ویژگی‌های بهره‌مندان از ولایت الهی: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{ولایت}}
{{مدخل مرتبط
{{مدخل مرتبط
| موضوع مرتبط = ولایت
| موضوع مرتبط = ولایت
| عنوان مدخل  = ویژگی‌های بهره‌مندان از ولایت الهی
| عنوان مدخل  =  
| مداخل مرتبط = [[ویژگی‌های بهره‌مندان از ولایت الهی در قرآن]] |[[ویژگی‌های بهره‌مندان از ولایت الهی در حدیث]] - [[ویژگی‌های بهره‌مندان از ولایت الهی در کلام اسلامی]] - [[ویژگی‌های بهره‌مندان از ولایت الهی در فقه اسلامی]]  
| مداخل مرتبط = [[ویژگی‌های بهره‌مندان از ولایت الهی در قرآن]]  
| پرسش مرتبط  = ویژگی‌های بهره‌مندان از ولایت الهی (پرسش)
| پرسش مرتبط  =  
}}
}}


==مقدمه==
== مقدمه ==
*با توجه به اینکه [[خلفای الهی]] خود دارای [[کمالات نفسانی]] و [[انسان]] کاملی بوده و هستند، لذا دعوتشان نیز به سوی [[کمالات]] و [[فضایل اخلاقی]] است؛ پس صفات افرادی که [[دعوت]] آنان را پذیرفته و به آن عمل می‌کنند، صفات [[نیک]] و [[پسندیده]] خواهد بود.
با توجه به اینکه [[خلفای الهی]] خود دارای کمالات نفسانی و [[انسان]] کاملی بوده و هستند، لذا دعوتشان نیز به سوی [[کمالات]] و [[فضایل اخلاقی]] است؛ پس صفات افرادی که [[دعوت]] آنان را پذیرفته و به آن عمل می‌کنند، صفات [[نیک]] و پسندیده خواهد بود.
*علت دیگر طرح عنوان صفات، این که اگر افراد می‌خواهند بدانند در لوای [[ولایت]] [[حق]] هستند، خود و صفاتشان را ملاحظه کنند که آیا دارای آن صفات هستند یا نَه‌؟ اگر متّصف به آن صفات نیستند، در پی متصف شدن به آن صفات [[نیک]] و [[پسندیده]] [[قرآنی]] شوند.
*برای هر صفتی، با توجه به عناوین قبلی و توضیحات آن، یک یا دو [[آیه]] ذکر می‌شود که خود [[آیات]]، گویای مقصود هستند.<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص:۲۹۷.</ref>
===[[تسلیم]] شدگان===
*{{متن قرآن|فَلَمَّا أَحَسَّ عِيسَى مِنْهُمُ الْكُفْرَ قَالَ مَنْ أَنْصَارِي إِلَى اللَّهِ قَالَ الْحَوَارِيُّونَ نَحْنُ أَنْصَارُ اللَّهِ آمَنَّا بِاللَّهِ وَاشْهَدْ بِأَنَّا مُسْلِمُونَ}}<ref>«و چون عیسی در آنان (آثار) کفر را دریافت گفت: یاران من به سوی خداوند کیانند؟» سوره آل عمران، آیه ۵۲.</ref>.
*هنگامی که [[عیسی]] [[احساس]] کرد [[بنی‌اسرائیل]] [[کفر]] می‌ورزند، گفت: کیست که با من [[دین خدا]] را [[یاری]] دهد؟ [[حواریون]] گفتند: ما [[دین خدا]] را [[یاری]] می‌کنیم و به او [[ایمان]] داریم و تو [[گواه]] باش که ما [[اسلام]] آورده‌ایم و از تسلیم‌شدگان هستیم.<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص:۲۹۷.</ref>
===[[ایمان]] آورده‌ها===
*{{متن قرآن|إِنَّ أَوْلَى النَّاسِ بِإِبْرَاهِيمَ لَلَّذِينَ اتَّبَعُوهُ وَهَذَا النَّبِيُّ وَالَّذِينَ آمَنُوا وَاللَّهُ وَلِيُّ الْمُؤْمِنِينَ}}<ref>«بی‌گمان نزدیک‌ترین مردم به ابراهیم همانانند که از وی پیروی کردند و نیز این پیامبر و مؤمنان؛ و خداوند سرپرست مؤمنان است» سوره آل عمران، آیه ۶۸.</ref>.
*در [[حقیقت]] [[شایسته‌ترین]] و نزدیک‌ترین [[مردم]] به [[ابراهیم]] [از نظر اصول و [[فروع]] [[شریعت]]] کسانی هستند که از او [در عصر شریعتش][[پیروی]] کردند، و نیز این [[پیامبر]] ([[محمد]]{{صل}}) و کسانی که به او [[ایمان]] آورده‌اند و [[خدا]] [[یاور]] و [[سرپرست مؤمنان]] است.
*یکی از دعوت‌های مهمّ [[پیامبران]] و [[اوصیا]]{{عم}}، [[دعوت به ایمان]] به [[یگانگی]] و [[توحید]] [[پروردگار]] [[متعال]] و [[رسالت]] آنان بود، و هر کس آن را [[تصدیق]] و به فرمان‌های آنان عمل کند، متّصف به صفت [[ایمان]] و از گروه [[مؤمنان]] می‌شود و در نتیجه به [[رستگاری]] می‌رسد: {{متن قرآن|قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ}}<ref>«بی‌گمان مؤمنان رستگارند» سوره مؤمنون، آیه ۱.</ref>.<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص:۲۹۷-۲۹۸.</ref>
===[[پارسایان]]===
*{{متن قرآن|ذَلِكَ الْكِتَابُ لَا رَيْبَ فِيهِ هُدًى لِلْمُتَّقِينَ}}<ref>«این (آن) کتاب (است که) هیچ تردیدی در آن نیست،  رهنمودی برای پرهیزگاران است» سوره بقره، آیه ۲.</ref>.
*بعد از [[آیه شریفه]]، پنج صفت را برای آنان می‌شمارد که [[ایمان به غیب]]، [[اقامه نماز]]، [[انفاق]]، [[ایمان]] به [[کتاب‌های آسمانی]] پیشین و [[قرآن]] و [[یقین]] به وجود عالَمِ [[آخرت]] و [[حسابرسی]] [[اعمال]] در آن است و با ذکر آن صفات، در واقع حالات [[متقین]] را بیان می‌کند که آنان چه کسانی و متّصف به چه صفاتی هستند. البته همه حالات آنان ذکر نشده، بلکه به بعضی صفات بارز و مهمّ شان اشاره شده است.<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص:۲۹۸.</ref>
===بیمناکان===
*{{متن قرآن|الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَيْبِ وَهُمْ مِنَ السَّاعَةِ مُشْفِقُونَ}}<ref>«آنان که از پروردگارشان در نهان می‌هراسند و از رستخیز می‌ترسند» سوره انبیاء، آیه ۴۹.</ref>.
*آنان که از پروردگارشان که [[پنهان]] از انظار است<ref>یا: از پروردگارشان در حالی که به دور از انظار مردم هستند.</ref>، می‌ترسند و از [[قیامت]] نیز بیمناک هستند.<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص:۲۹۸.</ref>
===راستی‌پیشگان===
*{{متن قرآن|إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ ثُمَّ لَمْ يَرْتَابُوا وَجَاهَدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أُولَئِكَ هُمُ الصَّادِقُونَ}}<ref>«تنها مؤمنانند که به خداوند و پیامبرش ایمان آورده‌اند سپس تردید نورزیده‌اند و با دارایی‌ها و جان‌هایشان در راه خداوند جهاد کرده‌اند، آنانند که راستگویند» سوره حجرات، آیه ۱۵.</ref>.<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص:۲۹۹.</ref>
===[[نیکوکاران]] و اصلاحگران===
*{{متن قرآن|وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَنُدْخِلَنَّهُمْ فِي الصَّالِحِينَ}}<ref>«و آنان را که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند بی‌گمان در زمره شایستگان درمی‌آوریم» سوره عنکبوت، آیه ۹.</ref>؛ {{متن قرآن|وَالَّذِينَ يُمَسِّكُونَ بِالْكِتَابِ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ إِنَّا لَا نُضِيعُ أَجْرَ الْمُصْلِحِينَ}}<ref>«و آنان که به کتاب (آسمانی) چنگ می‌زنند و نماز را بر پا می‌دارند، ما پاداش نکوکاران  را تباه نمی‌گردانیم» سوره اعراف، آیه ۱۷۰.</ref>.
*فرق [[صالحین]] با مُصلحین، این است که اولی بیش‌تر در مسائل شخصی و [[اعمال]] فردی کاربرد دارد، ولی دومی اعمّ از آن بوده و شامل غیر مسائل شخصی، مانندِ [[اصلاح جامعه]] و ایجاد [[صلح]] و [[آشتی]] بین افراد نیز می‌شود<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص:۲۹۹.</ref>
