الگو:صفحهٔ اصلی/مدخل برگزیده

ضریح امام رضا (ع)

ضریح امام رضا (ع)

امام رضا علیه‌السلام هشتمین پیشوای مسلمانان در ۱۱ ذی قعده سال ۱۴۸ه. در مدینه به دنیا آمد. پدر ارجمندش موسی بن جعفر(ع) و مادر آن حضرت خیزران نامیده می‌شد، برخی هم گفته‌اند اسم آن بانوی محترمه نجمه و کنیه‌اش ام البنین بوده است. مشهورترین لقب امام هشتم (ع)، رضا است.

خلفای عباسی معاصر آن امام معصوم(ع) سه نفر بودند: هارون، محمد امین و عبدالله مأمون. واگذاری منصب ولایت‌عهدی به امام رضا(ع) از چاره‌هایی‌ بود که برای گریز از خطر شیعه یافتند. بدین‌سان، دوران امامت امام رضا(ع) را به دو دوره پیش و پس از ولایت‌عهدی تقسیم کرد.

مدت امامت ایشان پیش از پذیرش ولایتعهدی، هفده سال بود که ده سال از این سال‌ها را در عصر هارون، پنج سال را در عصر امین و دو سال را در عهد مأمون و در مدینه سپری کرد. زمانی که پدر گرامی‌اش به شهادت رسید، در مدینه بود و رسیدگی به امور شیعیان را آغاز کرد. شاگردان پدر را پیرامون خویش گرد آورد و به تعلیم معارف ناب دینی پرداخت. مأمون برای فریب مردم و در حقیقت نظارت بیش‌تر بر امام(ع)، ایشان را به پایتخت خویش آورد و واداشت تا منصب ولایت‌عهدی را بپذیرد.

مأمون از این پیشنهاد اغراض ذیل را تعقیب می‌نمود:

1. مشروعیت بخشیدن به حکومت خود که نه نزد عبّاسیان مشروعیّت داشت و نه پیش شیعیان.
2. خاموش کردن قیام‌ها و شورش‌های علویان.
3. بد نام نمودن امام و بقیه اهل بیت(ع).
4. دور نگاه داشتن امام از پایگاه‌های مردمی و تحت نظر داشتن او.

امام که تحت فشار و اجبار قرار گرفته بود و از طرفی در پذیرش این امر فوایدی را برای حفظ اسلام و مسلمانان ملاحظه می‌فرمود، آن را پذیرفت، ولی در جهت خنثی نمودن اغراض سیاسی مأمون اقدامات زیر را معمول داشت:

1. عدم پذیرش ولایتعهدی مگر پس از اجبار و آشکار نمودن این اجبار برای مردم و تاریخ.
2. دخالت نکردن در امور حکومتی.

مشهور است که برجستگی‌های اخلاقی آن امام همام(ع) عبارت بوده‌اند از: زهد و بندگی؛ فروتنی؛ علم و آگاهی؛ سخاوت و بخشش؛ فصاحت و بلاغت و ... .

ادامه