مقام عبودیت: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-{{خرد}} +))
 
(۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{مدخل مرتبط
| موضوع مرتبط = مقام معصوم
| عنوان مدخل  =
| مداخل مرتبط =
| پرسش مرتبط  =
}}


{{مقام معصوم}}
از جمله [[مقامات]] [[امامان معصوم]]{{عم}} مقام عبودیت که در [[زیارت جامعه کبیره]] با عبارت {{متن حدیث|الْمُطِيعُونَ‏ لِلَّهِ‏‏}} آمده است.
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[مقام معصوم]]''' و مرتبط با مدخل '''[[عبودیت]]''' است. مدخل‌های وابسته به این بحث:</div>
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[عبودیت در قرآن]] | [[عبودیت در حدیث]] | [[عبودیت در عرفان اسلامی]] | [[عبودیت معصوم]] | [[درجات قرب الهی]]</div>
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[عبودیت (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">


از جمله [[مقامات]] [[امامان معصوم]]{{عم}} [[مقام]] [[عبودیت]] که در [[زیارت جامعه کبیره]] با عبارت {{عربی|"الْمُطِيعُونَ‏ لِلَّهِ‏‏"}} آمده است.
== امامان معصوم{{عم}}؛ فرمانبرداران خالص خداوند ==
{{متن حدیث|الْمُطِيعُونَ‏ لِلَّهِ‏‏‏‏‏‏‏‏}}؛ "سلام بر امامان [[معصوم]]{{عم}} که [[بنده]] [[خالص]] و [[فرمانبردار]] حق‌اند و بس [[فرمانبرداری]] از سر [[عشق]]". شارح [[صحیفه سجادیه]] مرحوم [[سید]] علی‌خان شیرازی می‌گوید: "برای آن‌که اطاعت جزو [[فضایل]] شمرده شود، باید دارای این شرایط باشد:
# فرمانبردار، شرایط اطاعت را بداند.
# با رغبت و [[اختیار]] فرمان ببرد.
# با [[اعتقاد]] [[راسخ]] [[نفسانی]] به حسن و نیکویی آن، اختیارش کند.
# مداومت و استمرار بر آن داشته باشد و بر آن [[استقامت]] ورزد"<ref>رياض السالكين، ج۳، ص۳۱۰.</ref>.


==واژه‌شناسی لغوی==
اطاعت [[معصومین]] از [[خداوند]]، اعمّ از [[پیامبران]] و [[امامان]]{{عم}} مطلق است، مقطعی و موسمی نیست. آنان مطيع همه [[احکام]] حضرت حق‌اند، [[واجبات]]، مستحبّات، مکروهات و مباحات، تمامی اینها را [[حکم]] [[حضرت حق]] دانسته پایبند و ملتزم به آن هستند.
*این واژه از ریشه "ط‌ ـ‌ و‌ـ‌ ع" "ضد کَرْه" به‌معنای فرمان بردن<ref>مقاییس‌اللغه، ج۳، ص۴۳۱؛ المصباح، ج۲، ص۳۸۰، «طوع».</ref> همراه با خضوع و رغبت است<ref>مفردات، ص‌۵۲۹؛ التحقیق، ج‌۷، ص‌۱۳۸، «طوع».</ref>. در تفاوت اطاعت با "اِتّباع" و "اجابت" گفته‌اند: اطاعت فرمانبری از موجودی برتر است، در حالی‌ که اِتّباع، مطلق پیروی با فرمان یا بدون‌ فرمان، و اجابت، پذیرش درخواست موجود زیر دست است<ref>التحقیق، ج‌۱، ص‌۳۷۷، «تبع».</ref>.
*واژه اطاعت و مشتقات آن ۷۸ بار در قرآن به‌کار رفته و مضمون آن از برخی آیات نیز که مشتمل بر این واژه و مشتقات آن نیست، استفاده‌ می‌شود<ref>[http://www.maarefquran.com/maarefLibrary/templates/farsi/dmaarefbooks/Books/3/57.htm [[مصطفی جعفر‌پیشه‌ فرد|جعفرپیشه‌ فرد، مصطفی ]]، دائرة المعارف قرآن کریم، ج ۳، ص ۵۲۷ - ۵۳۵]</ref>.


