بحث:آیا مراد از انتظار تنها انتظار قلبی است؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'اختصاصی دانشنامه امامت و ولایت' به 'اختصاصی دانشنامه مجازی امامت و ولایت') |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
*[[انتظار فرج]] به سه قسم [[انتظار قلبی]]، لفظی و عملی تقسیم میشود. مرحلۀ اول این است که ما در [[دل]] [[منتظر]] آن حضرتیم و از نیآمدنشان بی قراریم. [[انتظار]] لفظی این است که برای [[ظهور]] آن [[حضرت]] [[دعا]] کنیم، ولی [[انتظار عملی]] به [[آمادگی]] خارجی نسبت به آمدن آن [[حضرت]] گویند. [[انتظار عملی]] بسیار مهم است، [[انتظار قلبی]] و لفظی آسان است و غالبا هم انجام میشود؛ اما کسی که چنین انتظاری دارد باید هم خود آماده بشود و هم دیگران را از نظر [[روحیات]]، [[ایمان]]، [[اعمال]] و [[عقیده]] آماده کند<ref>ر.ک: مکارم شیرازی، سخنرانی درس خارج فقه، مسجد اعظم قم، ۱۰/۲/۱۳۹۴.</ref>. | *[[انتظار فرج]] به سه قسم [[انتظار قلبی]]، لفظی و عملی تقسیم میشود. مرحلۀ اول این است که ما در [[دل]] [[منتظر]] آن حضرتیم و از نیآمدنشان بی قراریم. [[انتظار]] لفظی این است که برای [[ظهور]] آن [[حضرت]] [[دعا]] کنیم، ولی [[انتظار عملی]] به [[آمادگی]] خارجی نسبت به آمدن آن [[حضرت]] گویند. [[انتظار عملی]] بسیار مهم است، [[انتظار قلبی]] و لفظی آسان است و غالبا هم انجام میشود؛ اما کسی که چنین انتظاری دارد باید هم خود آماده بشود و هم دیگران را از نظر [[روحیات]]، [[ایمان]]، [[اعمال]] و [[عقیده]] آماده کند<ref>ر.ک: مکارم شیرازی، سخنرانی درس خارج فقه، مسجد اعظم قم، ۱۰/۲/۱۳۹۴.</ref>. | ||
==معنای [[حقیقی]] [[انتظار]]== | ==معنای [[حقیقی]] [[انتظار]]== | ||
*[[انتظار]]، حالتی روحی است که از ضمیر فرد [[منتظر]] برمی‌‌آید؛ اما با چشم به در دوختن و [[حسرت]] خوردن تمام نمی‌شود؛ بلکه باید به عمل منجر شود که در این صورت در تمامیِ اجزای [[زندگی مادی]] و [[معنوی]] تأثیری شگرف برجای می‌‌نهد<ref>ر.ک. ناصری، محمد، خُلُق، فرهنگ انتظار، ج۱، ص۹۸۷.</ref>. *[[انتظار]] حالتی نفسانی است که وقتی شدت یافت و عمق و [[غنا]] پیدا کرد از [[قلب]] به اعضا و جوارح سرازیر میشود و آثار خود را در عمل نشان می‌دهد و روشن است [[انتظار]] مورد نظر [[پیشوایان معصوم]] همان [[انتظار]] عمق و [[غنا]] یافته است که موجب تلاش و [[مجاهدت]] [[منتظر]] میشود، اینرا می‌‌توان از پاداش‌هایی که برای [[انتظار]] ذکر شده دریافت. به عنوان نمونه در [[روایات]] چنین وارد شده است که [[منتظران امام مهدی]] همچون [[مجاهدان]] در رکاب [[پیامبر گرامی]] اسلام‌اند، روشن است انتظاری که تنها در مرحلۀ [[قلب]] باشد و جز [[تأسف]] و [[اندوه]] قلبی اثر دیگری نداشته باشد و باعث دست روی دست گذاشتن و گوشه‌گیری و [[عزلت]] گردد؛ نسبتی با [[جهاد]] ندارد و نمی‌تواند [[ثواب]] [[مجاهدت]] در رکاب [[پیامبر]]{{صل}} را داشته باشد و افزون‌بر آنچه [[گذشت]] این مطلب که [[انتظار]] بایستی در چهرۀ تلاش و عمل خود را نشان بدهد از برخی [[روایات]] نیز قابل [[استنباط]] است؛ به عنوان نمونه [[ابوبصیر]] از [[امام صادق]]{{ع}} [[روایت]] کرده که روزی آن [[حضرت]] فرمود: «آیا شما را از چیزی [[آگاه]] نکنم که [[خداوند]] بدون آن هیچ عملی را از [[بندگان]] نمیپذیرد؟ عرض کردم: بفرمایید، فرمود: [[گواهی]] دادن بر اینکه هیچ معبودی جز [[خدا]] نیست و اینکه [[محمّد]] (صلّی اللَّه علیه و آله) [[بنده]] [و فرستاده] او است، (...) و [[چشم به راه]] [[قائم]] {{ع}} بودن، سپس فرمود: همانا ما را دولتی است که هر گاه [[خداوند]] بخواهد آن را بر سر کار میآورد، سپس فرمود: هر کس که بودن در شمار [[یاران قائم]] شادمانش سازد باید به [[انتظار]] باشد و با حال [[انتظار]] به [[پرهیزگاری]] و خلق [[نیکو]] [[رفتار]] کند، پس اگر اجلش برسد و [[امام]] [[قائم]]{{ع}} پس از درگذشت او [[قیام]] کند، بهره او از [[پاداش]] کسی است که آن [[حضرت]] را دریافته باشد، پس بکوشید و [[منتظر]] باشید، گوارا [[باد]] شما را ای جماعتی که مشمول [[رحمت خدا]] هستید»<ref>{{متن حدیث|أَلَا أُخْبِرُکُمْ بِمَا لَا یَقْبَلُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنَ الْعِبَادِ عَمَلًا إِلَّا بِهِ فَقُلْتُ بَلَی فَقَالَ شَهَادَةُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ وَ الْإِقْرَارُ بِمَا أَمَرَ اللَّهُ وَ الْوَلَایَةُ لَنَا وَ الْبَرَاءَةُ مِنْ أَعْدَائِنَا یَعْنِی الْأَئِمَّةَ خَاصَّةً وَ التَّسْلِیمَ لَهُمْ وَ الْوَرَعُ وَ الِاجْتِهَادُ وَ الطُّمَأْنِینَةُ وَ الِانْتِظَارُ لِلْقَائِمِ{{ع}}ثُمَّ قَالَ إِنَّ لَنَا دَوْلَةً یَجِیءُ اللَّهُ بِهَا إِذَا شَاءَ ثُمَّ قَالَ مَنْ سَرَّهُ أَنْ یَکُونَ مِنْ أَصْحَابِ الْقَائِمِ فَلْیَنْتَظِرْ وَ لْیَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلَاقِ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ فَإِنْ مَاتَ وَ قَامَ الْقَائِمُ بَعْدَهُ کَانَ لَهُ مِنَ الْأَجْرِ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ أَدْرَکَهُ فَجِدُّوا وَ انْتَظِرُوا هَنِیئاً لَکُمْ أَیَّتُهَا الْعِصَابَةُ الْمَرْحُومَةُ}}؛ الغیبة (للنعمانی)، ج۱، ص۲۰۰.</ref>. همچنان‌که ملاحظه میشود در کنار امر به [[انتظار]]، [[دستور]] [[جهاد]] و کوشش می‌‌دهند، بنابراین در قاموس [[پیشوایان دین]]، [[انتظار واقعی]] نمی‌تواند از کوشش و [[مجاهدت]] جدا باشد<ref>ر.ک. آیتی، نصرت الله، مکاتبه اختصاصی دانشنامه امامت و ولایت.</ref>. | *[[انتظار]]، حالتی روحی است که از ضمیر فرد [[منتظر]] برمی‌‌آید؛ اما با چشم به در دوختن و [[حسرت]] خوردن تمام نمی‌شود؛ بلکه باید به عمل منجر شود که در این صورت در تمامیِ اجزای [[زندگی مادی]] و [[معنوی]] تأثیری شگرف برجای می‌‌نهد<ref>ر.ک. ناصری، محمد، خُلُق، فرهنگ انتظار، ج۱، ص۹۸۷.</ref>. *[[انتظار]] حالتی نفسانی است که وقتی شدت یافت و عمق و [[غنا]] پیدا کرد از [[قلب]] به اعضا و جوارح سرازیر میشود و آثار خود را در عمل نشان می‌دهد و روشن است [[انتظار]] مورد نظر [[پیشوایان معصوم]] همان [[انتظار]] عمق و [[غنا]] یافته است که موجب تلاش و [[مجاهدت]] [[منتظر]] میشود، اینرا می‌‌توان از پاداش‌هایی که برای [[انتظار]] ذکر شده دریافت. به عنوان نمونه در [[روایات]] چنین وارد شده است که [[منتظران امام مهدی]] همچون [[مجاهدان]] در