خطبه ۲۱۴ نهج البلاغه: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۲ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۲۵

مقدمه

خطبه ۲۱۴ در تفسیر ایه ۶ سوره انفطار که می‌فرماید: "هان ای انسان! چه چیزی تو را در حق پروردگار بخشنده‌ات غرّه کرده؟" ایراد شده است. پیام آیه این است: به‌راستی چه چیزی، جز غفلت و نادانی، آدمی را در برابر پروردگار خویش به طغیان و سرکشی وامی‌دارد؟ امام (ع) به انسان‌ها هشدار می‌دهد که برخیزند و به مداوای غفلت خویشتن بپردازند و مطیع فرامین خداوند شوند. آدمی با اعمالش از خداوند روی می‌گرداند، اما خداوند همواره با بندگان خویش مهربان است، نعمت‌های خود را بر آنان فرود می‌آورد و سرکشی بندگان مانع نزول رحمت پروردگار نمی‌شود. خداوند همواره بندگان گناه‌کار را به دریای رحمت و بخشش خود فرامی‌خواند.

امام (ع) تذکر می‌دهد، حال که این‌گونه است، خداوند نسبت به بنده عیب‌پوش و مهربان است، آن هم در حالی که بنده نسبت به پروردگار خویش سرکش و روی گردان است. پس بیندیشید! اگر بنده‌ای فرمان‌بر خداوند خویش باشد، چگونه خواهد شد؟ امام (ع) در ادامه به سفر آخرت و آغاز قیامت اشاره دارد. در آن روز خداوند با عدل گسترده خویش با مردمان رفتار می‌کند. انسان‌ها اگر از فرصت دنیا بهره نگیرند و خود را در دریای عفو و رحمت الهی غوطه‌ور نسازند، برزخ و قیامت عرصه این کار نیست و در برابر سلطه پروردگار و عدل گسترده او قرار خواهد گرفت.

مطالب مهم خطبه

بیان نعمت‌های خداوند؛
انذار مردمان از عدم رعایت حدود الهی؛
احاطه خداوند بر اعمال مردمان؛
غفلت مردمان و سفارش به بیداری؛
وصف دنیا و ضرورت عبرت‌پذیری از آن؛
وصف عدل الهی؛
وصف قیامت.

فرازی از خطبه

اگر راست و دروغ اندرزها را در سرزمین‌های ویران و خانه‌های خالی بررسی کنی، می‌بینی بهترین موعظه و رساترین اندرزها را در اختیار تو قرار می‌دهند، زیرا در مرکزی رفته‌ای که نسبت به تو مهربان‌اند و برای سالم بودنت دقت می‌کنند. بهترین خانه، خانه‌ای است که آن را نپسندی و بهترین محل، محلی است که برای سکونت نپذیری. سعادتمندان فردا کسانی هستند که از دنیا گریزان بوده‌اند.

فردا روزی است که زمین می‌لرزد و قیامت برپا می‌شود و حوادث هولناک آن آشکار خواهند شد. هر کس راهی را که در دنیا انتخاب کرده آغاز می‌کند و دنبال معبودی که پرستش کرده است رهسپار می‌شود و هر مطیعی دنبال دستور دهنده‌اش حرکت می‌کند. در چنین روزی در عدل خدا نه به اندازه حرکت چشم و نه به مقدار صدای پای ظلم نمی‌شود، بلکه هر کس به حق خود می‌رسد. در چنین روزی دلیل باطل فراوان و عذرهای بی‌فایده زیاد است. بنابراین باید خود را برای عذری قابل اعتماد آماده کنی و دلیل خویش را به اثبات برسانی. در باقی‌مانده عمر از ثروتی که برای تو دوام ندارد بهره‌برداری کن و خود را برای سفر آماده گردان، برق پیروزی را بنگر و وسیله کوشش را به حرکت درآور^[۱].

منابع

دین‌پرور، سیدجمال‌الدین، دانشنامه نهج البلاغه ج۱

پانویس

↑ دین‌پرور، سید حسین، دانشنامه نهج البلاغه ج۱، ص ۳۶۳-۳۶۴.

[1] دین‌پرور، سید حسین، دانشنامه نهج البلاغه ج۱، ص ۳۶۳-۳۶۴.

