انتظار مثبت: تفاوت میان نسخهها
(←منابع) |
(←پانویس) |
||
(۴۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = امام مهدی | |||
| عنوان مدخل = انتظار مثبت | |||
| مداخل مرتبط = | |||
| پرسش مرتبط = مهدویت (پرسش) | |||
}} | |||
== | '''انتظار مثبت''' انتظاری است سازنده و حرکتآفرین و پویا که به [[انسان]] حرارت و [[شوق]]، جوشش، [[مسئولیت]] و [[تعهد]]، [[عشق]] و [[امید]] و [[عزت]] و سرافرازی میدهد و با تاثیر در ساختار [[فکری]] و [[شیوه زندگی]] [[دینی]] [[منتظر]]، او را به [[رفتار]] و اقدامات اصلاحگرایانه در عرصههای مختلف [[حیات]] فردی و [[اجتماعی]] وامیدارد. | ||
== معناشناسی [[انتظار فرج]] و انتظار مثبت == | |||
انتظار فرج عبارت است از: حالت آماده باش و فراهم آوردن مقدّمات لازم در حد توان برای تحقّق جامعه عدل [[الهی]]<ref>[[رضا محمدی|محمدی، رضا]]، [[امامشناسی ۵ (کتاب)|امامشناسی]]، ص۱۸۱-۱۸۳.</ref> و انتظار مثبت و سازنده، [[گرایش]] عملی و از سنخ "حرکت" و "کار" و "تلاش" است و با [[منش]] و رفتار منتظر پیوند دارد و تنها امید و [[چشم به راهی]] نیست؛ زیرا برپایۀ [[آیات]]<ref>{{متن قرآن|وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُم فِي الأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ}}«خداوند به کسانی از شما که ایمان آوردهاند و کارهای شایسته کردهاند وعده داده است که آنان را به یقین در زمین جانشین میگرداند- چنان که کسانی پیش از آنها را جانشین گردانید» سوره نور، آیه ۵۵.</ref> و [[روایات]]<ref>رسول خدا{{صل}} فرمود: {{متن حدیث|لَنْ تَنْقَضِیَ الْأَیَّامُ وَ اللَّیَالِی حَتَّی یَبْعَثَ اللَّهُ رَجُلًا مِنْ أَهْلِ بَیْتِی یُوَاطِئُ اسْمُهُ اسْمِی یَمْلَؤُهَا عَدْلًا وَ قِسْطاً کَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْرا}}؛ الارشاد، ج ۲، ص۳۴۰.</ref>، [[هدف]] والای [[انتظار]]، [[حاکمیت]] فراگیر [[اسلام]] به دست [[آخرین حجت الهی]]، [[حضرت مهدی]]{{ع}} است، پس ماهیت انتظار تنها در جهت تحقق این هدف متعالی، در خور بازکاوی است. براین اساس میتوان گفت "انتظار" انگیزهای برآمده از [[ایمان]] عمیق به حتمی بودن [[ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} است؛ [[اعتقادی]] برانگیزاننده و حرکتآفرین که در ساختار فکری و شیوۀ [[زندگی]] دینی منتظر مؤثر است و او را به [[رفتاری]] همگون با هدف انتظار و تعامل سازنده با پیشامدهای گوناگون در عرصههای مختلف حیات فردی و اجتماعی وامیدارد<ref>ر.ک: [[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[ادب فنای مقربان ج۹ (کتاب)| ادب فنای مقربان ج۹]]، ص۳۵۷، ۳۶۶.</ref>. | |||