رکاب [[پیامبر گرامی]] اسلام‌اند، روشن است انتظاری که تنها در مرحلۀ [[قلب]] باشد و جز [[تأسف]] و [[اندوه]] قلبی اثر دیگری نداشته باشد و باعث دست روی دست گذاشتن و گوشه‌گیری و [[عزلت]] گردد؛ نسبتی با [[جهاد]] ندارد و نمی‌تواند [[ثواب]] [[مجاهدت]] در رکاب [[پیامبر]]{{صل}} را داشته باشد و افزون‌بر آنچه [[گذشت]] این مطلب که [[انتظار]] بایستی در چهرۀ تلاش و عمل خود را نشان بدهد از برخی [[روایات]] نیز قابل [[استنباط]] است؛ به عنوان نمونه [[ابوبصیر]] از [[امام صادق]]{{ع}} [[روایت]] کرده که روزی آن [[حضرت]] فرمود: «آیا شما را از چیزی [[آگاه]] نکنم که [[خداوند]] بدون آن هیچ عملی را از [[بندگان]] نمیپذیرد؟ عرض کردم: بفرمایید، فرمود: [[گواهی]] دادن بر اینکه هیچ معبودی جز [[خدا]] نیست و اینکه [[محمّد]] (صلّی اللَّه علیه و آله) [[بنده]] [و فرستاده] او است، (...) و [[چشم به راه]] [[قائم]] {{ع}} بودن، سپس فرمود: همانا ما را دولتی است که هر گاه [[خداوند]] بخواهد آن را بر سر کار میآورد، سپس فرمود: هر کس که بودن در شمار [[یاران قائم]] شادمانش سازد باید به [[انتظار]] باشد و با حال [[انتظار]] به [[پرهیزگاری]] و خلق [[نیکو]] [[رفتار]] کند، پس اگر اجلش برسد و [[امام]] [[قائم]]{{ع}} پس از درگذشت او [[قیام]] کند، بهره او از [[پاداش]] کسی است که آن [[حضرت]] را دریافته باشد، پس بکوشید و [[منتظر]] باشید، گوارا [[باد]] شما را ای جماعتی که مشمول [[رحمت خدا]] هستید»<ref>{{متن حدیث|أَلَا أُخْبِرُکُمْ بِمَا لَا یَقْبَلُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنَ الْعِبَادِ عَمَلًا إِلَّا بِهِ فَقُلْتُ بَلَی فَقَالَ شَهَادَةُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ وَ الْإِقْرَارُ بِمَا أَمَرَ اللَّهُ وَ الْوَلَایَةُ لَنَا وَ الْبَرَاءَةُ مِنْ أَعْدَائِنَا یَعْنِی الْأَئِمَّةَ خَاصَّةً وَ التَّسْلِیمَ لَهُمْ وَ الْوَرَعُ وَ الِاجْتِهَادُ وَ الطُّمَأْنِینَةُ وَ الِانْتِظَارُ لِلْقَائِمِ{{ع}}ثُمَّ قَالَ إِنَّ لَنَا دَوْلَةً یَجِیءُ اللَّهُ بِهَا إِذَا شَاءَ ثُمَّ قَالَ مَنْ سَرَّهُ أَنْ یَکُونَ مِنْ أَصْحَابِ الْقَائِمِ فَلْیَنْتَظِرْ وَ لْیَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلَاقِ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ فَإِنْ مَاتَ وَ قَامَ الْقَائِمُ بَعْدَهُ کَانَ لَهُ مِنَ الْأَجْرِ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ أَدْرَکَهُ فَجِدُّوا وَ انْتَظِرُوا هَنِیئاً لَکُمْ أَیَّتُهَا الْعِصَابَةُ الْمَرْحُومَةُ}}؛ الغیبة (للنعمانی)، ج۱، ص۲۰۰.</ref>. همچنان‌که ملاحظه میشود در کنار امر به [[انتظار]]، [[دستور]] [[جهاد]] و کوشش می‌‌دهند، بنابراین در قاموس [[پیشوایان دین]]، [[انتظار واقعی]] نمی‌تواند از کوشش و [[مجاهدت]] جدا باشد<ref>ر.ک. آیتی، نصرت الله، مکاتبه اختصاصی [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]].</ref>. | ||
