ازهر بن مکمل بن عوف بن عبد قرشی

این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

ازهر بن مکمل بن عوف بن عبد قرشی در تاریخ اسلامی

مقدمه

زبیر بن بکار، او را از قریش و از خاندان بنو زهره دانسته است. ابن حجر نام او را در بخش دوم کتابش (صغار صحابه) آورده و می‌گوید: گویا اَزهر در کوچکی، پدرش را از دست داده است؛ چراکه در شمار صحابه هیچ یادی از مُکمِل نشده و احتمال دارد مشرک از دنیا رفته باشد. این در حالی است که برادر أزهر، یعنی عبدالله بن مکمل از صحابه است. خانه آنان در کنار مسجدالنبی(ص) و غرب خانه دارالقضاء بود و عبدالرحمان بن عوف آن را به آل مکمل بخشیده یا فروخته بود. آل مکمل آن را به مهدی عباسی فروختند و تا زمان ابن شبه در اختیار فرزندان مهدی و رو به ویرانی بوده است. ابن شبه گوید: همین خانه بود که فرزندان مکمل به پیامبر گفتند: ای رسول خدا(ص)، از آن وقتی که وارد این خانه شدیم، جمعمان پراکنده و دارایی‌مان از بین رفت. حضرت فرمود: این خانه را ترک کنید که شوم است. حتی قثم وقتی خواست آن را بخرد تب کرد.

به سبب نقل روایاتی که گویا از سوی علمای یهود و نصارا در میان مردم منتشر شده بود، تصور همگانی و حتی عبدالملک بن مروان بر این بود که اَزهر به خلافت خواهد رسید. از این رو، وقتی ازهر در فیفاء درگذشت و حفص بن عمر بن عبدالعزیز خبر مرگ او را به عبدالملک رساند، از تعجب از جای خود برخاست و دو مرتبه به او گفت: راست می‌گویی؟! حفص گفت: من خود او را دفن کردم. عبدالملک گفت: پس معلوم شد که روایات اهل کتاب صحت نداشته است.

منابع

1. هدایت‌پناه، محمد رضا، مقاله «ازهر بن مکمل بن عوف بن عبد قرشی»، دانشنامه سیره نبوی ج۲