===شکیبایان===
*{{متن قرآن|وَكَأَيِّنْ مِنْ نَبِيٍّ قَاتَلَ مَعَهُ رِبِّيُّونَ كَثِيرٌ فَمَا وَهَنُوا لِمَا أَصَابَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَمَا ضَعُفُوا وَمَا اسْتَكَانُوا وَاللَّهُ يُحِبُّ الصَّابِرِينَ}}<ref>«و بسا پیامبرانی که همراه آنان توده‌های انبوه به نبرد (با دشمنان خداوند) پرداختند و در راه خداوند هر چه به ایشان رسید نه سست و نه ناتوان شدند و نه تن به زبونی سپردند؛ و خداوند شکیبایان را دوست می‌دارد» سوره آل عمران، آیه ۱۴۶.</ref>.<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص:۳۰۰.</ref>
===فرو بَرَندگان [[خشم]] و [[احسان]] کنندگان===
*{{متن قرآن|الَّذِينَ يُنْفِقُونَ فِي السَّرَّاءِ وَالضَّرَّاءِ وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ}}<ref>«همان کسان که در شادی و رنج می‌بخشند و فروخورندگان خشم و در گذرندگان از مردم‌اند؛ و خداوند نیکوکاران را دوست می‌دارد» سوره آل عمران، آیه ۱۳۴.</ref>.
*چند صفت [[پسندیده]] در یک [[آیه]]:{{متن قرآن|إِنَّ الْمُسْلِمِينَ وَالْمُسْلِمَاتِ وَالْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَالْقَانِتِينَ وَالْقَانِتَاتِ وَالصَّادِقِينَ وَالصَّادِقَاتِ وَالصَّابِرِينَ وَالصَّابِرَاتِ وَالْخَاشِعِينَ وَالْخَاشِعَاتِ وَالْمُتَصَدِّقِينَ وَالْمُتَصَدِّقَاتِ وَالصَّائِمِينَ وَالصَّائِمَاتِ وَالْحَافِظِينَ فُرُوجَهُمْ وَالْحَافِظَاتِ وَالذَّاكِرِينَ اللَّهَ كَثِيرًا وَالذَّاكِرَاتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ مَغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا}}<ref>«بی‌گمان خداوند برای مردان و زنان مسلمان و مردان و زنان مؤمن و مردان و زنان فرمانبردار و مردان و زنان راست‌گفتار و مردان و زنان شکیبا و مردان و زنان فرمانبردار و مردان و زنان بخشنده و مردان و زنان روزه‌دار و مردان و زنان پاکدامن و مردان و زنانی که خداوند را بسیار یاد می‌کنند، آمرزش و پاداشی سترگ آماده کرده است» سوره احزاب، آیه ۳۵.</ref>؛{{متن قرآن|التَّائِبُونَ الْعَابِدُونَ الْحَامِدُونَ السَّائِحُونَ الرَّاكِعُونَ السَّاجِدُونَ الْآمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَالنَّاهُونَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَالْحَافِظُونَ لِحُدُودِ اللَّهِ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ}}<ref>«آنان توبه‌کنندگان، پرستشگران، ستایشگران، رهپویان، نمازگزاران، سجده‌کنندگان، فرمان دهندگان به کار شایسته و بازدارندگان از کار ناشایست و پاسداران حدود خداوندند و به (چنین) مؤمنان نوید ده» سوره توبه، آیه ۱۱۲.</ref>.<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص:۳۰۰-۳۰۱.</ref>
===[[مهربان]] و [[دلسوز]] به همدیگر===
*{{متن قرآن|مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ}}<ref>«محمد، پیامبر خداوند است و آنان که با وی‌اند، بر کافران سختگیر، میان خویش مهربانند» سوره فتح، آیه ۲۹.</ref>.
*کلمه {{متن قرآن|رُحَمَاءُ}} جمع "رحیم" به معنای [[دلسوزی]] و [[عطوفت]] به همدیگر است. [[رحمت]] بین [[مؤمنان]]، همانند [[رحمت]] و [[مهربانی]] بین [[پدر]] و [[فرزند]]<ref>المنیر، ج۲۶، ص۲۰۵.</ref> است، چگونه بین آن دو، [[همکاری]]، [[فداکاری]]، [[دلسوزی]] و [[ایثار]] و گذشت خالصانه وجود دارد که [[گرفتاری]] هر یکی بر دیگری تأثیر گذاشته و او را [[غمگین]] و وادار به [[سعی]] و تلاش برای رفع آن می‌سازد، پس روابط‍ [[حاکم]] بین یک [[جامعه اسلامی]] مدعی ولایتمداری ولی [[حق]]، باید چنین باشد که در [[آیه شریفه]] نیز به آن اشاره شده است.
*وجود [[رحمت]] بین افراد [[مؤمن]]، آثار مفید دیگری در پی دارد، مانندِ [[امنیت]]، [[رفع فقر]]، احیای [[ارزش‌ها]] و از بین رفتن ضدّ [[ارزش‌ها]]، [[آرامش روحی]] و در پی آن، شکوفا شدن استعدادهای [[معنوی]] و....
*به یک مورد اخیر اشاره می‌شود که به [[دلیل]] نبودِ [[رحمت]] منظور [[قرآنی]]، افراد در پی [[جانشین]] دیگری به جای آن می‌روند و آن [[ثروت‌اندوزی]] و جمع‌آوری [[اموال]] است و همه استعدادهای [[فکری]] خود را صَرفِ [[برنامه‌ریزی]] برای رسیدن به آن می‌کنند، چرا؟! زیرا به اصطلاح امروزی آنچه به دادِ [[آدم]] در این زمانه می‌رسد، [[پول]] است! لذا [[عمر]] گران‌بهایی که باید با [[قناعت]] طبعی و [[پرهیز]] از حرص‌ورزی در کسب [[مال]]، در مسیر [[رشد]] و کسب [[کمالات]] [[روحی]] و [[معنوی]] باشد، صَرفِ جمع‌آوری [[مال]] می‌شود تا در مواقع [[اضطراری]] و نیاز از آن بهره‌مند شوند!
*ولی اگر در [[جامعه اسلامی]]، [[رحمت]] و [[عطوفت]] [[حاکم]] بود، افراد با [[خیال]] آسوده و [[اطمینان]] به همنوعان خود و [[دلسوزی]] دیگران، دیگر [[حرص]] بر آن نداشتند، چون مشکلاتشان با [[دلسوزی]] موجود، حل می‌شد.
*در [[روایات اسلامی]] که در [[تفسیر]] [[آیه شریفه]] آمده است، تأکید فراوانی روی اصل {{متن قرآن|رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ}} دیده می‌شود؛ از جمله در [[حدیثی]] از [[امام صادق]]{{ع}} می‌خوانیم: {{متن حدیث|الْمُسْلِمُ أَخُو الْمُسْلِمِ لَا يَظْلِمُهُ وَ لَا يَخْذُلُهُ وَ لَا يَخُونُهُ وَ يَحِقُّ عَلَی الْمُسْلِمِينَ الِاجْتِهَادُ فِي التَّوَاصُلِ وَ التَّعَاوُنُ عَلَی التَّعَاطُفِ وَ الْمُوَاسَاةُ لِأَهْلِ الْحَاجَةِ وَ تَعَاطُفُ بَعْضِهِمْ عَلَی بَعْضٍ حَتَّی تَكُونُوا كَمَا أَمَرَكُمُ الله عَزَّ وَ جَلَّ {{متن قرآن|رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ}} مُتَرَاحِمِينَ مُغْتَمِّينَ لِمَا غَابَ عَنْكُمْ مِنْ أَمْرِهِمْ عَلَی مَا مَضَی عَلَيْهِ مَعْشَرُ الْأَنْصَارِ عَلَی عَهْدِ رَسُولِ [[الله]]{{صل}}}}<ref>الکافی، ج۲، ص۱۷۴، ح۱۵.</ref>.
* [[مسلمان]]، [[برادر]] [[مسلمان]] است، به او [[ستم]] نمی‌کند، تنهایش نمی‌گذارد، تهدیدش نمی‌کند، و سزاوار است [[مسلمان]] در ایجاد ارتباط‍ و پیوند و [[تعاون]] و مَحبت و [[مواسات]] با [[نیازمندان]] بکوشد، و با یکدیگر [[مهربان]] باشند، تا مطابق فرموده [[خداوند عزوجل]] باشند: {{متن قرآن|رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ}}؛ به یکدیگر با [[محبت]] [[رفتار]] کنید، و در غیاب آنان در امورشان [[دلسوزی]] کنید، آن‌گونه که [[انصار]] در عصر [[رسول‌الله]]{{صل}} بودند<ref>اما مسلمانان امروز از رهنمودهای مؤثر این آیه کریمه و ویژگی‌هایی که برای مؤمنان راستین و یاران رسول‌الله نقل می‌کند، فاصله گرفته‌اند، آن چنان به جان هم می‌افتند و کینه‌توزی می‌کنند، مثل اینکه با کفار در ستیز و دشمنی هستند!</ref>.<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص:۳۰۱-۳۰۳.</ref>