*بنابراین، اصطلاح [[انتظار]]، به معنای عدم [[رضایت]] از وضعیت موجود و [[انتظار عملی]] برای تغییر آن و حاصل شدن وضعیّتی مناسب است<ref>ر.ک. ناصری، محمد، خُلُق، فرهنگ انتظار، ج۱، ص۹۸۷.</ref>. | *بنابراین، اصطلاح [[انتظار]]، به معنای عدم [[رضایت]] از وضعیت موجود و [[انتظار عملی]] برای تغییر آن و حاصل شدن وضعیّتی مناسب است<ref>ر.ک. ناصری، محمد، خُلُق، فرهنگ انتظار، ج۱، ص۹۸۷.</ref>. | ||
==[[علل]] عدم معنای صرفا قلبی برای [[انتظار]]== | ==[[علل]] عدم معنای صرفا قلبی برای [[انتظار]]== | ||
نسخهٔ ۳ مارس ۲۰۲۰، ساعت ۱۱:۴۹
نویسنده: آقای یوسفی
پاسخ تفصیلی
اقسام سه گانۀ انتظار
- انتظار فرج به سه قسم انتظار قلبی، لفظی و عملی تقسیم میشود. مرحلۀ اول این است که ما در دل منتظر آن حضرتیم و از نیآمدنشان بی قراریم. انتظار لفظی این است که برای ظهور آن حضرت دعا کنیم، ولی انتظار عملی به آمادگی خارجی نسبت به آمدن آن حضرت گویند. انتظار عملی بسیار مهم است، انتظار قلبی و لفظی آسان است و غالبا هم انجام میشود؛ اما کسی که چنین انتظاری دارد باید هم خود آماده بشود و هم دیگران را از نظر روحیات، ایمان، اعمال و عقیده آماده کند[۱].
معنای حقیقی انتظار
- انتظار، حالتی روحی است که از ضمیر فرد منتظر برمی‌‌آید؛ اما با چشم به در دوختن و حسرت خوردن تمام نمی‌شود؛ بلکه باید به عمل منجر شود که در این صورت در تمامیِ اجزای زندگی مادی و معنوی تأثیری شگرف برجای می‌‌نهد[۲]. *انتظار حالتی نفسانی است که وقتی شدت یافت و عمق و غنا پیدا کرد از قلب به اعضا و جوارح سرازیر میشود و آثار خود را در عمل نشان می‌دهد و روشن است انتظار مورد نظر پیشوایان معصوم همان انتظار عمق و غنا یافته است که موجب تلاش و مجاهدت منتظر میشود، اینرا می‌‌توان از پاداش‌هایی که برای انتظار ذکر شده دریافت. به عنوان نمونه در روایات چنین وارد شده است که منتظران امام مهدی همچون مجاهدان در رکاب پیامبر گرامی اسلام‌اند، روشن است انتظاری که تنها در مرحلۀ قلب باشد و جز تأسف و اندوه قلبی اثر دیگری نداشته باشد و باعث دست روی دست گذاشتن و گوشه‌گیری و عزلت گردد؛ نسبتی با جهاد ندارد و نمی‌تواند ثواب مجاهدت در رکاب پیامبر(ص) را داشته باشد و افزون‌بر آنچه گذشت این مطلب که انتظار بایستی در چهرۀ تلاش و عمل خود را نشان بدهد از برخی روایات نیز قابل استنباط است؛ به عنوان نمونه ابوبصیر از امام صادق(ع) روایت کرده که روزی آن حضرت فرمود: «آیا شما را از چیزی آگاه نکنم که خداوند بدون آن هیچ عملی را از بندگان نمیپذیرد؟ عرض کردم: بفرمایید، فرمود: گواهی دادن بر اینکه هیچ معبودی جز خدا نیست و اینکه محمّد (صلّی اللَّه علیه و آله) بنده [و فرستاده] او است، (...) و چشم به راه قائم (ع) بودن، سپس فرمود: همانا ما را دولتی است که هر گاه خداوند بخواهد آن را بر سر کار میآورد، سپس فرمود: هر کس که بودن در شمار یاران قائم شادمانش سازد باید به انتظار باشد و با حال انتظار به پرهیزگاری و خلق نیکو رفتار کند، پس اگر اجلش برسد و امام قائم(ع) پس از درگذشت او قیام کند، بهره او از پاداش کسی است که آن حضرت را دریافته باشد، پس بکوشید و منتظر باشید، گوارا باد شما را ای جماعتی که مشمول رحمت خدا هستید»[۳]. همچنان‌که ملاحظه میشود در کنار امر به انتظار، دستور جهاد و کوشش می‌‌دهند، بنابراین در قاموس پیشوایان دین، انتظار واقعی نمی‌تواند از کوشش و مجاهدت جدا باشد[۴].
