حاکم نیشابوری: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = | | موضوع مرتبط = | ||
| عنوان مدخل = | | عنوان مدخل = | ||
| مداخل مرتبط = [[حاکم نیشابوری در معارف و سیره رضوی]] | | مداخل مرتبط = [[حاکم نیشابوری در معارف و سیره رضوی]] | ||
| پرسش مرتبط = | | پرسش مرتبط = | ||
}} | }} | ||
== | == آشنایی اجمالی == | ||
[[ | [[ابوعبدالله محمد بن عبدالله بن محمد بن حمدویه ضبّی]]، مشهور به [[حاکم نیشابوری]] و [[ابن بیع]] در سال ۳۲۱ در [[شهر]] [[نیشابور]] به [[دنیا]] آمد<ref>تاریخ بغداد، ج ۵، ص۴۷۳.</ref> تحصیلات خویش را از [[اوان]] [[کودکی]] به [[تشویق]] و [[حمایت]] پدر و دایی خود آغاز کرد<ref>تاریخ الاسلام، ج ۲۸، ص۱۲۲.</ref> و به این منظور به مناطق گوناگونی چون [[همدان]]، [[مرو]]<ref>الانساب، ج ۱، ص۴۳۲.</ref> [[عراق]]، [[حجاز]]، ماوراءالنهر و [[ری]] [[مسافرت]] کرد و به گفته خویش از دو هزار استاد بهره [[علمی]] برد. <ref>تبیین کذب المفتری، ص۲۲۶.</ref> او طی دو مرحله در ایام [[جوانی]] و میانسالی وارد [[بغداد]] شد و از محدثانی چون [[ابوعمرو سماک]]، [[ابوالعباس اصم]] و [[احمد بن سلمان نجاد]] و بسیاری دیگر علومی را فرا گرفته و [[حدیث]] شنیده است. <ref> تاریخ بغداد، ج ۵، ص۴۷۳.</ref> [[علم فقه]] را نیز از [[ابوسهل صعلکی]]<ref>وفیات الاعیان، ج ۴، ص۲۸۰.</ref> و [[ابوسهل حنفی]] فرا گرفت. [[حاکم]]، از [[پیشوایان]] و [[فقها]] و [[محدثان]] برجسته و بزرگ عصر خویش<ref> تبیین کذب المفتری، ص۲۲۶.</ref> و فردی مورد [[اعتماد]] بود<ref>تاریخ بغداد، ج ۵، ص۴۷۳.</ref> در شهرهایی چون ماوراءالنهر، عراق و ری [[املای حدیث]] می‌‌کرد<ref>تبیین کذب الفتری، ص۲۲۷.</ref> و [[شاگردان]] بسیاری از وی استفاده کرده‌اند از آن میان افرادی چون [[دارقطنی]]<ref> تاریخ بغداد، ج ۵، ص۴۷۳.</ref> و [[ابن ابی الفوارس]]<ref>المنتظم، ج ۱۵، ص۱۰۹.</ref> که خود نیز از بزرگان [[فقه]] و حدیث‌اند می‌‌توان نام برد. حاکم علاوه بر [[مناصب]] و مراتب علمی از [[مشاغل]] [[اجتماعی]] به دور نبوده و در سال ۳۵۹ در ایام [[دولت]] سامانیه و [[وزارت]] [[ابوجعفر عتبی]] [[قضاوت]] [[شهر]] نَسَا واقع در ترکمنستان کنونی را برعهده داشت. [[مذهب]] وی [[شافعی]] بود، <ref>طبقات الشافعیة الکبری، ج ۴، ص۱۵۵.</ref> با این حال برخی او را متمایل به [[شیعه]] دانسته<ref>تاریخ بغداد، ج ۵، ص۴۷۳؛ المنتظم، ج ۱۵، ص۱۰۹.</ref> و گفته‌اند در [[باطن]] [[تعصب]] بسیاری بر [[مذهب شیعه]] داشت، اگرچه به ظاهر پیرو [[اهل سنت]] و شافعی بود. <ref>تاریخ الاسلام، ج ۲۸، ص۱۳۲.</ref> گویند: حاکم [[نیشابوری]] دارای ۱۵۰۰ تصنیف بوده که بعضی از آنها عبارت است از: تاریخ علماء نیشابور، المستدرک علی الصحیحین، <ref>تبیین کذب المفتری، ص۲۲۷.</ref>تاریخ نیشابور، الاکلیل، المدخل، تراجم الشیوخ، الصحیح، فضائل الشافعی، تسمیة من أخرجهم البخاری و مسلم، معرفة علوم حدیث و علومه و کتبه، <ref>الاعلام، ج ۶، ص۲۲۷.</ref> الاربعین در باب حدیث، امالی العشیات، رحلتان الی الحجاز و العراق، السیاق فی ذیل تاریخ نیشابور، فضائل العشرة المبشره، فضائل فاطمة الزهرا علیهاالسلام، فوائد الشیوخ، المبتداء من اللآلی الکبری، المدخل الی علم الصحیح. <ref> هدیة العارفین، ج ۲، ص۵۹.</ref> وی بنابر مشهور در سال ۴۰۵ در نیشابور درگذشت<ref>تاریخ بغداد، ج ۵، ص۴۷۴؛ المنتظم، ج ۱۵، ص۱۱۰.</ref>.<ref>جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]] ج۳، ص۳۷۵-۳۷۶.</ref> | ||
او طی دو مرحله در ایام [[جوانی]] و | |||
حاکم علاوه بر [[مناصب]] و مراتب علمی از [[مشاغل]] [[اجتماعی]] به دور نبوده و در سال ۳۵۹ در ایام [[دولت]] سامانیه و [[وزارت]] [[ابوجعفر عتبی]] [[قضاوت]] [[شهر]] نَسَا واقع در ترکمنستان کنونی را برعهده داشت. | |||