==[[امامان معصوم]]{{عم}}؛ فرمانبرداران خالص خداوند==
ریشه [[نافرمانی]] در این گل‌های بی‌خار [[جهان هستی]] خشکانده شده است. ریشه نافرمانی، [[هوا و هوس]] و [[خودخواهی]] است، این [[رذیله]] در آنان راه ندارد و چون معصوم‌اند؛ لذا [[مطیع]] به نحو اطلاق [[خداوند]] هستند و این [[فضیلت]] [[برتر]] از فضیلت در [[عبادت]] به معنای خاصّ آن؛ یعنی [[نماز]] و [[روزه]] و دیگر [[عبادات]] است؛ زیرا چه بسا کسانی [[اهل]] اینها هستند، اما مطيع محض و بی‌چون و چرای ذات [[مقدّس]] [[حق]] نیستند.
{{همچنین ببینید|مقام مطیعین}}
{{همچنین ببینید|طاعت}}
{{همچنین ببینید|اطاعت از خدا}}


*{{عربی|" الْمُطِيعُونَ‏ لِلَّهِ‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏"}}؛ "سلام بر [[امامان معصوم]]{{عم}} که بنده خالص و فرمانبردار حق‌اند و بس فرمانبرداری از سر عشق"<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۵.</ref>.
[[امیرمؤمنان علی]]{{ع}} در مورد [[شیطان]] می‌فرماید: "شیطان، شش هزار سال که معلوم نیست از سال‌های دنیاست، یا از سال‌های [[آخرت]]، [[خدا]] را عبادت کرد<ref>{{متن حدیث|وَ كَانَ قَدْ عَبَدَ اللَّهَ‏ سِتَّةَ آلَافِ‏ سَنَةٍ لَا يُدْرَى‏ أَ مِنْ سِنِي الدُّنْيَا أَمْ مِنْ سِنِي الْآخِرَةِ‏‏‏‏‏‏‏‏}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۹۲.</ref>.
*شارح صحیفه سجادیه مرحوم [[سید علی‌خان شیرازی]] می‌گوید: "برای آن‌که اطاعت جزو فضایل شمرده شود، باید دارای این شرایط باشد<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۵.</ref>:
*#فرمانبردار، شرایط اطاعت را بداند<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۵.</ref>.
*#با رغبت و اختیار فرمان ببرد<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۵.</ref>.
*#با اعتقاد راسخ نفسانی به حسن و نیکویی آن، اختیارش کند<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۵.</ref>.
*#مداومت و استمرار بر آن داشته باشد و بر آن استقامت ورزد"<ref>رياض السالكين، ج۳، ص۳۱۰.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۵.</ref>.
*اطاعت معصومین از خداوند، اعمّ از پیامبران و امامان{{عم}} مطلق است، مقطعی و موسمی نیست. آنان مطيع همه احکام حضرت حق‌اند، واجبات، مستحبّات، مکروهات و مباحات، تمامی اینها را حکم حضرت حق دانسته پایبند و ملتزم به آن هستند<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۵.</ref>.
*ریشه نافرمانی در این گل‌های بی‌خار جهان هستی خشکانده شده است. ریشه نافرمانی، هوا و هوس و خودخواهی است، این رذیله در آنان راه ندارد و چون معصوم‌اند، لذا مطیع به نحو اطلاق خداوند هستند و این فضیلت برتر از فضیلت در عبادت به معنای خاصّ آن؛ یعنی نماز و روزه و دیگر عبادات است؛ زیرا چه بسا کسانی اهل اینها هستند، اما مطيع محض و بی‌چون و چرای ذات مقدّس حق نیستند<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۵.</ref>.
*[[امام علی|امیرمؤمنان علی]]{{ع}} در مورد شیطان می‌فرماید: "شیطان، شش هزار سال که معلوم نیست از سال‌های دنیاست، یا از سال‌های آخرت، خدا را عبادت کرد<ref>{{عربی|" وَ كَانَ قَدْ عَبَدَ اللَّهَ‏ سِتَّةَ آلَافِ‏ سَنَةٍ لَا يُدْرَى‏ أَ مِنْ سِنِي الدُّنْيَا أَمْ مِنْ سِنِي الْآخِرَةِ‏‏‏‏‏‏‏‏"}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۹۲.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۶.</ref>.
*البتّه برای خود آن حضرت و سایر انسان‌های کامل معصوم، روشن است لكن برای انسان‌های عادی معلوم نیست و آن ذوات قدسی بر اساس مصالحی نخواستند بیان کنند<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۶.</ref>.
*شیطان با این همه عبادت، چون اطاعت بی‌چون و چرا از خداوند نداشت، از درگاه ذات احدیّت رانده شد<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۶.</ref>.
*[[امام صادق]]{{ع}} فرمود: "هنگامی که ابلیس، مأمور به سجده بر آدم شد، او گفت: پروردگار من! به عزّتت سوگند! اگر مرا از سجده بر آدم معاف داری، به گونه‌ای تو را عبادت خواهم کرد که کسی مانند آن عبادت نکرده باشد، خدای متعال فرمود: من دوست دارم آن‌گونه که خودم می‌خواهم اطاعت شوم نه آن‌گونه که تو می‌خواهی"<ref>{{عربی|"أُمِرَ إِبْلِيسُ بِالسُّجُودِ لآِدَمَ فَقَالَ يَا رَبِّ وَ عِزَّتِكَ إِنْ أَعْفَيْتَنِي مِنَ السُّجُودِ لآِدَمَ لَأَعْبُدَنَّكَ عِبَادَةً مَا عَبَدَكَ أَحَدٌ قَطُّ مِثْلَهَا قَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ إِنِّي أُحِبُّ أَنْ أُطَاعَ مِنْ حَيْثُ أُرِيدُ‏‏‏‏‏‏‏‏"}}؛بحارالأنوار، ج۲، ۲۶۲.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۶.</ref>.