===امانتداران و متعهدان به پیمان‌های [[شرعی]]===
علت دیگر طرح عنوان صفات، این که اگر افراد می‌خواهند بدانند در لوای [[ولایت]] [[حق]] هستند، خود و صفاتشان را ملاحظه کنند که آیا دارای آن صفات هستند یا نَه‌؟ اگر متّصف به آن صفات نیستند، در پی متصف شدن به آن صفات [[نیک]] و پسندیده [[قرآنی]] شوند.
*{{متن قرآن|وَالَّذِينَ هُمْ لِأَمَانَاتِهِمْ وَعَهْدِهِمْ رَاعُونَ}}<ref>«و آنان که سپرده‌های نزد خویش و پیمان خود را پاس می‌دارند» سوره مؤمنون، آیه ۸.</ref>.<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص:۳۰۳.</ref>
 
===[[شاهدان]] حقگو===
برای هر صفتی، با توجه به عناوین قبلی و توضیحات آن، یک یا دو [[آیه]] ذکر می‌شود که خود [[آیات]]، گویای مقصود هستند<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص۲۹۷.</ref>.
*{{متن قرآن|وَالَّذِينَ هُمْ بِشَهَادَاتِهِمْ قَائِمُونَ}}<ref>«و آنان که به ادای گواهی‌های خود برمی‌خیزند» سوره معارج، آیه ۳۳.</ref>.<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص:۳۰۳.</ref>
 
===حافظان [[عفت]] و [[پاکدامنی]]===
=== [[تسلیم]] شدگان ===
*{{متن قرآن|وَالَّذِينَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ * إِلَّا عَلَى أَزْوَاجِهِمْ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَيْرُ مَلُومِينَ}}<ref>«و آنان که پاکدامنند * جز با همسران خویش یا کنیزهاشان که اینان نکوهیده نیستند» سوره مؤمنون، آیه ۵-۶.</ref>.<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص:۳۰۳.</ref>
{{متن قرآن|فَلَمَّا أَحَسَّ عِيسَى مِنْهُمُ الْكُفْرَ قَالَ مَنْ أَنْصَارِي إِلَى اللَّهِ قَالَ الْحَوَارِيُّونَ نَحْنُ أَنْصَارُ اللَّهِ آمَنَّا بِاللَّهِ وَاشْهَدْ بِأَنَّا مُسْلِمُونَ}}<ref>«و چون عیسی در آنان (آثار) کفر را دریافت گفت: یاران من به سوی خداوند کیانند؟» سوره آل عمران، آیه ۵۲.</ref>. هنگامی که [[عیسی]] [[احساس]] کرد [[بنی‌اسرائیل]] [[کفر]] می‌ورزند، گفت: کیست که با من [[دین خدا]] را [[یاری]] دهد؟ [[حواریون]] گفتند: ما [[دین خدا]] را [[یاری]] می‌کنیم و به او [[ایمان]] داریم و تو [[گواه]] باش که ما [[اسلام]] آورده‌ایم و از تسلیم‌شدگان هستیم<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص۲۹۷.</ref>.
===[[نیکان]]===
 
*{{متن قرآن|لَكِنِ الَّذِينَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا نُزُلًا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ وَمَا عِنْدَ اللَّهِ خَيْرٌ لِلْأَبْرَارِ}}<ref>«اما کسانی را که از پروردگارشان پروا کرده‌اند، بوستان‌هایی است که از بن آنها جویباران روان است، در آنها جاودانند، به پذیرایی از نزد خداوند و آنچه نزد خداوند است برای نیکوکاران بهتر است» سوره آل عمران، آیه ۱۹۸.</ref>.<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص:۳۰۴.</ref>
=== [[ایمان]] آورده‌ها ===
===[[بهترین]] آفریدگان===
{{متن قرآن|إِنَّ أَوْلَى النَّاسِ بِإِبْرَاهِيمَ لَلَّذِينَ اتَّبَعُوهُ وَهَذَا النَّبِيُّ وَالَّذِينَ آمَنُوا وَاللَّهُ وَلِيُّ الْمُؤْمِنِينَ}}<ref>«بی‌گمان نزدیک‌ترین مردم به ابراهیم همانانند که از وی پیروی کردند و نیز این پیامبر و مؤمنان؛ و خداوند سرپرست مؤمنان است» سوره آل عمران، آیه ۶۸.</ref>. در [[حقیقت]] شایسته‌ترین و نزدیک‌ترین [[مردم]] به [[ابراهیم]] [از نظر اصول و فروع [[شریعت]]] کسانی هستند که از او [در عصر شریعتش] [[پیروی]] کردند، و نیز این [[پیامبر]] ([[محمد]] {{صل}}) و کسانی که به او [[ایمان]] آورده‌اند و [[خدا]] [[یاور]] و [[سرپرست مؤمنان]] است.
*{{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُولَئِكَ هُمْ خَيْرُ الْبَرِيَّةِ}}<ref>«بی‌گمان آنانکه ایمان آورده‌اند و کردارهایی شایسته کرده‌اند، بهترین آفریدگانند» سوره بینه، آیه ۷.</ref>.<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص:۳۰۴.</ref>
 
===صاحبان خِرَد===
یکی از دعوت‌های مهمّ [[پیامبران]] و [[اوصیا]] {{عم}}، [[دعوت به ایمان]] به [[یگانگی]] و [[توحید]] [[پروردگار]] متعال و [[رسالت]] آنان بود، و هر کس آن را [[تصدیق]] و به فرمان‌های آنان عمل کند، متّصف به صفت [[ایمان]] و از گروه [[مؤمنان]] می‌شود و در نتیجه به [[رستگاری]] می‌رسد: {{متن قرآن|قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ}}<ref>«بی‌گمان مؤمنان رستگارند» سوره مؤمنون، آیه ۱.</ref>.<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص۲۹۷-۲۹۸.</ref>
*{{متن قرآن|الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولَئِكَ الَّذِينَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَأُولَئِكَ هُمْ أُولُو الْأَلْبَابِ}}<ref>«کسانی که گفتار را می‌شنوند آنگاه از بهترین آن پیروی می‌کنند، آنانند که خداوند راهنمایی‌شان کرده است و آنانند که خردمندند» سوره زمر، آیه ۱۸.</ref>.<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص:۳۰۴.</ref>
 