- بنابراین، اصطلاح انتظار، به معنای عدم رضایت از وضعیت موجود و انتظار عملی برای تغییر آن و حاصل شدن وضعیّتی مناسب است[۵].
علل عدم معنای صرفا قلبی برای انتظار
- بدون تردید، مقصود از انتظار، صرفاً انتظار قلبی نیست، بلکه مراد انتظار عملی است. البته انتظار قلبی نیز لازم است، ولی نه به عنوان مقصود اصلی، بلکه به عنوان مقدمۀ انتظار عملی که مقصود اصلی است. انتظار قلبی صرف، یعنی اینکه انسان صرفاً اعتقاد به ظهور امام زمان(ع) و برپایی حکومت عدل جهانی داشته باشد بدون آنکه این اعتقاد قلبی در صحنۀ عمل ظاهر شود، که بنابر دلایل قطعی زیر، مقصود از انتظار فرج چنین انتظاری نیست:
- در روایات وارده از رسول اکرم(ص) و ائمۀ اطهار(ع) از انتظار فرج به عنوان افضل اعمال تعبیر شده است[۶] که ظهور در انتظار عملی دارد؛ زیرا انتظار قلبی صرف را نمی‌توان عمل نامید[۷].[۸]
- بدون تردید در مقایسه بین انتظار قلبی و انتظار عملی نمی‌توان انتظار قلبی صرف را افضل از انتظار عملی که متضمن انتظار قلبی است، دانست. بنابراین، آنچه با "افضل اعمال" بودن تناسب دارد، انتظار قلبی صرف نیست، بلکه انتظار عملی است که جامع‌تر و فراگیرتر از انتظار قلبی صرف است. نتیجه اینکه آنچه از روایت «أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِی انْتِظَارُ الْفَرَجِ» فهمیده میشود، انتظار عملی است نه مجرّد انتظار قلبی[۹].
- اگر مقصود از روایت «أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِی انْتِظَارُ الْفَرَجِ» را صرفاً انتظار قلبی فرض کنیم با مسلّمات شریعت اسلام و آیات و روایات منافات خواهد داشت. این خود دلیل روشنی بر این حقیقت است که انتظار قلبی صرف، مراد نیست. برای روشن شدن موضوع باید گفت مطالعه در آیات و روایات بسیار، این حقیقت انکارناپذیر را منتج میشود که اعمال بسیاری وجود دارند که قطعاً از انتظار قلبی مجرد، افضل و بالاترند، در حالی که عبارت روایت «أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِی انْتِظَارُ الْفَرَجِ» آنچنان در دلالت بر افضلیت انتظار فرج، صریح و محکم است[۱۰] که جایی برای توجیه عبارت و حمل آن بر ارادۀ معنای دیگر باقی نمی‌ماند. بنابراین، چنانچه مراد از این روایت، صرف انتظار قلبی باشد با آیات و روایات مسلم و قطعی معارض خواهد شد و نتیجه، سقوط این روایت از اعتبار است؛ در حالی که اگر مقصود از این روایت، انتظار عملی باشد با تمام آن روایات و آیات، هماهنگ و موافق خواهد شد و هیچ تعارضی بین آنها نخواهد بود. این، خود قرینه و دلیل روشنی است بر این حقیقت که مراد از انتظار فرج در روایات، انتظار عملی است نه مجرد انتظار قلبی[۱۱].
- به چند نمونه از آیات اشاره می‌کنیم که اجمالاً بر این معنی متفقند که اعمال بسیاری وجود دارند که از صرف انتظار قلبی، افضلند: ﴿إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ﴾[۱۲]؛ ﴿كُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ﴾[۱۳]؛ ﴿وَفَضَّلَ اللَّهُ الْمُجَاهِدِينَ عَلَى الْقَاعِدِينَ أَجْرًا عَظِيمًا﴾[۱۴].
- آنچه به طور خلاصه از آیات به دست می‌آید، این است که تقوی و عمل صالح و امر به معروف و نهی از منکر، از اعتقاد قلبی صرف، برتر و بالاتر است؛ همچنین معیار و ملاک برتری، تنها ایمان و اعتقاد قلبی نیست، بلکه اضافه بر آن، عمل صالح که همان ادای تکالیف و انجام وظائف عملی الهی است، لازم است؛ بنابراین، اعتقاد و ایمان قلبی صرف که انتظار قلبی نیز از مصادیق آن است به هیچ وجه بر ایمان همراه با عمل صالح برتری ندارد، بلکه ایمان و عمل صالح است که ملاک برتری و تقرب به سوی حق تعالی است[۱۵].