==[[امامان معصوم]]{{عم}} تکلیف محوران الهی==
البتّه برای خود آن حضرت و سایر [[انسان‌های کامل]] [[معصوم]]، روشن است لكن برای انسان‌های عادی معلوم نیست و آن ذوات قدسی بر اساس مصالحی نخواستند بیان کنند.  
*{{عربی|" وَ بِأَمْرِهِ‏ تَعْمَلُونَ‏ ‏‏‏"}}؛ "فرمانی که شما [[اهل بیت]]{{عم}} را فرماندهی می‌کند، تنها و تنها فرمان خداوند است و بس". این یعنی "تکلیف محوری" و همانی است که خداوند، [[حضرت اسماعیل]]{{ع}} را به آن می‌ستاید آن‌جا که در برابر فرمان خداوند مبنی بر ذبحش فرمود: {{متن قرآن| يَا أَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِي إِن شَاء اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ }}<ref> ای پدر! آنچه فرمان می‌یابی انجام ده که- اگر خداوند بخواهد- مرا از شکیبایان خواهی یافت؛ سوره صافات، آیه:۱۰۲.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۵۶۰.</ref>.
*جالب این است که [[حضرت اسماعیل]]{{ع}} نفرمود: " پدرم! مرا ذبح کن" بلکه فرمود: "آنچه امر خداست انجام ده!"؛ یعنی مهم، امر خداوند است<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۵۶۰.</ref>.
*[[امامان معصوم]]{{عم}} تجسّم تکلیف مداری بودند که در حقیقت، این ویژگی، قطب نمای تمام حرکات سیاسی آنان بود و تنوّع شیوه‌ها در موضع‌گیری‌ها برخاسته از این خطّ راهبردی است<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۵۶۰.</ref>.


==منابع==
[[شیطان]] با این همه عبادت، چون [[اطاعت]] بی‌چون و چرا از خداوند نداشت، از درگاه ذات احدیّت رانده شد. [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: "هنگامی که [[ابلیس]]، [[مأمور]] به [[سجده]] بر [[آدم]] شد، او گفت: [[پروردگار]] من! به عزّتت [[سوگند]]! اگر مرا از سجده بر آدم معاف داری، به گونه‌ای تو را عبادت خواهم کرد که کسی مانند آن عبادت نکرده باشد، [[خدای متعال]] فرمود: من دوست دارم آن‌گونه که خودم می‌خواهم اطاعت شوم نه آن‌گونه که تو می‌خواهی"<ref>{{متن حدیث|أُمِرَ إِبْلِيسُ بِالسُّجُودِ لآِدَمَ فَقَالَ يَا رَبِّ وَ عِزَّتِكَ إِنْ أَعْفَيْتَنِي مِنَ السُّجُودِ لآِدَمَ لَأَعْبُدَنَّكَ عِبَادَةً مَا عَبَدَكَ أَحَدٌ قَطُّ مِثْلَهَا قَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ إِنِّي أُحِبُّ أَنْ أُطَاعَ مِنْ حَيْثُ أُرِيدُ‏‏‏‏‏‏‏‏}}؛ بحارالأنوار، ج۲، ۲۶۲.</ref>.<ref>[[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم ج۲]]، ص۱۶۵ ـ ۱۶۶.</ref>
{{ستون-شروع|1}}  
* [[پرونده:10115976.jpg|22px]] [[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|'''در آستان امامان معصوم ج۲''']]
{{پایان}}