===صاحبان [[بصیرت]]===
=== [[پارسایان]] ===
*{{متن قرآن|يُقَلِّبُ اللَّهُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَعِبْرَةً لِأُولِي الْأَبْصَارِ}}<ref>«خداوند شب و روز را برمی‌گرداند، بی‌گمان در این پندی برای دیده‌وران است» سوره نور، آیه ۴۴.</ref>.<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص:۳۰۴-۳۰۵.</ref>
{{متن قرآن|ذَلِكَ الْكِتَابُ لَا رَيْبَ فِيهِ هُدًى لِلْمُتَّقِينَ}}<ref>«این (آن) کتاب (است که) هیچ تردیدی در آن نیست، رهنمودی برای پرهیزگاران است» سوره بقره، آیه ۲.</ref>. بعد از [[آیه شریفه]]، پنج صفت را برای آنان می‌شمارد که [[ایمان به غیب]]، اقامه نماز، [[انفاق]]، [[ایمان]] به [[کتاب‌های آسمانی]] پیشین و [[قرآن]] و [[یقین]] به وجود عالَمِ [[آخرت]] و [[حسابرسی]] [[اعمال]] در آن است و با ذکر آن صفات، در واقع حالات [[متقین]] را بیان می‌کند که آنان چه کسانی و متّصف به چه صفاتی هستند. البته همه حالات آنان ذکر نشده، بلکه به بعضی صفات بارز و مهمّ شان اشاره شده است<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص۲۹۸.</ref>.
===[[خوشبخت]]===
 
*{{متن قرآن|يَوْمَ يَأْتِ لَا تَكَلَّمُ نَفْسٌ إِلَّا بِإِذْنِهِ فَمِنْهُمْ شَقِيٌّ وَسَعِيدٌ *... وَأَمَّا الَّذِينَ سُعِدُوا فَفِي الْجَنَّةِ خَالِدِينَ فِيهَا مَا دَامَتِ السَّمَاوَاتُ وَالْأَرْضُ إِلَّا مَا شَاءَ رَبُّكَ عَطَاءً غَيْرَ مَجْذُوذٍ}}<ref>«روزی که (چون) فرا رسد، هیچ کس جز به اذن خداوند سخن نمی‌گوید؛ برخی نگونبخت و برخی نیکبخت‌اند *... و اما آنان که نیکبخت شده‌اند در بهشتند؛ تا آسمان‌ها و زمین برجاست در آن جاودانند جز آنچه پروردگارت به دهشی پایدار بخواهد» سوره هود، آیه ۱۰۵ و ۱۰۸.</ref>.<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص:۳۰۵.</ref>
=== بیمناکان ===
===[[حزب الله]]===
{{متن قرآن|الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَيْبِ وَهُمْ مِنَ السَّاعَةِ مُشْفِقُونَ}}<ref>«آنان که از پروردگارشان در نهان می‌هراسند و از رستخیز می‌ترسند» سوره انبیاء، آیه ۴۹.</ref>. آنان که از پروردگارشان که پنهان از انظار است<ref>یا: از پروردگارشان در حالی که به دور از انظار مردم هستند.</ref>، می‌ترسند و از [[قیامت]] نیز بیمناک هستند<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص۲۹۸.</ref>.
*{{متن قرآن|وَمَنْ يَتَوَلَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا فَإِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْغَالِبُونَ}}<ref>«و هر کس سروری خداوند و پیامبرش و آنان را که ایمان دارند بپذیرد (از حزب خداوند است) بی‌گمان حزب خداوند پیروز است» سوره مائده، آیه ۵۶.</ref>.<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص:۳۰۵.</ref>
 
===[[اهل بهشت]]===
=== راستی‌پیشگان ===
*{{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَأَخْبَتُوا إِلَى رَبِّهِمْ أُولَئِكَ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ}}<ref>«بی‌گمان کسانی که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند و با فروتنی در برابر پروردگارشان آرامش یافته‌اند بهشتیند؛ آنان در آن جاودانند» سوره هود، آیه ۲۳.</ref>.<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص:۳۰۵.</ref>
{{متن قرآن|إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ ثُمَّ لَمْ يَرْتَابُوا وَجَاهَدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أُولَئِكَ هُمُ الصَّادِقُونَ}}<ref>«تنها مؤمنانند که به خداوند و پیامبرش ایمان آورده‌اند سپس تردید نورزیده‌اند و با دارایی‌ها و جان‌هایشان در راه خداوند جهاد کرده‌اند، آنانند که راستگویند» سوره حجرات، آیه ۱۵.</ref>.<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص۲۹۹.</ref>
 
=== [[نیکوکاران]] و اصلاحگران ===
{{متن قرآن|وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَنُدْخِلَنَّهُمْ فِي الصَّالِحِينَ}}<ref>«و آنان را که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند بی‌گمان در زمره شایستگان درمی‌آوریم» سوره عنکبوت، آیه ۹.</ref>؛ {{متن قرآن|وَالَّذِينَ يُمَسِّكُونَ بِالْكِتَابِ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ إِنَّا لَا نُضِيعُ أَجْرَ الْمُصْلِحِينَ}}<ref>«و آنان که به کتاب (آسمانی) چنگ می‌زنند و نماز را بر پا می‌دارند، ما پاداش نکوکاران را تباه نمی‌گردانیم» سوره اعراف، آیه ۱۷۰.</ref>.
 
فرق [[صالحین]] با مُصلحین، این است که اولی بیش‌تر در مسائل شخصی و [[اعمال]] فردی کاربرد دارد، ولی دومی اعمّ از آن بوده و شامل غیر مسائل شخصی، مانندِ [[اصلاح جامعه]] و ایجاد [[صلح]] و [[آشتی]] بین افراد نیز می‌شود<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص۲۹۹.</ref>.
 
=== شکیبایان ===
{{متن قرآن|وَكَأَيِّنْ مِنْ نَبِيٍّ قَاتَلَ مَعَهُ رِبِّيُّونَ كَثِيرٌ فَمَا وَهَنُوا لِمَا أَصَابَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَمَا ضَعُفُوا وَمَا اسْتَكَانُوا وَاللَّهُ يُحِبُّ الصَّابِرِينَ}}<ref>«و بسا پیامبرانی که همراه آنان توده‌های انبوه به نبرد (با دشمنان خداوند) پرداختند و در راه خداوند هر چه به ایشان رسید نه سست و نه ناتوان شدند و نه تن به زبونی سپردند؛ و خداوند شکیبایان را دوست می‌دارد» سوره آل عمران، آیه ۱۴۶.</ref>.<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص۳۰۰.</ref>
 
=== فرو بَرَندگان [[خشم]] و [[احسان]] کنندگان ===
{{متن قرآن|الَّذِينَ يُنْفِقُونَ فِي السَّرَّاءِ وَالضَّرَّاءِ وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ}}<ref>«همان کسان که در شادی و رنج می‌بخشند و فروخورندگان خشم و در گذرندگان از مردم‌اند؛ و خداوند نیکوکاران را دوست می‌دارد» سوره آل عمران، آیه ۱۳۴.</ref>.
 
