عصمت در لغت و اصطلاح به چه معناست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
{{یادآوری پاسخ}} | {{یادآوری پاسخ}} | ||
{{جمع شدن|۱. آقای صفرزاده؛}} | {{جمع شدن|۱. آقای صفرزاده؛}} | ||
[[پرونده: | [[پرونده:1379670.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[ابراهیم صفرزاده]]]] | ||
::::::آقای '''[[ابراهیم صفرزاده|صفرزاده]]''' در [[کتاب ]]''«[[عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی (کتاب)|عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی]]»'' در این‌باره گفته‌‌اند: | ::::::آقای '''[[ابراهیم صفرزاده|صفرزاده]]''' در [[کتاب ]]''«[[عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی (کتاب)|عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی]]»'' در این‌باره گفته‌‌اند: | ||
::::::«[[عصمت]]، واژه‌ای [[عربی]] و از ماده {{عربی|عَصِمَ، يعصِمُ}} است و در لغت دو معنا برای آن ذکر شده؛ یکی [[حفظ]] و نگه‌داری و دیگری منع که هر یک را جداگانه بررسی می‌کنیم. | ::::::«[[عصمت]]، واژه‌ای [[عربی]] و از ماده {{عربی|عَصِمَ، يعصِمُ}} است و در لغت دو معنا برای آن ذکر شده؛ یکی [[حفظ]] و نگه‌داری و دیگری منع که هر یک را جداگانه بررسی می‌کنیم. | ||
نسخهٔ ۱۶ نوامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۷:۵۳
| عصمت در لغت و اصطلاح به چه معناست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جمع پرسش و پاسخ عصمت |
| مدخل بالاتر | عصمت / معناشناسی عصمت |
| مدخل اصلی | عصمت در لغت |
عصمت در لغت و اصطلاح به چه معناست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث عصمت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی عصمت مراجعه شود.
عبارت‌های دیگری از این پرسش
پاسخ نخست
- حجت الاسلام و المسلمین دکتر شریفی و آقای دکتر یوسفیان در کتاب «پژوهشی در عصمت معصومان» در این‌باره گفته‌‌اند:
- «عصمت در لغت به معنای منع کردن و باز داشتن است؛ البته منع کردن می‌تواند به دو صورت انجام گیرد:
- کسی دیگری را مجبور به ترک کاری کند؛ به نحوی که از او سلب اختیار شود.
- وسایل و مقدماتی برای او فراهم آورد که با اختیار خویش از انجام کاری امتناع ورزد. ابن فارس در مقاییس اللغه می‌گوید: و تقول العربُ: أعْصَمتُ فلاناً، أى هيّأتُ له شيئاً يعتصم بما نالته يدُه أى يلتجئ و يتمسَّك به [۱].
- به تعبیر دیگر وقتی کسی می‌گوید: "من فلانی را از کاری بازداشتم"، هم با این می‌سازد که وی را با قهر و اجبار از انجام کاری باز داشته باشد و هم می‌تواند به این معنا باشد که مثلاً او را نصیحت کرده تا از انجام کاری اجتناب ورزد، و او نیز با اختیار خود به نصیحت عمل کرده باشد[۲].
- البته برخی عصمت را به معنای "وسیله باز داشتن" و "ابزار مصونیت" گرفته‌اند؛ نه عمل بازداری. به عنوان مثال: اگر برای نجات شخص غریق، طنابی را به درون آب بیفکنیم، اگر طناب را گرفته نجات یابد، گفته می‌شود که این طناب برای او "عصمت" بود. و به همین معنا، آیه شریفه ﴿وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلَا تَفَرَّقُوا﴾[۳] را تفسیر کرده‌اند؛ یعنی ریسمان الهی را "عصمت" خویش قرار دهید[۴].
- ابن‌منظور، از زجاج نقل می‌کند: أَصْلُ العِصْمَةِ الحبْلُ. و كلُّ ما أَمْسَكَ شَيئاً فقد عَصَمَهُ[۵]؛ یعنی، لغت عصمت در اصل به معنای طناب و ریسمان وضع شده است، ولی سپس از این معنا توسعه یافته و برای هر چیزی که موجب امساک و حفظ چیز دیگری شود، به کار می‌رود.
- باید توجه داشت که واژه عصمت و مشتقات آن در آیات قرآنی و بسیاری از روایات در همین معنای لغوی استعمال شده است. به عنوان نمونه چند مورد را ذیلاً ذکر می‌کنیم:
- ﴿لَا عَاصِمَ الْيَوْمَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ إِلَّا مَنْ رَحِمَ﴾[۶]. امروز هیچ کس را از قهر خدا جز به لطف او پناه نیست. [تنها رحمت او مانع از عذاب می‌گردد].