==پانویس==
== [[امامان معصوم]]{{عم}} [[تکلیف]] محوران [[الهی]] ==
{{پانویس2}}
{{متن حدیث|وَ بِأَمْرِهِ‏ تَعْمَلُونَ‏‏}}؛ "فرمانی که شما [[اهل بیت]]{{عم}} را [[فرماندهی]] می‌کند، تنها و تنها [[فرمان خداوند]] است و بس". این یعنی "تکلیف محوری" و همانی است که [[خداوند]]، [[حضرت اسماعیل]]{{ع}} را به آن می‌ستاید آنجا که در برابر فرمان خداوند مبنی بر ذبحش فرمود: {{متن قرآن| يَا أَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِي إِن شَاء اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ}}<ref> ای پدر! آنچه فرمان می‌یابی انجام ده که- اگر خداوند بخواهد- مرا از شکیبایان خواهی یافت؛ سوره صافات، آیه۱۰۲.</ref>.
 
جالب این است که حضرت اسماعیل{{ع}} نفرمود: " پدرم! مرا [[ذبح]] کن" بلکه فرمود: "آنچه امر خداست انجام ده!"؛ یعنی مهم، [[امر خداوند]] است. امامان معصوم{{عم}} تجسّم تکلیف‌مداری بودند که در [[حقیقت]]، این ویژگی، [[قطب]] نمای تمام حرکات [[سیاسی]] آنان بود و تنوّع شیوه‌ها در موضع‌گیری‌ها برخاسته از این خطّ راهبردی است<ref>[[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم ج۲]]، ص۵۶۰.</ref>.
 
== منابع ==
{{منابع}}
# [[پرونده:10115976.jpg|22px]] [[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|'''در آستان امامان معصوم ج۲''']]
{{پایان منابع}}
 
== پانویس ==
{{پانویس}}


[[رده:مدخل‌های درجه دو دانشنامه]]
[[رده:مدخل‌های درجه دو دانشنامه]]
[[رده:مقام معصوم]]
[[رده:مقام معصوم]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۱ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۵۳

از جمله مقامات امامان معصوم(ع) مقام عبودیت که در زیارت جامعه کبیره با عبارت «الْمُطِيعُونَ‏ لِلَّهِ‏‏» آمده است.

امامان معصوم(ع)؛ فرمانبرداران خالص خداوند

«الْمُطِيعُونَ‏ لِلَّهِ‏‏‏‏‏‏‏‏»؛ "سلام بر امامان معصوم(ع) که بنده خالص و فرمانبردار حق‌اند و بس فرمانبرداری از سر عشق". شارح صحیفه سجادیه مرحوم سید علی‌خان شیرازی می‌گوید: "برای آن‌که اطاعت جزو فضایل شمرده شود، باید دارای این شرایط باشد:

  1. فرمانبردار، شرایط اطاعت را بداند.
  2. با رغبت و اختیار فرمان ببرد.
  3. با اعتقاد راسخ نفسانی به حسن و نیکویی آن، اختیارش کند.
  4. مداومت و استمرار بر آن داشته باشد و بر آن استقامت ورزد"[۱].

اطاعت معصومین از خداوند، اعمّ از پیامبران و امامان(ع) مطلق است، مقطعی و موسمی نیست. آنان مطيع همه احکام حضرت حق‌اند، واجبات، مستحبّات، مکروهات و مباحات، تمامی اینها را حکم حضرت حق دانسته پایبند و ملتزم به آن هستند.