انتظار مثبت، لازمۀ ظهور و تأسیس دولت مهدوی را ساقط شدن [[تکلیف]] از [[آدمی]] نمیداند و چنین انتظاری، به [[انسان]] حرارت و [[شوق]]، تحرک و جوشش، [[مسئولیت]] و [[تعهد]]، [[عشق]] و [[امید]] و [[عزت]] و سرافرازی میدهد. انتظار مثبت، [[اعتراض به وضع موجود]] است برای حرکت به وضع مطلوب و نهایی<ref>ر.ک: [[شریف لکزایی|لکزایی، شریف]]، [[آزادی انتظار و آموزه مهدویت (مقاله)|آزادی انتظار و آموزه مهدویت]].</ref>. [[انتظار سازنده]] و پویا، محبوبترین عمل<ref>{{متن حدیث|فَإِنَّ أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ انْتِظَارُ الْفَرَج}}؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۲۳.</ref> و بالاترین عبادتهاست<ref>{{متن حدیث|أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَج}}؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۲۵.</ref>؛ چراکه این تعبیرات با مفهوم [[انتظار]] که شخص [[منتظر]] را به تحرک و تکاپو وا میدارد سازگار است<ref>ر.ک: [[شریف لکزایی|لکزایی، شریف]]، [[آزادی انتظار و آموزه مهدویت (مقاله)|آزادی انتظار و آموزه مهدویت]]؛ [[فرجالله هدایتنیا|هدایتنیا، فرجالله]]، [[ابعاد انتظار در قرآن کریم و روایات (مقاله)|ابعاد انتظار در قرآن کریم و روایات]]، ص۱۲۴ ـ ۱۲۵.</ref>. یعنی انتظار کیفیتی [[روحی]] است که موجب به وجود آمدن حالت آمادگی ([[انسانها]]) برای آنچه انتظار دارند میشود و ضد آن [[یأس]] و [[ناامیدی]] است. هر چه انتظار بیشتر باشد، آمادگی نیز بیشتر است<ref>ر.ک: [[فرجالله هدایتنیا|هدایتنیا، فرجالله]]، [[ابعاد انتظار در قرآن کریم و روایات (مقاله)|ابعاد انتظار در قرآن کریم و روایات]]، ص۱۲۴ ـ ۱۲۵.</ref>. | |||
اگر [[رسالت]] [[حضرت مهدی]]{{ع}} از بین بردن [[ظلم و جور]] و [[اقامه قسط]] و [[عدل]] و تحقّق جامعهای است که در آن [[صالحان]] در رأس حکومتاند و [[دین]] مورد پسند [[خدا]] ([[دین اسلام]]) تمکّن و تحقّق دارد، [[امنیت]] و [[آرامش]] بر [[جامعه]] [[حاکم]] است و...، در این صورت [[منتظر واقعی]] کسی است که در انتظار تحقّق چنین جامعهای روزشماری میکند و خود و دیگران را برای تحقّق آن آماده میسازد. | |||
انتظار یعنی حالت آماده باش داشتن، [[انتظار فرج]] یعنی [[مسلح]] شدن به سلاح علم و منطق، [[تقوا]] و [[زهد]] و همه [[فضایل]] عالی [[انسانی]] و زدودن همه [[رذایل]] حیوانی از [[قلب]] و [[جان]]، [[انتظار فرج]] یعنی [[دوست داشتن]] [[عدالت]] و [[عادل]] بودن. این [[انتظار]] "انتظار مثبت" است و چون بسیار دشوار است، پس برترین اعمال است<ref>[[رضا محمدی|محمدی، رضا]]، [[امامشناسی ۵ (کتاب)|امامشناسی]]، ص۱۸۱-۱۸۳.</ref>. | |||
== آثار انتظار مثبت == | |||
در این نگاه، رویش [[روح]] [[مقاومت]] و اصلاحگری ریشه گرفته از اندیشۀ انتظار در وجود [[انسان]]، سبب پیدایی دو رویکرد، یعنی پرهیز از همسویی با عوامل [[ظلم]] و [[فساد]] و [[مبارزه]] با نمادها و نمودهای [[بیعدالتی]] از یکسو و [[خودسازی]] و اقدامات زمینهساز برای تحقق [[حکومت عدل جهانی]] از سوی دیگر است، پس آنان که به وضع موجود [[دل]] بسته و فراتر از آن را برنمیتابند، [[منتظر]] نیستند؛ زیرا کسی منتظر است که با [[پایداری]] در برابر مظاهر [[باطل]] و [[اصلاح]] ناراستیها و بیدادگریها، در پی دستیابی به آرمان بلند و [[هدف]] سترگی باشد که به انتظار آن نشسته است<ref>ر.ک: [[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[ادب فنای مقربان ج۹ (کتاب)| ادب فنای مقربان ج۹]]، ص۳۵۷، ۳۶۶.