چند صفت پسندیده در یک [[آیه]]:{{متن قرآن|إِنَّ الْمُسْلِمِينَ وَالْمُسْلِمَاتِ وَالْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَالْقَانِتِينَ وَالْقَانِتَاتِ وَالصَّادِقِينَ وَالصَّادِقَاتِ وَالصَّابِرِينَ وَالصَّابِرَاتِ وَالْخَاشِعِينَ وَالْخَاشِعَاتِ وَالْمُتَصَدِّقِينَ وَالْمُتَصَدِّقَاتِ وَالصَّائِمِينَ وَالصَّائِمَاتِ وَالْحَافِظِينَ فُرُوجَهُمْ وَالْحَافِظَاتِ وَالذَّاكِرِينَ اللَّهَ كَثِيرًا وَالذَّاكِرَاتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ مَغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا}}<ref>«بی‌گمان خداوند برای مردان و زنان مسلمان و مردان و زنان مؤمن و مردان و زنان فرمانبردار و مردان و زنان راست‌گفتار و مردان و زنان شکیبا و مردان و زنان فرمانبردار و مردان و زنان بخشنده و مردان و زنان روزه‌دار و مردان و زنان پاکدامن و مردان و زنانی که خداوند را بسیار یاد می‌کنند، آمرزش و پاداشی سترگ آماده کرده است» سوره احزاب، آیه ۳۵.</ref>؛{{متن قرآن|التَّائِبُونَ الْعَابِدُونَ الْحَامِدُونَ السَّائِحُونَ الرَّاكِعُونَ السَّاجِدُونَ الْآمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَالنَّاهُونَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَالْحَافِظُونَ لِحُدُودِ اللَّهِ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ}}<ref>«آنان توبه‌کنندگان، پرستشگران، ستایشگران، رهپویان، نمازگزاران، سجده‌کنندگان، فرمان دهندگان به کار شایسته و بازدارندگان از کار ناشایست و پاسداران حدود خداوندند و به (چنین) مؤمنان نوید ده» سوره توبه، آیه ۱۱۲.</ref>.<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص۳۰۰-۳۰۱.</ref>
 
=== [[مهربان]] و دلسوز به همدیگر ===
{{متن قرآن|مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ}}<ref>«محمد، پیامبر خداوند است و آنان که با وی‌اند، بر کافران سختگیر، میان خویش مهربانند» سوره فتح، آیه ۲۹.</ref>. کلمه {{متن قرآن|رُحَمَاءُ}} جمع "رحیم" به معنای دلسوزی و [[عطوفت]] به همدیگر است. [[رحمت]] بین [[مؤمنان]]، همانند [[رحمت]] و [[مهربانی]] بین پدر و [[فرزند]]<ref>المنیر، ج۲۶، ص۲۰۵.</ref> است، چگونه بین آن دو، [[همکاری]]، فداکاری، دلسوزی و [[ایثار]] و گذشت خالصانه وجود دارد که گرفتاری هر یکی بر دیگری تأثیر گذاشته و او را [[غمگین]] و وادار به [[سعی]] و تلاش برای رفع آن می‌سازد، پس روابط‍ [[حاکم]] بین یک [[جامعه اسلامی]] مدعی ولایتمداری ولی [[حق]]، باید چنین باشد که در [[آیه شریفه]] نیز به آن اشاره شده است.
 
وجود [[رحمت]] بین افراد [[مؤمن]]، آثار مفید دیگری در پی دارد، مانندِ [[امنیت]]، رفع فقر، احیای [[ارزش‌ها]] و از بین رفتن ضدّ [[ارزش‌ها]]، [[آرامش روحی]] و در پی آن، شکوفا شدن استعدادهای معنوی و... .
 
به یک مورد اخیر اشاره می‌شود که به [[دلیل]] نبودِ [[رحمت]] منظور [[قرآنی]]، افراد در پی [[جانشین]] دیگری به جای آن می‌روند و آن [[ثروت‌اندوزی]] و جمع‌آوری [[اموال]] است و همه استعدادهای [[فکری]] خود را صَرفِ [[برنامه‌ریزی]] برای رسیدن به آن می‌کنند، چرا؟! زیرا به اصطلاح امروزی آنچه به دادِ [[آدم]] در این زمانه می‌رسد، [[پول]] است! لذا [[عمر]] گران‌بهایی که باید با [[قناعت]] طبعی و پرهیز از حرص‌ورزی در کسب [[مال]]، در مسیر [[رشد]] و کسب [[کمالات]] [[روحی]] و معنوی باشد، صَرفِ جمع‌آوری [[مال]] می‌شود تا در مواقع [[اضطراری]] و نیاز از آن بهره‌مند شوند!
 
ولی اگر در [[جامعه اسلامی]]، [[رحمت]] و [[عطوفت]] [[حاکم]] بود، افراد با خیال آسوده و [[اطمینان]] به همنوعان خود و دلسوزی دیگران، دیگر [[حرص]] بر آن نداشتند، چون مشکلاتشان با دلسوزی موجود، حل می‌شد.
 
در [[روایات اسلامی]] که در [[تفسیر]] [[آیه شریفه]] آمده است، تأکید فراوانی روی اصل {{متن قرآن|رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ}} دیده می‌شود؛ از جمله در [[حدیثی]] از [[امام صادق]] {{ع}} می‌خوانیم: {{متن حدیث|الْمُسْلِمُ أَخُو الْمُسْلِمِ لَا يَظْلِمُهُ وَ لَا يَخْذُلُهُ وَ لَا يَخُونُهُ وَ يَحِقُّ عَلَی الْمُسْلِمِينَ الِاجْتِهَادُ فِي التَّوَاصُلِ وَ التَّعَاوُنُ عَلَی التَّعَاطُفِ وَ الْمُوَاسَاةُ لِأَهْلِ الْحَاجَةِ وَ تَعَاطُفُ بَعْضِهِمْ عَلَی بَعْضٍ حَتَّی تَكُونُوا كَمَا أَمَرَكُمُ الله عَزَّ وَ جَلَّ {{متن قرآن|رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ}} مُتَرَاحِمِينَ مُغْتَمِّينَ لِمَا غَابَ عَنْكُمْ مِنْ أَمْرِهِمْ عَلَی مَا مَضَی عَلَيْهِ مَعْشَرُ الْأَنْصَارِ عَلَی عَهْدِ رَسُولِ [[الله]] {{صل}}}}<ref>الکافی، ج۲، ص۱۷۴، ح۱۵.</ref>.
 
[[مسلمان]]، [[برادر]] [[مسلمان]] است، به او [[ستم]] نمی‌کند، تنهایش نمی‌گذارد، تهدیدش نمی‌کند، و سزاوار است [[مسلمان]] در ایجاد ارتباط‍ و پیوند و [[تعاون]] و مَحبت و [[مواسات]] با [[نیازمندان]] بکوشد، و با یکدیگر [[مهربان]] باشند، تا مطابق فرموده [[خداوند عزوجل]] باشند: {{متن قرآن|رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ}}؛ به یکدیگر با [[محبت]] [[رفتار]] کنید، و در غیاب آنان در امورشان دلسوزی کنید، آن‌گونه که [[انصار]] در عصر [[رسول‌الله]] {{صل}} بودند<ref>اما مسلمانان امروز از رهنمودهای مؤثر این آیه کریمه و ویژگی‌هایی که برای مؤمنان راستین و یاران رسول‌الله نقل می‌کند، فاصله گرفته‌اند، آن چنان به جان هم می‌افتند و کینه‌توزی می‌کنند، مثل اینکه با کفار در ستیز و دشمنی هستند!</ref>.<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص۳۰۱-۳۰۳.</ref>
 
=== امانتداران و متعهدان به پیمان‌های [[شرعی]] ===
{{متن قرآن|وَالَّذِينَ هُمْ لِأَمَانَاتِهِمْ وَعَهْدِهِمْ رَاعُونَ}}<ref>«و آنان که سپرده‌های نزد خویش و پیمان خود را پاس می‌دارند» سوره مؤمنون، آیه ۸.</ref>.<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص۳۰۳.</ref>
 
=== [[شاهدان]] حقگو ===
{{متن قرآن|وَالَّذِينَ هُمْ بِشَهَادَاتِهِمْ قَائِمُونَ}}<ref>«و آنان که به ادای گواهی‌های خود برمی‌خیزند» سوره معارج، آیه ۳۳.</ref>.<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص۳۰۳.</ref>
 
=== حافظان [[عفت]] و [[پاکدامنی]] ===
{{متن قرآن|وَالَّذِينَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ * إِلَّا عَلَى أَزْوَاجِهِمْ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَيْرُ مَلُومِينَ}}<ref>«و آنان که پاکدامنند * جز با همسران خویش یا کنیزهاشان که اینان نکوهیده نیستند» سوره مؤمنون، آیه ۵-۶.</ref>.<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص۳۰۳.</ref>
 
=== [[نیکان]] ===
{{متن قرآن|لَكِنِ الَّذِينَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا نُزُلًا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ وَمَا عِنْدَ اللَّهِ خَيْرٌ لِلْأَبْرَارِ}}<ref>«اما کسانی را که از پروردگارشان پروا کرده‌اند، بوستان‌هایی است که از بن آنها جویباران روان است، در آنها جاودانند، به پذیرایی از نزد خداوند و آنچه نزد خداوند است برای نیکوکاران بهتر است» سوره آل عمران، آیه ۱۹۸.</ref>.<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص۳۰۴.</ref>
 