ریشه نافرمانی در این گل‌های بی‌خار جهان هستی خشکانده شده است. ریشه نافرمانی، هوا و هوس و خودخواهی است، این رذیله در آنان راه ندارد و چون معصوم‌اند؛ لذا مطیع به نحو اطلاق خداوند هستند و این فضیلت برتر از فضیلت در عبادت به معنای خاصّ آن؛ یعنی نماز و روزه و دیگر عبادات است؛ زیرا چه بسا کسانی اهل اینها هستند، اما مطيع محض و بی‌چون و چرای ذات مقدّس حق نیستند.

امیرمؤمنان علی(ع) در مورد شیطان می‌فرماید: "شیطان، شش هزار سال که معلوم نیست از سال‌های دنیاست، یا از سال‌های آخرت، خدا را عبادت کرد[۲].

البتّه برای خود آن حضرت و سایر انسان‌های کامل معصوم، روشن است لكن برای انسان‌های عادی معلوم نیست و آن ذوات قدسی بر اساس مصالحی نخواستند بیان کنند.

شیطان با این همه عبادت، چون اطاعت بی‌چون و چرا از خداوند نداشت، از درگاه ذات احدیّت رانده شد. امام صادق(ع) فرمود: "هنگامی که ابلیس، مأمور به سجده بر آدم شد، او گفت: پروردگار من! به عزّتت سوگند! اگر مرا از سجده بر آدم معاف داری، به گونه‌ای تو را عبادت خواهم کرد که کسی مانند آن عبادت نکرده باشد، خدای متعال فرمود: من دوست دارم آن‌گونه که خودم می‌خواهم اطاعت شوم نه آن‌گونه که تو می‌خواهی"[۳].[۴]

امامان معصوم(ع) تکلیف محوران الهی

«وَ بِأَمْرِهِ‏ تَعْمَلُونَ‏‏»؛ "فرمانی که شما اهل بیت(ع) را فرماندهی می‌کند، تنها و تنها فرمان خداوند است و بس". این یعنی "تکلیف محوری" و همانی است که خداوند، حضرت اسماعیل(ع) را به آن می‌ستاید آنجا که در برابر فرمان خداوند مبنی بر ذبحش فرمود: ﴿ يَا أَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِي إِن شَاء اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ[۵].

جالب این است که حضرت اسماعیل(ع) نفرمود: " پدرم! مرا ذبح کن" بلکه فرمود: "آنچه امر خداست انجام ده!"؛ یعنی مهم، امر خداوند است. امامان معصوم(ع) تجسّم تکلیف‌مداری بودند که در حقیقت، این ویژگی، قطب نمای تمام حرکات سیاسی آنان بود و تنوّع شیوه‌ها در موضع‌گیری‌ها برخاسته از این خطّ راهبردی است[۶].

منابع

پانویس

  1. رياض السالكين، ج۳، ص۳۱۰.
  2. «وَ كَانَ قَدْ عَبَدَ اللَّهَ‏ سِتَّةَ آلَافِ‏ سَنَةٍ لَا يُدْرَى‏ أَ مِنْ سِنِي الدُّنْيَا أَمْ مِنْ سِنِي الْآخِرَةِ‏‏‏‏‏‏‏‏»؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۹۲.
  3. «أُمِرَ إِبْلِيسُ بِالسُّجُودِ لآِدَمَ فَقَالَ يَا رَبِّ وَ عِزَّتِكَ إِنْ أَعْفَيْتَنِي مِنَ السُّجُودِ لآِدَمَ لَأَعْبُدَنَّكَ عِبَادَةً مَا عَبَدَكَ أَحَدٌ قَطُّ مِثْلَهَا قَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ إِنِّي أُحِبُّ أَنْ أُطَاعَ مِنْ حَيْثُ أُرِيدُ‏‏‏‏‏‏‏‏»؛ بحارالأنوار، ج۲، ۲۶۲.
  4. خاتمی، سید احمد، در آستان امامان معصوم ج۲، ص۱۶۵ ـ ۱۶۶.
  5. ای پدر! آنچه فرمان می‌یابی انجام ده که- اگر خداوند بخواهد- مرا از شکیبایان خواهی یافت؛ سوره صافات، آیه۱۰۲.
  6. خاتمی، سید احمد، در آستان امامان معصوم ج۲، ص۵۶۰.