ذعلب یمانی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">\n: +)) |
(←مقدمه) |
||
| (۲۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = اصحاب امام علی | عنوان مدخل = ذعلب یمانی | مداخل مرتبط = [[ذعلب یمانی در تراجم و رجال]] - [[ذعلب یمانی در نهج البلاغه]]| پرسش مرتبط = }} | |||
{{جعبه اطلاعات اصحاب | |||
| نام = ذعلب یمانی | |||
| مشهور به = | |||
| نام تصویر = تصویر قدیمی از مسجد کوفه.jpg | |||
| عرض تصویر = | |||
| توضیح تصویر = تصویر قدیمی از مسجد کوفه | |||
| نام کامل = ذعلب یمانی | |||
| نام‌های دیگر = | |||
| جنسیت = مرد | |||
| کنیه = | |||
| لقب = | |||
| اهل = | |||
| از قبیله = | |||
| از تیره = | |||
| پدر = | |||
| مادر = | |||
| همسر = | |||
| پسر = | |||
| دختر = | |||
| خواهر = | |||
| برادر = | |||
| خویشاوندان = | |||
| وابستگان = | |||
| تاریخ تولد = | |||
| محل تولد = | |||
| محل زندگی = | |||
| تاریخ درگذشت = | |||
| محل درگذشت = | |||
| تاریخ شهادت = | |||
| محل شهادت = | |||
| طول عمر = | |||
| محل دفن = | |||
| دین = | |||
| مذهب = | |||
| از اصحاب = [[امام علی]] | |||
| از طبقه = | |||
| در جنگ = | |||
| نقش‌ها = | |||
| فعالیت‌ها = | |||
| علت شهرت = | |||
| علت درگذشت = | |||
| علت شهادت = | |||
| راوی از = | |||
| روایات مشهور = | |||
| مشایخ او = | |||
| راویان از او = | |||
| آخرین راوی از او = | |||
}} | |||
{{ | == مقدمه == | ||
عنوان «ذِعلِب» به کسر ذال و لام که گاهی «ذِعلَب» به [[فتح]] لام خوانده می‌شود به‌عنوان [[لقب]] شخصی، در دو جا از [[نهج البلاغه]] شریف بر حسب چاپ‌ها و نسخه‌هایی که در دسترسی [[مردم]] قرار دارد، دیده می‌شود: یکی از [[خطبه]] ۱۷۹ برابر نسخه همراه با ترجمه مرحوم [[محمد دشتی]] و ۱۷۸ بر اساس چاپ مرحوم [[فیض]] الاسلام با این مضمون که [[ذعلب یمانی]] در میان جمعی به‌پا خاست و از [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} پرسید: «ای [[امیرمؤمنان]]، آیا پروردگارت را دیده‌ای؟» و [[حضرت]] پاسخ او را می‌دهد؛ دیگری در [[خطبه]] ۲۳۴ برحسب چاپ مرحوم دشتی و ۲۲۵ بر اساس چاپ [[فیض الاسلام]]. نام این شخص در آثار اولیه رجالی دیده نمی‌شود. | |||
[[شیخ طوسی]] از وی در بخش [[اصحاب امیرالمؤمنین]] {{ع}} از [[رجال]] خود نام نمی‌برد. | |||
وجود این عنوان که گویا به‌دلیل ویژگی‌های رفتاری به‌عنوان [[لقب]] یکی از افراد حاضر در برخی از جلسات [[امام]] {{ع}}، به وی داده شده، باعث شده است که رجالیان متأخر و معاصران از وی یاد کنند و درباره او تنها با [[استنباط]] از آنچه در این [[خطبه]] و مانند آن به‌دست آمده، وی را از [[اصحاب امام]] بدانند و در مورد او [[داوری]] کنند. | |||
مرحوم [[مامقانی]] و بعضی از دیگر بزرگان براساس [[روایات]] وارد شده در مضمون [[خطبه]] موجود در [[نهج البلاغه]]، وی را به [[فصاحت]] و [[بلاغت]] و [[شجاعت]] [[قلب]] ستوده‌اند. در حالی که [[علامه شوشتری]] با استناد به عباراتی از [[روایت]] مذکور در [[توحید]] [[صدوق]] به صراحت او را شخص نادرستی دانسته است با این [[استدلال]] که وقتی [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} گستره [[دانش]] خود را در زمینه [[تورات]] و [[انجیل]] و [[قرآن]] بیان داشت، ذعلب به دوستانش گفت هم‌اکنون من [[امام]] را با پرسشی شرمنده خواهم کرد و بی‌درنگ برخاست و و پرسید: «آیا پروردگارت را دیده‌ای؟» از بخش‌های دیگر [[روایت]] روشن می‌شود که ذعلب در پایان [[سخن امام]] چنان تحت تأثیر سخنان ایشان قرار می‌گیرد که از شدّت مدهوشی روی [[زمین]] می‌افتد و پس از به هوش آمدن اظهار می‌دارد که به‌خدا [[سوگند]] تاکنون پاسخی بدین‌گونه نشنیده بودم و به‌خدا [[سوگند]] هرگز به چنین پرسشی بازنخواهم گشت. این سخن اگر دلالت بر چیزی داشته باشد، همان [[توبه]] و [[استبصار]] و تحوّل روحی برای ذعلب خواهد بود<ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص۴۰۹.</ref>. | |||