=== [[بهترین]] آفریدگان ===
{{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُولَئِكَ هُمْ خَيْرُ الْبَرِيَّةِ}}<ref>«بی‌گمان آنانکه ایمان آورده‌اند و کردارهایی شایسته کرده‌اند، بهترین آفریدگانند» سوره بینه، آیه ۷.</ref>.<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص۳۰۴.</ref>
 
=== صاحبان خِرَد ===
{{متن قرآن|الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولَئِكَ الَّذِينَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَأُولَئِكَ هُمْ أُولُو الْأَلْبَابِ}}<ref>«کسانی که گفتار را می‌شنوند آنگاه از بهترین آن پیروی می‌کنند، آنانند که خداوند راهنمایی‌شان کرده است و آنانند که خردمندند» سوره زمر، آیه ۱۸.</ref>.<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص۳۰۴.</ref>
 
=== صاحبان [[بصیرت]] ===
{{متن قرآن|يُقَلِّبُ اللَّهُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَعِبْرَةً لِأُولِي الْأَبْصَارِ}}<ref>«خداوند شب و روز را برمی‌گرداند، بی‌گمان در این پندی برای دیده‌وران است» سوره نور، آیه ۴۴.</ref>.<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص۳۰۴-۳۰۵.</ref>
 
=== [[خوشبخت]] ===
{{متن قرآن|يَوْمَ يَأْتِ لَا تَكَلَّمُ نَفْسٌ إِلَّا بِإِذْنِهِ فَمِنْهُمْ شَقِيٌّ وَسَعِيدٌ *... وَأَمَّا الَّذِينَ سُعِدُوا فَفِي الْجَنَّةِ خَالِدِينَ فِيهَا مَا دَامَتِ السَّمَاوَاتُ وَالْأَرْضُ إِلَّا مَا شَاءَ رَبُّكَ عَطَاءً غَيْرَ مَجْذُوذٍ}}<ref>«روزی که (چون) فرا رسد، هیچ کس جز به اذن خداوند سخن نمی‌گوید؛ برخی نگونبخت و برخی نیکبخت‌اند *... و اما آنان که نیکبخت شده‌اند در بهشتند؛ تا آسمان‌ها و زمین برجاست در آن جاودانند جز آنچه پروردگارت به دهشی پایدار بخواهد» سوره هود، آیه ۱۰۵ و ۱۰۸.</ref>.<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص۳۰۵.</ref>
 
=== [[حزب الله]] ===
{{متن قرآن|وَمَنْ يَتَوَلَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا فَإِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْغَالِبُونَ}}<ref>«و هر کس سروری خداوند و پیامبرش و آنان را که ایمان دارند بپذیرد (از حزب خداوند است) بی‌گمان حزب خداوند پیروز است» سوره مائده، آیه ۵۶.</ref>.<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص۳۰۵.</ref>
 
=== [[اهل بهشت]] ===
{{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَأَخْبَتُوا إِلَى رَبِّهِمْ أُولَئِكَ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ}}<ref>«بی‌گمان کسانی که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند و با فروتنی در برابر پروردگارشان آرامش یافته‌اند بهشتیند؛ آنان در آن جاودانند» سوره هود، آیه ۲۳.</ref>.<ref>[[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)|ولایت در قرآن]]، ص۳۰۵.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
* [[پرونده:1100498.jpg|22px]] [[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)| '''ولایت در قرآن''']]
# [[پرونده:1100498.jpg|22px]] [[عبدالله حق‌جو|حق‌جو، عبدالله]]، [[ولایت در قرآن (کتاب)| '''ولایت در قرآن''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}


خط ۷۲: خط ۹۴:
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:ویژگی‌های بهره‌مندان از ولایت الهی]]
[[رده:ولایت]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۳۷

مقدمه

با توجه به اینکه خلفای الهی خود دارای کمالات نفسانی و انسان کاملی بوده و هستند، لذا دعوتشان نیز به سوی کمالات و فضایل اخلاقی است؛ پس صفات افرادی که دعوت آنان را پذیرفته و به آن عمل می‌کنند، صفات نیک و پسندیده خواهد بود.

علت دیگر طرح عنوان صفات، این که اگر افراد می‌خواهند بدانند در لوای ولایت حق هستند، خود و صفاتشان را ملاحظه کنند که آیا دارای آن صفات هستند یا نَه‌؟ اگر متّصف به آن صفات نیستند، در پی متصف شدن به آن صفات نیک و پسندیده قرآنی شوند.

برای هر صفتی، با توجه به عناوین قبلی و توضیحات آن، یک یا دو آیه ذکر می‌شود که خود آیات، گویای مقصود هستند[۱].

تسلیم شدگان

﴿فَلَمَّا أَحَسَّ عِيسَى مِنْهُمُ الْكُفْرَ قَالَ مَنْ أَنْصَارِي إِلَى اللَّهِ قَالَ الْحَوَارِيُّونَ نَحْنُ أَنْصَارُ اللَّهِ آمَنَّا بِاللَّهِ وَاشْهَدْ بِأَنَّا مُسْلِمُونَ[۲]. هنگامی که عیسی احساس کرد بنی‌اسرائیل کفر می‌ورزند، گفت: کیست که با من دین خدا را یاری دهد؟ حواریون گفتند: ما دین خدا را یاری می‌کنیم و به او ایمان داریم و تو گواه باش که ما اسلام آورده‌ایم و از تسلیم‌شدگان هستیم[۳].

ایمان آورده‌ها

﴿إِنَّ أَوْلَى النَّاسِ بِإِبْرَاهِيمَ لَلَّذِينَ اتَّبَعُوهُ وَهَذَا النَّبِيُّ وَالَّذِينَ آمَنُوا وَاللَّهُ وَلِيُّ الْمُؤْمِنِينَ[۴]. در حقیقت شایسته‌ترین و نزدیک‌ترین مردم به ابراهیم [از نظر اصول و فروع شریعت] کسانی هستند که از او [در عصر شریعتش] پیروی کردند، و نیز این پیامبر (محمد (ص)) و کسانی که به او ایمان آورده‌اند و خدا یاور و سرپرست مؤمنان است.

یکی از دعوت‌های مهمّ پیامبران و اوصیا (ع)، دعوت به ایمان به یگانگی و توحید پروردگار متعال و رسالت آنان بود، و هر کس آن را تصدیق و به فرمان‌های آنان عمل کند، متّصف به صفت ایمان و از گروه مؤمنان می‌شود و در نتیجه به رستگاری می‌رسد: ﴿قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ[۵].[۶]

پارسایان

﴿ذَلِكَ الْكِتَابُ لَا رَيْبَ فِيهِ هُدًى لِلْمُتَّقِينَ[۷]. بعد از آیه شریفه، پنج صفت را برای آنان می‌شمارد که ایمان به غیب، اقامه نماز، انفاق، ایمان به کتاب‌های آسمانی پیشین و قرآن و یقین به وجود عالَمِ آخرت و حسابرسی اعمال در آن است و با ذکر آن صفات، در واقع حالات متقین را بیان می‌کند که آنان چه کسانی و متّصف به چه صفاتی هستند. البته همه حالات آنان ذکر نشده، بلکه به بعضی صفات بارز و مهمّ شان اشاره شده است[۸].

بیمناکان

﴿الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَيْبِ وَهُمْ مِنَ السَّاعَةِ مُشْفِقُونَ[۹]. آنان که از پروردگارشان که پنهان از انظار است[۱۰]، می‌ترسند و از قیامت نیز بیمناک هستند[۱۱].

راستی‌پیشگان

﴿إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ ثُمَّ لَمْ يَرْتَابُوا وَجَاهَدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أُولَئِكَ هُمُ الصَّادِقُونَ[۱۲].[۱۳]

نیکوکاران و اصلاحگران

﴿وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَنُدْخِلَنَّهُمْ فِي الصَّالِحِينَ[۱۴]؛ ﴿وَالَّذِينَ يُمَسِّكُونَ بِالْكِتَابِ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ إِنَّا لَا نُضِيعُ أَجْرَ الْمُصْلِحِينَ[۱۵].

