنان روز شادی و شادمانیش قرار دادی... به درگاه تو توبه می‌کنیم»[۲]. و نیز: «پس از نماز عید فطر و در روزهای جمعه عرض می‌کند: و روز مرا به ناامیدی به پایان مرسان»[۳].
آن حضرت در دعای روز عرفه عرض می‌کند: «بار الها امروز روز عرفه است که به آن شرافت و کرامت و عظمت بخشیدی،... و برای من در این روز بهره‌ای از رضامندی خویش قرار ده... رحمت خود را نصیب ما گردان همانند کسانی که به بیزاری و نفرت از گناهی که مرتکب شده‌اند از تو پناه می‌جویند»[۴]. در دعای روز عید قربان و جمعه نیز عرضه می‌دارد: «خدایا این، روزی مبارک و با میمنت است و مسلمین... در این روز مجتمع... (از تو می‌خواهم) ما را در دعای شایسته هر یک از بندگان مؤمنت که در این روز تو را بخواند شریک سازی... ای مولای من، من (در این روز) مهیا می‌شوم... به امید عفو تو... و امروز مرا از امیدم ناامید مکن... امروز از خشم تو به تو پناه می‌جویم»[۵].
و اما برخی دعاهای حضرت که اختصاص به روز خاص ندارد چنین است: «وَ وَفِّقْنَا فِي يَوْمِنَا هَذَا وَ لَيْلَتِنَا هَذِهِ وَ فِي جَمِيعِ أَيَّامِنَا لِاسْتِعْمَالِ الْخَيْرِ، وَ هِجْرَانِ الشَّرِّ...»[۶]؛ «(بار خدایا بر محمد و خاندانش درود بفرست) و ما را در این روز و این شب و هر روز به انجام کارهای نیک و دوری از کارهای ناپسند توفیق ده. و نیز: ای مولای من بر پیری من و پایان یافتن روزگار من... رحم کن!»[۷] و نیز: «ای خداوند، چنان کن که در دیگر ماه‌ها و روزها (علاوه بر ماه رمضان) تا زنده‌ایم چنین (اهل عبادت) باشیم»[۸]. اینها نمونه‌هایی از دعاهای امام سجاد (ع) درباره ایام و روزها بود که به خاطر تذکر آثار تربیتی آن به تفصیل بیان شد[۹].[۱۰]