</ref>. در این دیدگاه [[ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} حلقهای است از حلقههای مبارزۀ [[اهل]] [[حق و باطل]] که به [[پیروزی]] [[اهل حق]] منتهی میشود و سهیم بودن یک فرد در این [[سعادت]] وابسته به این است که آن فرد عملا در گروه اهل حق باشد<ref>ر.ک: [[اصغر طهماسبی بلداجی|طهماسبی بلداجی، اصغر]] و [[فاطمه مرادی|مرادی، فاطمه]]، [[قرآن و سبک زندگی مهدوی (مقاله)|قرآن و سبک زندگی مهدوی]].</ref>. این انتظار سازندگی را در همه ابعاد در پی دارد؛ سازندگی فرد و [[اجتماع]]، اصلاح [[اخلاق]] و روح و روان فرد و [[جامعه]]، اصلاح شیوه معیشتی و [[اقتصاد]]، سلامت جسم و جان و... از مزایای انتظار مثبت است<ref>[[رضا محمدی|محمدی، رضا]]، [[امامشناسی ۵ (کتاب)|امامشناسی]]، ص۱۸۱-۱۸۳.</ref>. | |||
== پرسشهای وابسته == | == پرسشهای وابسته == | ||
* [[انتظار مثبت به چه معناست؟ (پرسش)]] | * [[انتظار مثبت به چه معناست؟ (پرسش)]] | ||
== منابع == | |||
==منابع== | {{منابع}} | ||
{{ | |||
# [[پرونده:ADAB-9.jpg|22px]] [[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[ادب فنای مقربان ج۹ (کتاب)|'''ادب فنای مقربان''']] | # [[پرونده:ADAB-9.jpg|22px]] [[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[ادب فنای مقربان ج۹ (کتاب)|'''ادب فنای مقربان''']] | ||
# [[پرونده:26008675.jpg|22px]] [[شریف لکزایی|لکزایی، شریف]]، [[آزادی انتظار و آموزه مهدویت (مقاله)|'''آزادی انتظار و آموزه مهدویت''']] | # [[پرونده:26008675.jpg|22px]] [[شریف لکزایی|لکزایی، شریف]]، [[آزادی انتظار و آموزه مهدویت (مقاله)|'''آزادی انتظار و آموزه مهدویت''']] | ||
# [[پرونده:13681225.jpg|22px]] [[فرجالله هدایتنیا|هدایتنیا، فرجالله]]، [[ابعاد انتظار در قرآن کریم و روایات (مقاله)|'''ابعاد انتظار در قرآن کریم و روایات''']] | # [[پرونده:13681225.jpg|22px]] [[فرجالله هدایتنیا|هدایتنیا، فرجالله]]، [[ابعاد انتظار در قرآن کریم و روایات (مقاله)|'''ابعاد انتظار در قرآن کریم و روایات''']] | ||
# [[پرونده:11155.jpg|22px]] [[اصغر طهماسبی بلداجی|طهماسبی بلداجی، اصغر]] و [[فاطمه مرادی|مرادی، فاطمه]]، [[قرآن و سبک زندگی مهدوی (مقاله)|'''قرآن و سبک زندگی مهدوی''']] | # [[پرونده:11155.jpg|22px]] [[اصغر طهماسبی بلداجی|طهماسبی بلداجی، اصغر]] و [[فاطمه مرادی|مرادی، فاطمه]]، [[قرآن و سبک زندگی مهدوی (مقاله)|'''قرآن و سبک زندگی مهدوی''']] | ||
# [[پرونده:4670311.jpg|22px]] [[رضا محمدی|محمدی، رضا]]، [[امامشناسی ۵ (کتاب)|'''امامشناسی ۵''']] | |||
{{پایان | {{پایان منابع}} | ||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | |||
[[رده:امام مهدی | [[رده:انتظار ظهور امام مهدی]] | ||
[[رده:مدخل موعودنامه]] | [[رده:مدخل موعودنامه]] |
نسخهٔ کنونی تا ۲۵ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۱۶
انتظار مثبت انتظاری است سازنده و حرکتآفرین و پویا که به انسان حرارت و شوق، جوشش، مسئولیت و تعهد، عشق و امید و عزت و سرافرازی میدهد و با تاثیر در ساختار فکری و شیوه زندگی دینی منتظر، او را به رفتار و اقدامات اصلاحگرایانه در عرصههای مختلف حیات فردی و اجتماعی وامیدارد.