== | == منابع == | ||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده:13681048.jpg|22px]] [[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|'''دانشنامه نهج البلاغه ج۱''']] | |||
{{پایان منابع}} | |||
== پانویس == | |||
==پانویس== | |||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:امام علی | [[رده:اصحاب امام علی]] | ||
[[رده:مدخل نهج البلاغه]] | [[رده:مدخل نهج البلاغه]] | ||
[[رده:اعلام]] | [[رده:اعلام]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۹ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۹:۱۹
این مدخل زیرشاخهٔ بحث اصحاب امام علی است. ذعلب یمانی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ذعلب یمانی در تراجم و رجال - ذعلب یمانی در نهج البلاغه - پرسش مرتبط ندارد| ذعلب یمانی | |
|---|---|
 تصویر قدیمی از مسجد کوفه | |
| نام کامل | ذعلب یمانی |
| جنسیت | مرد |
| از اصحاب | امام علی |
مقدمه
عنوان «ذِعلِب» به کسر ذال و لام که گاهی «ذِعلَب» به فتح لام خوانده می‌شود به‌عنوان لقب شخصی، در دو جا از نهج البلاغه شریف بر حسب چاپ‌ها و نسخه‌هایی که در دسترسی مردم قرار دارد، دیده می‌شود: یکی از خطبه ۱۷۹ برابر نسخه همراه با ترجمه مرحوم محمد دشتی و ۱۷۸ بر اساس چاپ مرحوم فیض الاسلام با این مضمون که ذعلب یمانی در میان جمعی به‌پا خاست و از امیرالمؤمنین (ع) پرسید: «ای امیرمؤمنان، آیا پروردگارت را دیده‌ای؟» و حضرت پاسخ او را می‌دهد؛ دیگری در خطبه ۲۳۴ برحسب چاپ مرحوم دشتی و ۲۲۵ بر اساس چاپ فیض الاسلام. نام این شخص در آثار اولیه رجالی دیده نمی‌شود. شیخ طوسی از وی در بخش اصحاب امیرالمؤمنین (ع) از رجال خود نام نمی‌برد. وجود این عنوان که گویا به‌دلیل ویژگی‌های رفتاری به‌عنوان لقب یکی از افراد حاضر در برخی از جلسات امام (ع)، به وی داده شده، باعث شده است که رجالیان متأخر و معاصران از وی یاد کنند و درباره او تنها با استنباط از آنچه در این خطبه و مانند آن به‌دست آمده، وی را از اصحاب امام بدانند و در مورد او داوری کنند.
مرحوم مامقانی و بعضی از دیگر بزرگان براساس روایات وارد شده در مضمون خطبه موجود در نهج البلاغه، وی را به فصاحت و بلاغت و شجاعت قلب ستوده‌اند. در حالی که علامه شوشتری با استناد به عباراتی از روایت مذکور در توحید صدوق به صراحت او را شخص نادرستی دانسته است با این استدلال که وقتی امیرالمؤمنین (ع) گستره دانش خود را در زمینه تورات و انجیل و قرآن بیان داشت، ذعلب به دوستانش گفت هم‌اکنون من امام را با پرسشی شرمنده خواهم کرد و بی‌درنگ برخاست و و پرسید: «آیا پروردگارت را دیده‌ای؟» از بخش‌های دیگر روایت روشن می‌شود که ذعلب در پایان سخن امام چنان تحت تأثیر سخنان ایشان قرار می‌گیرد که از شدّت مدهوشی روی زمین می‌افتد و پس از به هوش آمدن اظهار می‌دارد که به‌خدا سوگند تاکنون پاسخی بدین‌گونه نشنیده بودم و به‌خدا سوگند هرگز به چنین پرسشی بازنخواهم گشت. این سخن اگر دلالت بر چیزی داشته باشد، همان توبه و استبصار و تحوّل روحی برای ذعلب خواهد بود[۱].
منابع
پانویس
- ↑ دین‌پرور، سید حسین، دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص۴۰۹.