[۱]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{نهج البلاغه/بالا}}
+{{مدخل مرتبط
-{{امامت}}
+| موضوع مرتبط = نهج البلاغه
+| عنوان مدخل  =
+| مداخل مرتبط =
+| پرسش مرتبط  =
+}}
-==مقدمه==
+== مقدمه ==
-*[[خطبه]] ۲۱۴ در [[تفسیر]] ایه ۶ سوره انفطار که می‌فرماید: "هان ای [[انسان]]! چه چیزی تو را در [[حق]] [[پروردگار]] بخشنده‌ات غرّه کرده؟" ایراد شده است. [[پیام]] [[آیه]] این است: به‌راستی چه چیزی، جز [[غفلت]] و [[نادانی]]، [[آدمی]] را در برابر [[پروردگار]] خویش به [[طغیان]] و سرکشی وامی‌دارد؟ [[امام]] {{ع}} به [[انسان‌ها]] هشدار می‌دهد که برخیزند و به مداوای [[غفلت]] خویشتن بپردازند و [[مطیع]] فرامین [[خداوند]] شوند. [[آدمی]] با اعمالش از [[خداوند]] روی می‌گرداند، اما [[خداوند]] همواره با [[بندگان]] خویش [[مهربان]] است، نعمت‌های خود را بر آنان فرود می‌آورد و سرکشی [[بندگان]] مانع [[نزول]] [[رحمت]] [[پروردگار]] نمی‌شود. [[خداوند]] همواره [[بندگان]] گناه‌کار را به دریای [[رحمت]] و [[بخشش]] خود فرامی‌خواند.
+[[خطبه]] ۲۱۴ در [[تفسیر]] ایه ۶ سوره انفطار که می‌فرماید: "هان ای [[انسان]]! چه چیزی تو را در [[حق]] [[پروردگار]] بخشنده‌ات غرّه کرده؟" ایراد شده است. [[پیام]] [[آیه]] این است: به‌راستی چه چیزی، جز [[غفلت]] و [[نادانی]]، [[آدمی]] را در برابر [[پروردگار]] خویش به [[طغیان]] و سرکشی وامی‌دارد؟ [[امام]] {{ع}} به [[انسان‌ها]] هشدار می‌دهد که برخیزند و به مداوای [[غفلت]] خویشتن بپردازند و [[مطیع]] فرامین [[خداوند]] شوند. [[آدمی]] با اعمالش از [[خداوند]] روی می‌گرداند، اما [[خداوند]] همواره با [[بندگان]] خویش [[مهربان]] است، نعمت‌های خود را بر آنان فرود می‌آورد و سرکشی [[بندگان]] مانع [[نزول]] [[رحمت]] [[پروردگار]] نمی‌شود. [[خداوند]] همواره [[بندگان]] گناه‌کار را به دریای [[رحمت]] و [[بخشش]] خود فرامی‌خواند.
-*[[امام]] {{ع}} تذکر می‌دهد، حال که این‌گونه است، [[خداوند]] نسبت به [[بنده]] عیب‌پوش و [[مهربان]] است، آن هم در حالی که [[بنده]] نسبت به [[پروردگار]] خویش [[سرکش]] و روی گردان است. پس بیندیشید! اگر بنده‌ای فرمان‌بر [[خداوند]] خویش باشد، چگونه خواهد شد؟ [[امام]] {{ع}} در ادامه به [[سفر آخرت]] و آغاز [[قیامت]] اشاره دارد. در آن روز [[خداوند]] با [[عدل]] گسترده خویش با [[مردمان]] [[رفتار]] می‌کند. [[انسان‌ها]] اگر از فرصت [[دنیا]] بهره نگیرند و خود را در دریای عفو و [[رحمت الهی]] غوطه‌ور نسازند، [[برزخ]] و [[قیامت]] عرصه این کار نیست و در برابر [[سلطه]] [[پروردگار]] و [[عدل]] گسترده او قرار خواهد گرفت.
-==مطالب مهم [[خطبه]]==
-#بیان [[نعمت‌های خداوند]]؛
-#[[انذار]] [[مردمان]] از عدم رعایت [[حدود الهی]]؛
-#احاطه [[خداوند]] بر اعمال [[مردمان]]؛
-#[[غفلت]] [[مردمان]] و سفارش به [[بیداری]]؛
-#[[وصف]] [[دنیا]] و [[ضرورت]] [[عبرت‌پذیری]] از آن؛
-#[[وصف]] [[عدل الهی]]؛
-#[[وصف]] [[قیامت]].
-==فرازی از [[خطبه]]==
-*اگر راست و [[دروغ]] اندرزها را در سرزمین‌های ویران و خانه‌های خالی بررسی کنی، می‌بینی [[بهترین]] [[موعظه]] و رساترین اندرزها را در [[اختیار]] تو قرار می‌دهند، زیرا در مرکزی رفته‌ای که نسبت به تو مهربان‌اند و برای سالم بودنت دقت می‌کنند. [[بهترین]] خانه، خانه‌ای است که آن را نپسندی و [[بهترین]] محل، محلی است که برای سکونت نپذیری. سعادتمندان فردا کسانی هستند که از [[دنیا]] گریزان بوده‌اند.