معناشناسی انتظار فرج و انتظار مثبت
انتظار فرج عبارت است از: حالت آماده باش و فراهم آوردن مقدّمات لازم در حد توان برای تحقّق جامعه عدل الهی[۱] و انتظار مثبت و سازنده، گرایش عملی و از سنخ "حرکت" و "کار" و "تلاش" است و با منش و رفتار منتظر پیوند دارد و تنها امید و چشم به راهی نیست؛ زیرا برپایۀ آیات[۲] و روایات[۳]، هدف والای انتظار، حاکمیت فراگیر اسلام به دست آخرین حجت الهی، حضرت مهدی(ع) است، پس ماهیت انتظار تنها در جهت تحقق این هدف متعالی، در خور بازکاوی است. براین اساس میتوان گفت "انتظار" انگیزهای برآمده از ایمان عمیق به حتمی بودن ظهور حضرت مهدی(ع) است؛ اعتقادی برانگیزاننده و حرکتآفرین که در ساختار فکری و شیوۀ زندگی دینی منتظر مؤثر است و او را به رفتاری همگون با هدف انتظار و تعامل سازنده با پیشامدهای گوناگون در عرصههای مختلف حیات فردی و اجتماعی وامیدارد[۴].
انتظار مثبت، لازمۀ ظهور و تأسیس دولت مهدوی را ساقط شدن تکلیف از آدمی نمیداند و چنین انتظاری، به انسان حرارت و شوق، تحرک و جوشش، مسئولیت و تعهد، عشق و امید و عزت و سرافرازی میدهد. انتظار مثبت، اعتراض به وضع موجود است برای حرکت به وضع مطلوب و نهایی[۵]. انتظار سازنده و پویا، محبوبترین عمل[۶] و بالاترین عبادتهاست[۷]؛ چراکه این تعبیرات با مفهوم انتظار که شخص منتظر را به تحرک و تکاپو وا میدارد سازگار است[۸]. یعنی انتظار کیفیتی روحی است که موجب به وجود آمدن حالت آمادگی (انسانها) برای آنچه انتظار دارند میشود و ضد آن یأس و ناامیدی است. هر چه انتظار بیشتر باشد، آمادگی نیز بیشتر است[۹].
اگر رسالت حضرت مهدی(ع) از بین بردن ظلم و جور و اقامه قسط و عدل و تحقّق جامعهای است که در آن صالحان در رأس حکومتاند و دین مورد پسند خدا (دین اسلام) تمکّن و تحقّق دارد، امنیت و آرامش بر جامعه حاکم است و...، در این صورت منتظر واقعی کسی است که در انتظار تحقّق چنین جامعهای روزشماری میکند و خود و دیگران را برای تحقّق آن آماده میسازد.