نتیجه گیری
- در نتیجه، انتظار که به سه قسم قلبی، لفظی، و عملی تقسیم میشود، نمی‌تواند صرفا به معنای قلبی باشد؛ بلکه مؤمنِ منتظر، باید هر سه نوع انتظار، خصوصاً انتظار عملی را مورد توجه خود قرار دهد تا از این طریق نقشی در زمینه سازی ظهور امام زمان(ع) ایفا نماید.
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ ر.ک: مکارم شیرازی، سخنرانی درس خارج فقه، مسجد اعظم قم، ۱۰/۲/۱۳۹۴.
- ↑ ر.ک. ناصری، محمد، خُلُق، فرهنگ انتظار، ج۱، ص۹۸۷.
- ↑ «أَلَا أُخْبِرُکُمْ بِمَا لَا یَقْبَلُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنَ الْعِبَادِ عَمَلًا إِلَّا بِهِ فَقُلْتُ بَلَی فَقَالَ شَهَادَةُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ وَ الْإِقْرَارُ بِمَا أَمَرَ اللَّهُ وَ الْوَلَایَةُ لَنَا وَ الْبَرَاءَةُ مِنْ أَعْدَائِنَا یَعْنِی الْأَئِمَّةَ خَاصَّةً وَ التَّسْلِیمَ لَهُمْ وَ الْوَرَعُ وَ الِاجْتِهَادُ وَ الطُّمَأْنِینَةُ وَ الِانْتِظَارُ لِلْقَائِمِ(ع)ثُمَّ قَالَ إِنَّ لَنَا دَوْلَةً یَجِیءُ اللَّهُ بِهَا إِذَا شَاءَ ثُمَّ قَالَ مَنْ سَرَّهُ أَنْ یَکُونَ مِنْ أَصْحَابِ الْقَائِمِ فَلْیَنْتَظِرْ وَ لْیَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلَاقِ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ فَإِنْ مَاتَ وَ قَامَ الْقَائِمُ بَعْدَهُ کَانَ لَهُ مِنَ الْأَجْرِ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ أَدْرَکَهُ فَجِدُّوا وَ انْتَظِرُوا هَنِیئاً لَکُمْ أَیَّتُهَا الْعِصَابَةُ الْمَرْحُومَةُ»؛ الغیبة (للنعمانی)، ج۱، ص۲۰۰.
- ↑ ر.ک. آیتی، نصرت الله، مکاتبه اختصاصی دانشنامه مجازی امامت و ولایت.
- ↑ ر.ک. ناصری، محمد، خُلُق، فرهنگ انتظار، ج۱، ص۹۸۷.
- ↑ «أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّه»؛ بحارالانوار، ج ۷۵، ص ۲۰۸.
- ↑ مگر اینکه لفظ عمل، مجازاً به معنی انتظار قلبی به کار رود که آن هم احتیاج به قرینه و دلیل دارد؛ زیرا مجاز، برخلاف اصل است.
- ↑ ر.ک. اراکی، محسن، نگاهی به رسالت و امامت، ص۸۹-۹۲.
- ↑ ر.ک. اراکی، محسن، نگاهی به رسالت و امامت، ص۸۹-۹۲.
- ↑ زیرا افعل التفضیل و جمع مضاف به امت است که به منزله تصریح به عموم است و جایی برای احتمال تخصیص نمی‌گذارد.
- ↑ ر.ک. اراکی، محسن، نگاهی به رسالت و امامت، ص۸۹-۹۲.
- ↑ «بی‌گمان گرامی‌ترین شما نزد خداوند پرهیزگارترین شماست» سوره حجرات، آیه ۱۳.
- ↑ «شما بهترین گروهی بوده‌اید که (به عنوان سرمشق) برای مردم پدیدار شده‌اید؛ به کار پسندیده فرمان می‌دهید و از (کار) ناپسند باز می‌دارید» سوره آل عمران، آیه ۱۱۰.
- ↑ «خداوند جهادگران به جان و مال را بر جهادگریزان به پایگاهی (والا) برتری بخشیده» سوره نساء، آیه ۹۵.
- ↑ ر.ک. اراکی، محسن، نگاهی به رسالت و امامت، ص۸۹-۹۲.