فرق صالحین با مُصلحین، این است که اولی بیش‌تر در مسائل شخصی و اعمال فردی کاربرد دارد، ولی دومی اعمّ از آن بوده و شامل غیر مسائل شخصی، مانندِ اصلاح جامعه و ایجاد صلح و آشتی بین افراد نیز می‌شود[۱۶].

شکیبایان

﴿وَكَأَيِّنْ مِنْ نَبِيٍّ قَاتَلَ مَعَهُ رِبِّيُّونَ كَثِيرٌ فَمَا وَهَنُوا لِمَا أَصَابَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَمَا ضَعُفُوا وَمَا اسْتَكَانُوا وَاللَّهُ يُحِبُّ الصَّابِرِينَ[۱۷].[۱۸]

فرو بَرَندگان خشم و احسان کنندگان

﴿الَّذِينَ يُنْفِقُونَ فِي السَّرَّاءِ وَالضَّرَّاءِ وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ[۱۹].

چند صفت پسندیده در یک آیه:﴿إِنَّ الْمُسْلِمِينَ وَالْمُسْلِمَاتِ وَالْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَالْقَانِتِينَ وَالْقَانِتَاتِ وَالصَّادِقِينَ وَالصَّادِقَاتِ وَالصَّابِرِينَ وَالصَّابِرَاتِ وَالْخَاشِعِينَ وَالْخَاشِعَاتِ وَالْمُتَصَدِّقِينَ وَالْمُتَصَدِّقَاتِ وَالصَّائِمِينَ وَالصَّائِمَاتِ وَالْحَافِظِينَ فُرُوجَهُمْ وَالْحَافِظَاتِ وَالذَّاكِرِينَ اللَّهَ كَثِيرًا وَالذَّاكِرَاتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ مَغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا[۲۰]؛﴿التَّائِبُونَ الْعَابِدُونَ الْحَامِدُونَ السَّائِحُونَ الرَّاكِعُونَ السَّاجِدُونَ الْآمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَالنَّاهُونَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَالْحَافِظُونَ لِحُدُودِ اللَّهِ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ[۲۱].[۲۲]

مهربان و دلسوز به همدیگر

﴿مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ[۲۳]. کلمه ﴿رُحَمَاءُ جمع "رحیم" به معنای دلسوزی و عطوفت به همدیگر است. رحمت بین مؤمنان، همانند رحمت و مهربانی بین پدر و فرزند[۲۴] است، چگونه بین آن دو، همکاری، فداکاری، دلسوزی و ایثار و گذشت خالصانه وجود دارد که گرفتاری هر یکی بر دیگری تأثیر گذاشته و او را غمگین و وادار به سعی و تلاش برای رفع آن می‌سازد، پس روابط‍ حاکم بین یک جامعه اسلامی مدعی ولایتمداری ولی حق، باید چنین باشد که در آیه شریفه نیز به آن اشاره شده است.

وجود رحمت بین افراد مؤمن، آثار مفید دیگری در پی دارد، مانندِ امنیت، رفع فقر، احیای ارزش‌ها و از بین رفتن ضدّ ارزش‌ها، آرامش روحی و در پی آن، شکوفا شدن استعدادهای معنوی و... .

به یک مورد اخیر اشاره می‌شود که به دلیل نبودِ رحمت منظور قرآنی، افراد در پی جانشین دیگری به جای آن می‌روند و آن ثروت‌اندوزی و جمع‌آوری اموال است و همه استعدادهای فکری خود را صَرفِ برنامه‌ریزی برای رسیدن به آن می‌کنند، چرا؟! زیرا به اصطلاح امروزی آنچه به دادِ آدم در این زمانه می‌رسد، پول است! لذا عمر گران‌بهایی که باید با قناعت طبعی و پرهیز از حرص‌ورزی در کسب مال، در مسیر رشد و کسب کمالات روحی و معنوی باشد، صَرفِ جمع‌آوری مال می‌شود تا در مواقع اضطراری و نیاز از آن بهره‌مند شوند!

ولی اگر در جامعه اسلامی، رحمت و عطوفت حاکم بود، افراد با خیال آسوده و اطمینان به همنوعان خود و دلسوزی دیگران، دیگر حرص بر آن نداشتند، چون مشکلاتشان با دلسوزی موجود، حل می‌شد.

در روایات اسلامی که در تفسیر آیه شریفه آمده است، تأکید فراوانی روی اصل ﴿رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ دیده می‌شود؛ از جمله در حدیثی از امام صادق (ع) می‌خوانیم: «الْمُسْلِمُ أَخُو الْمُسْلِمِ لَا يَظْلِمُهُ وَ لَا يَخْذُلُهُ وَ لَا يَخُونُهُ وَ يَحِقُّ عَلَی الْمُسْلِمِينَ الِاجْتِهَادُ فِي التَّوَاصُلِ وَ التَّعَاوُنُ عَلَی التَّعَاطُفِ وَ الْمُوَاسَاةُ لِأَهْلِ الْحَاجَةِ وَ تَعَاطُفُ بَعْضِهِمْ عَلَی بَعْضٍ حَتَّی تَكُونُوا كَمَا أَمَرَكُمُ الله عَزَّ وَ جَلَّ ﴿رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ مُتَرَاحِمِينَ مُغْتَمِّينَ لِمَا غَابَ عَنْكُمْ مِنْ أَمْرِهِمْ عَلَی مَا مَضَی عَلَيْهِ مَعْشَرُ الْأَنْصَارِ عَلَی عَهْدِ رَسُولِ الله (ص)»[۲۵].

مسلمان، برادر مسلمان است، به او ستم نمی‌کند، تنهایش نمی‌گذارد، تهدیدش نمی‌کند، و سزاوار است مسلمان در ایجاد ارتباط‍ و پیوند و تعاون و مَحبت و مواسات با نیازمندان بکوشد، و با یکدیگر مهربان باشند، تا مطابق فرموده خداوند عزوجل باشند: ﴿رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ؛ به یکدیگر با محبت رفتار کنید، و در غیاب آنان در امورشان دلسوزی کنید، آن‌گونه که انصار در عصر رسول‌الله (ص) بودند[۲۶].[۲۷]

امانتداران و متعهدان به پیمان‌های شرعی

﴿وَالَّذِينَ هُمْ لِأَمَانَاتِهِمْ وَعَهْدِهِمْ رَاعُونَ[۲۸].[۲۹]

شاهدان حقگو

﴿وَالَّذِينَ هُمْ بِشَهَادَاتِهِمْ قَائِمُونَ[۳۰].[۳۱]

حافظان عفت و پاکدامنی

﴿وَالَّذِينَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ * إِلَّا عَلَى أَزْوَاجِهِمْ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَيْرُ مَلُومِينَ[۳۲].[۳۳]

نیکان

﴿لَكِنِ الَّذِينَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا نُزُلًا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ وَمَا عِنْدَ اللَّهِ خَيْرٌ لِلْأَبْرَارِ[۳۴].[۳۵]

بهترین آفریدگان

﴿إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُولَئِكَ هُمْ خَيْرُ الْبَرِيَّةِ[۳۶].[۳۷]

صاحبان خِرَد

﴿الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولَئِكَ الَّذِينَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَأُولَئِكَ هُمْ أُولُو الْأَلْبَابِ[۳۸].[۳۹]

صاحبان بصیرت

﴿يُقَلِّبُ اللَّهُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَعِبْرَةً لِأُولِي الْأَبْصَارِ[۴۰].[۴۱]

خوشبخت

﴿يَوْمَ يَأْتِ لَا تَكَلَّمُ نَفْسٌ إِلَّا بِإِذْنِهِ فَمِنْهُمْ شَقِيٌّ وَسَعِيدٌ *... وَأَمَّا الَّذِينَ سُعِدُوا فَفِي الْجَنَّةِ خَالِدِينَ فِيهَا مَا دَامَتِ السَّمَاوَاتُ وَالْأَرْضُ إِلَّا مَا شَاءَ رَبُّكَ عَطَاءً غَيْرَ مَجْذُوذٍ[۴۲].[۴۳]