[[مذهب]] وی [[شافعی]] بود، <ref>طبقات الشافعیة | |||
==جستارهای وابسته == | |||
*[[المستدرک علی الصحیحین (کتاب)]] | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده: | # [[پرونده: IM009687.jpg|22px]] جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱''']] | ||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
| خط ۲۸: | خط ۱۹: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:اعلام]] | [[رده:اعلام]] | ||
[[رده: | [[رده:رجال اهل سنت]] | ||
نسخهٔ ۱۲ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۷:۳۰
حاکم نیشابوری از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: حاکم نیشابوری در معارف و سیره رضوی - پرسش مرتبط نداردآشنایی اجمالی
ابوعبدالله محمد بن عبدالله بن محمد بن حمدویه ضبّی، مشهور به حاکم نیشابوری و ابن بیع در سال ۳۲۱ در شهر نیشابور به دنیا آمد[۱] تحصیلات خویش را از اوان کودکی به تشویق و حمایت پدر و دایی خود آغاز کرد[۲] و به این منظور به مناطق گوناگونی چون همدان، مرو[۳] عراق، حجاز، ماوراءالنهر و ری مسافرت کرد و به گفته خویش از دو هزار استاد بهره علمی برد. [۴] او طی دو مرحله در ایام جوانی و میانسالی وارد بغداد شد و از محدثانی چون ابوعمرو سماک، ابوالعباس اصم و احمد بن سلمان نجاد و بسیاری دیگر علومی را فرا گرفته و حدیث شنیده است. [۵] علم فقه را نیز از ابوسهل صعلکی[۶] و ابوسهل حنفی فرا گرفت. حاکم، از پیشوایان و فقها و محدثان برجسته و بزرگ عصر خویش[۷] و فردی مورد اعتماد بود[۸] در شهرهایی چون ماوراءالنهر، عراق و ری املای حدیث می‌‌کرد[۹] و شاگردان بسیاری از وی استفاده کرده‌اند از آن میان افرادی چون دارقطنی[۱۰] و ابن ابی الفوارس[۱۱] که خود نیز از بزرگان فقه و حدیث‌اند می‌‌توان نام برد. حاکم علاوه بر مناصب و مراتب علمی از مشاغل اجتماعی به دور نبوده و در سال ۳۵۹ در ایام دولت سامانیه و وزارت ابوجعفر عتبی قضاوت شهر نَسَا واقع در ترکمنستان کنونی را برعهده داشت. مذهب وی شافعی بود، [۱۲] با این حال برخی او را متمایل به شیعه دانسته[۱۳] و گفته‌اند در باطن تعصب بسیاری بر مذهب شیعه داشت، اگرچه به ظاهر پیرو اهل سنت و شافعی بود. [۱۴] گویند: حاکم نیشابوری دارای ۱۵۰۰ تصنیف بوده که بعضی از آنها عبارت است از: تاریخ علماء نیشابور، المستدرک علی الصحیحین، [۱۵]تاریخ نیشابور، الاکلیل، المدخل، تراجم الشیوخ، الصحیح، فضائل الشافعی، تسمیة من أخرجهم البخاری و مسلم، معرفة علوم حدیث و علومه و کتبه، [۱۶] الاربعین در باب حدیث، امالی العشیات، رحلتان الی الحجاز و العراق، السیاق فی ذیل تاریخ نیشابور، فضائل العشرة المبشره، فضائل فاطمة الزهرا علیهاالسلام، فوائد الشیوخ، المبتداء من اللآلی الکبری، المدخل الی علم الصحیح. [۱۷] وی بنابر مشهور در سال ۴۰۵ در نیشابور درگذشت[۱۸].[۱۹]
جستارهای وابسته
منابع
جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱
پانویس
- ↑ تاریخ بغداد، ج ۵، ص۴۷۳.
- ↑ تاریخ الاسلام، ج ۲۸، ص۱۲۲.
- ↑ الانساب، ج ۱، ص۴۳۲.
- ↑ تبیین کذب المفتری، ص۲۲۶.
- ↑ تاریخ بغداد، ج ۵، ص۴۷۳.
- ↑ وفیات الاعیان، ج ۴، ص۲۸۰.
- ↑ تبیین کذب المفتری، ص۲۲۶.
- ↑ تاریخ بغداد، ج ۵، ص۴۷۳.
- ↑ تبیین کذب الفتری، ص۲۲۷.
- ↑ تاریخ بغداد، ج ۵، ص۴۷۳.
- ↑ المنتظم، ج ۱۵، ص۱۰۹.
- ↑ طبقات الشافعیة الکبری، ج ۴، ص۱۵۵.
- ↑ تاریخ بغداد، ج ۵، ص۴۷۳؛ المنتظم، ج ۱۵، ص۱۰۹.
- ↑ تاریخ الاسلام، ج ۲۸، ص۱۳۲.
- ↑ تبیین کذب المفتری، ص۲۲۷.
- ↑ الاعلام، ج ۶، ص۲۲۷.
- ↑ هدیة العارفین، ج ۲، ص۵۹.
- ↑ تاریخ بغداد، ج ۵، ص۴۷۴؛ المنتظم، ج ۱۵، ص۱۱۰.
- ↑ جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۳، ص۳۷۵-۳۷۶.