امام مهدی چگونه می‌تواند از نظر ازدواج الگو باشد در حالی‌که آن حضرت ازدواج نکرده است؟ (پرسش)

امام مهدی چگونه می‌تواند از نظر ازدواج الگو باشد در حالی‌که آن حضرت ازدواج نکرده است؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاتر	مهدویت / آشنایی با امام مهدی / معرفت امام مهدی (شناخت امام مهدی)

امام مهدی چگونه می‌تواند از نظر ازدواج الگو باشد در حالی‌که آن حضرت ازدواج نکرده است؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

رحیم کارگر

حجت الاسلام و المسلمین دکتر رحیم کارگر، در کتاب «مهدویت پیش از ظهور» در این‌باره گفته است:

«البته درباره ازدواج حضرت مهدی(ع) دو نظریه وجود دارد و هرکدام شواهدی دارند. براساس قواعد کلی، می‌توان گفت: آن حضرت ازدواج نکرده و اشکالی هم نخواهد داشت؛ زیرا آن حضرت هرچیزی را که با غیبت منافات داشته باشد، انجام نمی‌دهد؛ زیرا ازدواج با غیبت منافات داشته و مستلزم آشکار شدن وضعیت امام (ع) خواهد بود؛ ازدواج با وجود غایب بودن آن حضرت (با توجه به نظر مخفی شدن بدن او از دیده‏‌ها)، امکان ندارد و اگر بخواهد ظاهر شود و ازدواج کند، این همان محذوری است که باید از آن دوری کند ... اگر نظر دیگران (پنهان بودن عنوان و شخصیت امام)، را مورد توجه قرار دهیم، باز می‌‏گوییم که ازدواج آن حضرت با شخصیت واقعی خود، امکان ندارد و منافی با اصل غیبت است‏. از طرف دیگر، هیچ دلیل روشن و قطعی، بر وجود زن و فرزند برای آن حضرت نیست؛ چون مسئله غیبت، مهم‏تر از ازدواج است و می‌تواند برای مصلحت بالاتر، مسئله مهم (ازدواج) را ترک کند و اهم را انجام دهد و عمل به سنت پیامبر (ص) می‌‏تواند بعد از ظهور و قیام انجام گیرد و ایشان تشکیل خانواده دهد و بنابر قولی احتمال دارد، ایشان در زمان غیبت صغری ازدواج کرده باشد؛ اما با آغاز غیبت کبری به دلیل مصالح مهم‏تر ازدواج را ترک کرده باشد. بعضی از شواهد، دالّ بر وجود همسر و فرزند برای او است؛ از جمله:

1. قواعد کلی‏: احکام کلی شریعت محمدی (ص) ایجاب می‌‏کند که حضرت بقیة اللّه (ع) نیز مانند دیگر پیشوایان معصوم تشکیل خانواده داده و از سنت جدّ بزرگوارش حضرت محمد (ص) پیروی کند. محدّث نوری می‌گوید: چگونه ترک خواهد نمود چنین سنت عظیمه جدّ بزرگوار خود را، با آن‏همه ترغیب و تحریضی که در فعل آن و تهدید و تخویف که در ترک آن شده است! سزاوارترین امت در اخذ به سنت پیامبر (ص)، امام هرعصر است و تاکنون کسی ترک آن را از خصایص آن جناب نشمرده است.
2. روایات:‏ در کتاب الغیبة، از مفضّل بن عمر از امام صادق (ع) نقل شده است: بر مکان ایشان هیچ‏کس، حتی فرزندی از فرزندانش اطلاع ندارد.

سید بن طاووس در جمال الاسبوع می‌گوید: روایتی با سندهای متصل یافتم که حضرت ولی عصر (ع) را اولاد بسیاری هست که در شهرهای کرانه دریا حاکم و والی هستند و در نیکی و بزرگواری، در رأس نیکان روزگار و در قله صفات ابرار و اخیار هستند. ابو بصیر از امام صادق (ع) نقل می‌کند: گویا می‌بینم که قائم ما با خانواده‏‌اش در مسجد سهله اقامت گزیده است. ابو بصیر می‌‏گوید: گفتم: فدایت شوم! قائم همیشه در آن مسجد است؟ فرمود: آری. البته با بررسی‏‏‌های سندی و دلایل این روایات، به طور قطع نمی‌‏توان وجود فرزند را برای آن حضرت اثبات کرد.