حزب الله

﴿وَمَنْ يَتَوَلَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا فَإِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْغَالِبُونَ[۴۴].[۴۵]

اهل بهشت

﴿إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَأَخْبَتُوا إِلَى رَبِّهِمْ أُولَئِكَ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ[۴۶].[۴۷]

منابع

پانویس

  1. حق‌جو، عبدالله، ولایت در قرآن، ص۲۹۷.
  2. «و چون عیسی در آنان (آثار) کفر را دریافت گفت: یاران من به سوی خداوند کیانند؟» سوره آل عمران، آیه ۵۲.
  3. حق‌جو، عبدالله، ولایت در قرآن، ص۲۹۷.
  4. «بی‌گمان نزدیک‌ترین مردم به ابراهیم همانانند که از وی پیروی کردند و نیز این پیامبر و مؤمنان؛ و خداوند سرپرست مؤمنان است» سوره آل عمران، آیه ۶۸.
  5. «بی‌گمان مؤمنان رستگارند» سوره مؤمنون، آیه ۱.
  6. حق‌جو، عبدالله، ولایت در قرآن، ص۲۹۷-۲۹۸.
  7. «این (آن) کتاب (است که) هیچ تردیدی در آن نیست، رهنمودی برای پرهیزگاران است» سوره بقره، آیه ۲.
  8. حق‌جو، عبدالله، ولایت در قرآن، ص۲۹۸.
  9. «آنان که از پروردگارشان در نهان می‌هراسند و از رستخیز می‌ترسند» سوره انبیاء، آیه ۴۹.
  10. یا: از پروردگارشان در حالی که به دور از انظار مردم هستند.
  11. حق‌جو، عبدالله، ولایت در قرآن، ص۲۹۸.
  12. «تنها مؤمنانند که به خداوند و پیامبرش ایمان آورده‌اند سپس تردید نورزیده‌اند و با دارایی‌ها و جان‌هایشان در راه خداوند جهاد کرده‌اند، آنانند که راستگویند» سوره حجرات، آیه ۱۵.
  13. حق‌جو، عبدالله، ولایت در قرآن، ص۲۹۹.
  14. «و آنان را که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند بی‌گمان در زمره شایستگان درمی‌آوریم» سوره عنکبوت، آیه ۹.
  15. «و آنان که به کتاب (آسمانی) چنگ می‌زنند و نماز را بر پا می‌دارند، ما پاداش نکوکاران را تباه نمی‌گردانیم» سوره اعراف، آیه ۱۷۰.
  16. حق‌جو، عبدالله، ولایت در قرآن، ص۲۹۹.
  17. «و بسا پیامبرانی که همراه آنان توده‌های انبوه به نبرد (با دشمنان خداوند) پرداختند و در راه خداوند هر چه به ایشان رسید نه سست و نه ناتوان شدند و نه تن به زبونی سپردند؛ و خداوند شکیبایان را دوست می‌دارد» سوره آل عمران، آیه ۱۴۶.
  18. حق‌جو، عبدالله، ولایت در قرآن، ص۳۰۰.
  19. «همان کسان که در شادی و رنج می‌بخشند و فروخورندگان خشم و در گذرندگان از مردم‌اند؛ و خداوند نیکوکاران را دوست می‌دارد» سوره آل عمران، آیه ۱۳۴.
  20. «بی‌گمان خداوند برای مردان و زنان مسلمان و مردان و زنان مؤمن و مردان و زنان فرمانبردار و مردان و زنان راست‌گفتار و مردان و زنان شکیبا و مردان و زنان فرمانبردار و مردان و زنان بخشنده و مردان و زنان روزه‌دار و مردان و زنان پاکدامن و مردان و زنانی که خداوند را بسیار یاد می‌کنند، آمرزش و پاداشی سترگ آماده کرده است» سوره احزاب، آیه ۳۵.
  21. «آنان توبه‌کنندگان، پرستشگران، ستایشگران، رهپویان، نمازگزاران، سجده‌کنندگان، فرمان دهندگان به کار شایسته و بازدارندگان از کار ناشایست و پاسداران حدود خداوندند و به (چنین) مؤمنان نوید ده» سوره توبه، آیه ۱۱۲.
  22. حق‌جو، عبدالله، ولایت در قرآن، ص۳۰۰-۳۰۱.
  23. «محمد، پیامبر خداوند است و آنان که با وی‌اند، بر کافران سختگیر، میان خویش مهربانند» سوره فتح، آیه ۲۹.
  24. المنیر، ج۲۶، ص۲۰۵.
  25. الکافی، ج۲، ص۱۷۴، ح۱۵.
  26. اما مسلمانان امروز از رهنمودهای مؤثر این آیه کریمه و ویژگی‌هایی که برای مؤمنان راستین و یاران رسول‌الله نقل می‌کند، فاصله گرفته‌اند، آن چنان به جان هم می‌افتند و کینه‌توزی می‌کنند، مثل اینکه با کفار در ستیز و دشمنی هستند!
  27. حق‌جو، عبدالله، ولایت در قرآن، ص۳۰۱-۳۰۳.
  28. «و آنان که سپرده‌های نزد خویش و پیمان خود را پاس می‌دارند» سوره مؤمنون، آیه ۸.
  29. حق‌جو، عبدالله، ولایت در قرآن، ص۳۰۳.
  30. «و آنان که به ادای گواهی‌های خود برمی‌خیزند» سوره معارج، آیه ۳۳.
  31. حق‌جو، عبدالله، ولایت در قرآن، ص۳۰۳.
  32. «و آنان که پاکدامنند * جز با همسران خویش یا کنیزهاشان که اینان نکوهیده نیستند» سوره مؤمنون، آیه ۵-۶.
  33. حق‌جو، عبدالله، ولایت در قرآن، ص۳۰۳.
  34. «اما کسانی را که از پروردگارشان پروا کرده‌اند، بوستان‌هایی است که از بن آنها جویباران روان است، در آنها جاودانند، به پذیرایی از نزد خداوند و آنچه نزد خداوند است برای نیکوکاران بهتر است» سوره آل عمران، آیه ۱۹۸.
  35. حق‌جو، عبدالله، ولایت در قرآن، ص۳۰۴.
  36. «بی‌گمان آنانکه ایمان آورده‌اند و کردارهایی شایسته کرده‌اند، بهترین آفریدگانند» سوره بینه، آیه ۷.
  37. حق‌جو، عبدالله، ولایت در قرآن، ص۳۰۴.
  38. «کسانی که گفتار را می‌شنوند آنگاه از بهترین آن پیروی می‌کنند، آنانند که خداوند راهنمایی‌شان کرده است و آنانند که خردمندند» سوره زمر، آیه ۱۸.
  39. حق‌جو، عبدالله، ولایت در قرآن، ص۳۰۴.
  40. «خداوند شب و روز را برمی‌گرداند، بی‌گمان در این پندی برای دیده‌وران است» سوره نور، آیه ۴۴.
  41. حق‌جو، عبدالله، ولایت در قرآن، ص۳۰۴-۳۰۵.
  42. «روزی که (چون) فرا رسد، هیچ کس جز به اذن خداوند سخن نمی‌گوید؛ برخی نگونبخت و برخی نیکبخت‌اند *... و اما آنان که نیکبخت شده‌اند در بهشتند؛ تا آسمان‌ها و زمین برجاست در آن جاودانند جز آنچه پروردگارت به دهشی پایدار بخواهد» سوره هود، آیه ۱۰۵ و ۱۰۸.
  43. حق‌جو، عبدالله، ولایت در قرآن، ص۳۰۵.
  44. «و هر کس سروری خداوند و پیامبرش و آنان را که ایمان دارند بپذیرد (از حزب خداوند است) بی‌گمان حزب خداوند پیروز است» سوره مائده، آیه ۵۶.
  45. حق‌جو، عبدالله، ولایت در قرآن، ص۳۰۵.
  46. «بی‌گمان کسانی که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند و با فروتنی در برابر پروردگارشان آرامش یافته‌اند بهشتیند؛ آنان در آن جاودانند» سوره هود، آیه ۲۳.
  47. حق‌جو، عبدالله، ولایت در قرآن، ص۳۰۵.