- ﴿وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ...﴾[۷].
- عن علی(ع): «الاعتبار یفید العصمة»[۸]؛ عبرت گرفتن [از عواقب کار‌های باد دیگران] موجب مصونیت انسان [از مبتلا شدن به چنان کارهایی] می‌گردد.
- عن علی(ع): «إِنَّ التَّقْوَى عِصْمَةٌ لَكَ فِي حَيَاتِكَ»[۹]؛ همانا که تقوای الهی شما را در دنیا [از آلودگی به گناهان] باز می‌دارد.
- عصمت در اصطلاح: در اصطلاح دینی مسلمانان، عصمت به مصونیت خاصی اطلاق می‌شود و آن، مصونیت پیامبران و امامان در مقابل گناه و یا خطاست. ولی سخن در این است که این مقام معنوی و روحی که انبیای الهی و یا اشخاص دیگری از آن برخوردارند - و در بحث‌های آینده روشن خواهد شد که جزو ضروری‌ترین شروط نبوّت و امامت است - چگونه مقام و منزلتی است؟ ماهیت و حقیقت آن چیست؟ در این باره، نظرات گوناگونی از سوی اندیشمندان اسلامی ارائه شده است. فرقه‌های مختلف کلامی، متناسب با اصول پذیرفته مکتب خویش، برداشت خاصی از مقام عصمت داشته‌اند»[۱۰].
پاسخ‌های دیگر
با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته می‌شود:
| ۱. آقای صفرزاده؛ |
|---|
|
پاسخ‌های دیگر
پرسش‌های وابسته
منبع‌شناسی جامع عصمت
پانویس
- ↑ مقاییس اللغة، ج۴، ص۳۳۱.
- ↑ ر.ک: بحار الانوار، ج۱۷، ص۹۴، به نقل از: غرر و درر، سید مرتضی.
- ↑ «و همگان به ریسمان خداوند بیاویزید و مپرا کنید» سوره آل عمران، آیه ۱۰۳.
- ↑ اوائل المقالات، ص۶۶-۶۷.
- ↑ لسان العرب، ج۱۲، ص۴۰۵.
- ↑ «امروز هیچ پناهی از "امر" خداوند نخواهد بود جز (برای) آن کس که (خداوند بر او) بخشایش آورده باشد» سوره هود، آیه ۴۳.
- ↑ «و خداوند تو را از (گزند) مردم در پناه می‌گیرد» سوره مائده، آیه ۶۷.
- ↑ میزان الحکمة، ج۶، ص۳۴۲، به نقل از: غررالحکم.
- ↑ میزان الحکمة، ج۶، ص۳۴۳، به نقل از: غررالحکم
- ↑ شریفی، احمد حسین، یوسفیان، حسن، پژوهشی در عصمت معصومان ص ۲۱.
- ↑ العین، ج۱، ص۳۱۳.
- ↑ مصباح المنیر، جزء ۲، ص۷۴.
- ↑ «امروز هیچ پناهی از «امر» خداوند نخواهد بود جز (برای) آن کس که (خداوند بر او) بخشایش آورده باشد» سوره هود، آیه ۴۳.
- ↑ المفردات فی غریب القرآن، ص۳۳۷.
- ↑ «و خداوند تو را از (گزند) مردم در پناه می‌گیرد» سوره مائده، آیه ۶۷.
- ↑ «او گفت: آنک به کوهی پناه می‌جویم که مرا از آب نگاه می‌دارد» سوره هود، آیه ۴۳.
- ↑ محمدی ری‌شهری، میزان الحکمه، ج۳، ص۱۹۹۸.
- ↑ محمدی ری‌شهری، میزان الحکمه، ج۳، ص۱۹۹۷.
- ↑ «امروز هیچ پناهی از «امر» خداوند نخواهد بود» سوره هود، آیه ۴۳.
- ↑ زبیدی، تاج العروس، ج۸، ص۳۹۹؛ ابراهیم انیس و دیگران، معجم الوسیط، ص۶۰۵.
- ↑ «(آن زن) گفت: این همان است که مرا درباره او سرزنش کردید؛ آری، از او کام خواستم که خویشتنداری کرد» سوره یوسف، آیه ۳۲.
- ↑ صفرزاده، عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی ص ۲۳.