دعاها: ابن طاووس دعای امام رضا (ع) را در مورد حضرت مهدی(ع) چنین نقل کرده است: اللهم صلّ علی ولاة عهده و الائمّة من ولده. همچنین از آن حضرت نقل شده که دعا می‌فرمود: اللهم اعطه فی نفسه و اهله و ولده و ذرّیته و امته و جمیع رعیته ما تقرّبه عینه و تسرّ به نفسه. در بخشی از صلواتی که از ناحیه مقدسه صادر شده، آمده است: و صلّ علی ولیک و ولات عهده و الأئمّة من ولده و مدّ فی اعمارهم و زد فی آجالهم. این ادعیه به صورت کلی وجود زن و فرزند را برای آن حضرت مطرح می‌‏کنند؛ اما درباره همین ادعیه و الفاظ آنها نیز بین علما اختلاف نظر هست؛ برای مثال برخی دعای امام رضا (ع) اللهم صلی علی ولاه عهده و الائمّة من ولده را چنین نقل کرده‌‏اند: اللهم صل علی ولاة عهده و الائمّة من بعده.

اسامی فرزندان امام‏: روایت انباری، گویای این مطلب است که آن حضرت فرزندانی دارد؛ بدین ترتیب:

1. طاهر فرمان‏روای یکی از جزایر (واقع در دریای مدیترانه)، به نام زاهره؛
2. قاسم فرمان‏روای جزیره رائقه؛
3. ابراهیم، حاکم شهر صافیه؛
4. عبد الرحمان حاکم شهر طلوم؛
5. هاشم حاکم شهر عناطیس؛

داستان این شهر در بعضی از منابع ذکر شده است؛ ولی بی‏‌شباهت به افسانه نیست و مدرک معتبری هم ندارد. براساس روایتی: هرامام باید فرزند داشته باشد، به‏ جز حضرت مهدی(ع) که فرزند ندارد. در این صورت، عدم ازدواج آن حضرت، مخالف سنت پیامبر (ص) نیست؛ زیرا آن امام همام زندگی عادی و طبیعی مثل دیگران ندارد و پنهان‌‏زیستی ایشان نیز براساس دستور و مصلحت خداوندی است. افراد دیگری نیز -همچون خضر و عیسی (ع)- با اینکه زنده‏‌اند، ازدواج نکرده و تشکیل خانواده نداده‏‌اند».

1. آیا امام مهدی ازدواج کرده‌‏اند یا خیر؟ (پرسش)
2. آیا امام مهدی همسر دارد؟ (پرسش)
3. آیا امام مهدی فرزند دارد؟ (پرسش)
4. آیا کنیه اباصالح دلالت بر ازدواج امام مهدی دارد؟ (پرسش)
5. آیا قول به عدم ازدواج امام مهدی با سنت محمدی‏ منافات دارد؟ (پرسش)
6. در صورت قول به عدم ازدواج به روایت مفضل بن عمر چگونه پاسخ می‏‌دهید؟ (پرسش)
7. آیا روایت احمد بن محمد بن یحیی انباری بر ازدواج امام مهدی‏ دلالت دارد؟ (پرسش)
8. در برخی از روایات بر اهل و عیال امام مهدی اشاره شده آیا این دلالت بر ازدواج دارد؟ (پرسش)
9. این که امام مهدی بر طبق روایاتی دارای زن و فرزند هست از نظر سند معتبر است یا نه؟ (پرسش)
10. امام مهدی چگونه می‌تواند از نظر ازدواج الگو باشد در حالی‏‌که آن حضرت ازدواج نکرده است؟ (پرسش)
11. آیا صحت دارد که اگر دختران باعفت باشند امام مهدی با دختران عفیف ازدواج می‏‌کند؟ (پرسش)
12. دلایل ازدواج امام مهدی چیست؟ (پرسش)
13. دلایل منکران ازدواج امام مهدی چیست؟ (پرسش)

منبع‌شناسی جامع مهدویت

• کتاب‌شناسی مهدویت؛
• مقاله‌شناسی مهدویت؛
• پایان‌نامه‌شناسی مهدویت.