انتظار یعنی حالت آماده باش داشتن، انتظار فرج یعنی مسلح شدن به سلاح علم و منطق، تقوا و زهد و همه فضایل عالی انسانی و زدودن همه رذایل حیوانی از قلب و جان، انتظار فرج یعنی دوست داشتن عدالت و عادل بودن. این انتظار "انتظار مثبت" است و چون بسیار دشوار است، پس برترین اعمال است[۱۰].
آثار انتظار مثبت
در این نگاه، رویش روح مقاومت و اصلاحگری ریشه گرفته از اندیشۀ انتظار در وجود انسان، سبب پیدایی دو رویکرد، یعنی پرهیز از همسویی با عوامل ظلم و فساد و مبارزه با نمادها و نمودهای بیعدالتی از یکسو و خودسازی و اقدامات زمینهساز برای تحقق حکومت عدل جهانی از سوی دیگر است، پس آنان که به وضع موجود دل بسته و فراتر از آن را برنمیتابند، منتظر نیستند؛ زیرا کسی منتظر است که با پایداری در برابر مظاهر باطل و اصلاح ناراستیها و بیدادگریها، در پی دستیابی به آرمان بلند و هدف سترگی باشد که به انتظار آن نشسته است[۱۱]. در این دیدگاه ظهور حضرت مهدی(ع) حلقهای است از حلقههای مبارزۀ اهل حق و باطل که به پیروزی اهل حق منتهی میشود و سهیم بودن یک فرد در این سعادت وابسته به این است که آن فرد عملا در گروه اهل حق باشد[۱۲]. این انتظار سازندگی را در همه ابعاد در پی دارد؛ سازندگی فرد و اجتماع، اصلاح اخلاق و روح و روان فرد و جامعه، اصلاح شیوه معیشتی و اقتصاد، سلامت جسم و جان و... از مزایای انتظار مثبت است[۱۳].
پرسشهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ محمدی، رضا، امامشناسی، ص۱۸۱-۱۸۳.
- ↑ ﴿وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُم فِي الأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ﴾«خداوند به کسانی از شما که ایمان آوردهاند و کارهای شایسته کردهاند وعده داده است که آنان را به یقین در زمین جانشین میگرداند- چنان که کسانی پیش از آنها را جانشین گردانید» سوره نور، آیه ۵۵.
- ↑ رسول خدا(ص) فرمود: «لَنْ تَنْقَضِیَ الْأَیَّامُ وَ اللَّیَالِی حَتَّی یَبْعَثَ اللَّهُ رَجُلًا مِنْ أَهْلِ بَیْتِی یُوَاطِئُ اسْمُهُ اسْمِی یَمْلَؤُهَا عَدْلًا وَ قِسْطاً کَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْرا»؛ الارشاد، ج ۲، ص۳۴۰.
- ↑ ر.ک: جوادی آملی، عبدالله، ادب فنای مقربان ج۹، ص۳۵۷، ۳۶۶.
- ↑ ر.ک: لکزایی، شریف، آزادی انتظار و آموزه مهدویت.
- ↑ «فَإِنَّ أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ انْتِظَارُ الْفَرَج»؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۲۳.
- ↑ «أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَج»؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۲۵.
- ↑ ر.ک: لکزایی، شریف، آزادی انتظار و آموزه مهدویت؛ هدایتنیا، فرجالله، ابعاد انتظار در قرآن کریم و روایات، ص۱۲۴ ـ ۱۲۵.
- ↑ ر.ک: هدایتنیا، فرجالله، ابعاد انتظار در قرآن کریم و روایات، ص۱۲۴ ـ ۱۲۵.
- ↑ محمدی، رضا، امامشناسی، ص۱۸۱-۱۸۳.
- ↑ ر.ک: جوادی آملی، عبدالله، ادب فنای مقربان ج۹، ص۳۵۷، ۳۶۶.
- ↑ ر.ک: طهماسبی بلداجی، اصغر و مرادی، فاطمه، قرآن و سبک زندگی مهدوی.
- ↑ محمدی، رضا، امامشناسی، ص۱۸۱-۱۸۳.