-*فردا روزی است که [[زمین]] می‌لرزد و [[قیامت]] برپا می‌شود و حوادث هولناک آن [[آشکار]] خواهند شد. هر کس راهی را که در [[دنیا]] [[انتخاب]] کرده آغاز می‌کند و دنبال معبودی که [[پرستش]] کرده است رهسپار می‌شود و هر مطیعی دنبال [[دستور]] دهنده‌اش حرکت می‌کند. در چنین روزی در [[عدل]] [[خدا]] نه به اندازه حرکت چشم و نه به مقدار صدای پای [[ظلم]] نمی‌شود، بلکه هر کس به [[حق]] خود می‌رسد. در چنین روزی [[دلیل]] [[باطل]] فراوان و عذرهای بی‌فایده زیاد است. بنابراین باید خود را برای عذری قابل [[اعتماد]] آماده کنی و [[دلیل]] خویش را به اثبات برسانی. در باقی‌مانده [[عمر]] از ثروتی که برای تو دوام ندارد بهره‌برداری کن و خود را برای سفر آماده گردان، برق [[پیروزی]] را بنگر و وسیله کوشش را به حرکت درآور<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 363-364.</ref>.
-== پرسش‌های وابسته ==
+[[امام]] {{ع}} تذکر می‌دهد، حال که این‌گونه است، [[خداوند]] نسبت به [[بنده]] عیب‌پوش و [[مهربان]] است، آن هم در حالی که [[بنده]] نسبت به [[پروردگار]] خویش [[سرکش]] و روی گردان است. پس بیندیشید! اگر بنده‌ای فرمان‌بر [[خداوند]] خویش باشد، چگونه خواهد شد؟ [[امام]] {{ع}} در ادامه به [[سفر آخرت]] و آغاز [[قیامت]] اشاره دارد. در آن روز [[خداوند]] با [[عدل]] گسترده خویش با [[مردمان]] [[رفتار]] می‌کند. [[انسان‌ها]] اگر از فرصت [[دنیا]] بهره نگیرند و خود را در دریای عفو و [[رحمت الهی]] غوطه‌ور نسازند، [[برزخ]] و [[قیامت]] عرصه این کار نیست و در برابر [[سلطه]] [[پروردگار]] و [[عدل]] گسترده او قرار خواهد گرفت.
-== جستارهای وابسته ==
+== مطالب مهم [[خطبه]] ==
+# بیان [[نعمت‌های خداوند]]؛
+# [[انذار]] [[مردمان]] از عدم رعایت [[حدود الهی]]؛
+# احاطه [[خداوند]] بر اعمال [[مردمان]]؛
+# [[غفلت]] [[مردمان]] و سفارش به [[بیداری]]؛
+# وصف [[دنیا]] و [[ضرورت]] [[عبرت‌پذیری]] از آن؛
+# وصف [[عدل الهی]]؛
+# وصف [[قیامت]].
-==منابع==
+== فرازی از [[خطبه]] ==
-* [[پرونده:13681048.jpg|22px]] [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|'''دانشنامه نهج البلاغه ج۱''']]
+اگر راست و [[دروغ]] اندرزها را در سرزمین‌های ویران و خانه‌های خالی بررسی کنی، می‌بینی [[بهترین]] [[موعظه]] و رساترین اندرزها را در [[اختیار]] تو قرار می‌دهند، زیرا در مرکزی رفته‌ای که نسبت به تو مهربان‌اند و برای سالم بودنت دقت می‌کنند. [[بهترین]] خانه، خانه‌ای است که آن را نپسندی و [[بهترین]] محل، محلی است که برای سکونت نپذیری. سعادتمندان فردا کسانی هستند که از [[دنیا]] گریزان بوده‌اند.
-==پانویس==
+فردا روزی است که [[زمین]] می‌لرزد و [[قیامت]] برپا می‌شود و حوادث هولناک آن آشکار خواهند شد. هر کس راهی را که در [[دنیا]] [[انتخاب]] کرده آغاز می‌کند و دنبال معبودی که [[پرستش]] کرده است رهسپار می‌شود و هر مطیعی دنبال [[دستور]] دهنده‌اش حرکت می‌کند. در چنین روزی در [[عدل]] [[خدا]] نه به اندازه حرکت چشم و نه به مقدار صدای پای [[ظلم]] نمی‌شود، بلکه هر کس به [[حق]] خود می‌رسد. در چنین روزی [[دلیل]] [[باطل]] فراوان و عذرهای بی‌فایده زیاد است. بنابراین باید خود را برای عذری قابل [[اعتماد]] آماده کنی و [[دلیل]] خویش را به اثبات برسانی. در باقی‌مانده [[عمر]] از ثروتی که برای تو دوام ندارد بهره‌برداری کن و خود را برای سفر آماده گردان، برق [[پیروزی]] را بنگر و وسیله کوشش را به حرکت درآور<ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه ج۱]]، ص ۳۶۳-۳۶۴.</ref>.
-{{یادآوری پانویس}}
-{{پانویس2}}
-[[رده:امام علی]]
+== منابع ==
-[[رده:خطبه 214 نهج البلاغه]]
+{{منابع}}
+# [[پرونده:13681048.jpg|22px]] [[سید جمال‌الدین دین‌پرور|دین‌پرور، سیدجمال‌الدین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|'''دانشنامه نهج البلاغه ج۱''']]
+{{پایان منابع}}
+== پانویس ==
+{{پانویس}}
+[[رده:خطبه‌های نهج البلاغه]]
 [[رده:مدخل نهج البلاغه]]