سید حمیری: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==منابع== * +==منابع== {{منابع}} * )) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط| موضوع مرتبط = اصحاب امام صادق| عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[سید حمیری در تاریخ اسلامی]] - [[سید حمیری در معارف و سیره حسینی]]| پرسش مرتبط = }} | ||
==آشنایی اجمالی== | |||
[[ابوهاشم اسماعیل بن محمد بن یزید بن ربیعه]]، معروف به [[سید حمیری]] در سال ۱۰۵ هـ<ref> فوات الوفیات ۱/۱۸۸.</ref> در عُمّان به [[دنیا]] آمد و در بصره<ref>لسان المیزان ۱/۴۳۶.</ref> و [[بغداد]] [[زندگی]] می‌‌کرد. <ref>سیر اعلام النبلاء ۸/۴۵.</ref> مادرش [[لقب]] وی را «سیّد» نهاد.<ref>اختیار معرفة الرجال ۲۸۸.</ref> جدش [[یزید بن ربیعه]] [[شاعری]] مشهور بود که [[زیاد بن ابیه]] و خاندانش را هجو، و انتسابش به [[معاویه]] را رد کرد. پدر و مادرش از [[فرقه اباضیه]] (شاخه‌ای از [[خوارج]]) و از [[دشمنان علی]]{{ع}} بودند. خود وی در این باره می‌‌گوید که چه بسیار در [[خانه]] ما درباره علی{{ع}} [[بدگویی]] می‌‌شد و حضرت مورد [[لعن]] قرار می‌‌گرفت؛ لذا از آنان فاصله گرفتم و به [[شیعه]] [[گرایش]] پیدا کردم که این امر موجب شد تا ایشان در پی [[قتل]] من بر آیند.<ref>الاغانی ۷/۲۲۹ و۲۳۰.</ref> [[ابن شهرآشوب]] می‌‌نویسد [[سید]] در آغاز از خوارج بود، سپس به کیسانیّه گرایید و سرانجام در زمره [[امامیه]] درآمد.<ref>معالم العلماء ۱۴۶.</ref> [[شیخ طوسی]] نام وی را در شمار [[یاران امام صادق]]{{ع}}ذکر کرده <ref>رجال الطوسی ۱۴۸.</ref> و برخی معتقدند که [[امام کاظم]]{{ع}} را نیز [[ملاقات]] کرده است.<ref>معالم العلماء ۱۴۶.</ref> | |||
== | |||
[[ | وی مردی گندم گون، بلندقد، خوش بیان و سخن گویی نوآور بود. [[ابن معتز]] می‌‌گوید که او از ماهرترین [[شاعران]] [[زمان]] خویش بود و [[احادیث]]، [[اخبار]] و [[مناقب]] را در قالب [[شعر]] بیان می‌‌کرد و هیچ فضیلتی درباره علی{{ع}}نقل نشده مگر اینکه آن را به [[نظم]] درآورده است.<ref>طبقات الشعراء (ابن معتز) ۳۲.</ref> روزی سید در [[کوفه]] اعلام کرد هرکس فضیلتی در [[شأن علی]]{{ع}} بگوید که من شعری در آن باره نسروده باشم، به او جایزه می‌‌دهم. <ref>الاغانی ۷/۲۵۶.</ref> | ||
[[ابن شهرآشوب]] وی را در زمره آن دسته از شعرای [[اهل بیت]]{{ع}} آورده که آشکارا و بدون [[تقیّه]] به [[مدح]] آنان می‌‌پرداختند.<ref>معالم العلماء ۱۴۶.</ref> [[ابوالفرج اصفهانی]] می‌‌نویسد: اشعار او یا در [[ستایش]] [[بنی هاشم]] است یا در [[نکوهش]] مخالفانشان، و مجموعه اشعاری که درباره بنی هاشم سروده بالغ بر ۲۳۰۰ قصیده می‌‌باشد.<ref>الاغانی ۷/۲۳۰ و ۲۳۶.</ref> [[ابن حجر]] نیز او را [[رافضی]] خوانده و گفته است که او در اشعارش به نکوهش [[سلف]] و ستایش علی{{ع}} می‌پرداخت. [[سرزنش]] و بدگویی وی از [[همسران پیامبر]]{{صل}} و [[صحابه]]ای که با بنی هاشم مخالف بودند، در میان [[اهل سنت]] مشهور است و همین امر موجب طرد وی از سوی آنان شده است.<ref>لسان المیزان ۱/۴۳۶.</ref> پدر و مادر [[سید]] از [[خوارج]] بودند و او همیشه آنان را به این جهت [[سرزنش]] می‌‌کرد و اشعاری نیز در [[لعن]] و [[نفرین]] ایشان دارد.<ref>سیر اعلام النبلاء ۸/۴۵.</ref> گفته شده به هنگامی که در حال [[احتضار]] به سر می‌‌برد و [[رنج]] می‌‌کشید، [[امیرمؤمنان]]{{ع}}را [[ملاقات]] کرد و آرام گرفت و با چهره ای گشاده و [[نورانی]] از [[دنیا]] رفت.<ref>الاغانی ۷/۲۷۳.</ref> این واقعه در سال ۱۷۳ یا ۱۷۸ و یا ۱۷۹ هـ<ref>الوافی بالوفیات ۹/۱۹۶.</ref> در [[بغداد]] اتفاق افتاد و در [[قبرستان]] [[حدیثه]] یا جنینه به خاک سپرده شد.<ref>الاغانی ۷/۲۷۳ المنتظم ۹/۳۹.</ref> آثار [[حمیری]] عبارت‌اند از: البائیه الحمیریّة<ref>الذریعه ۳/۳.</ref> القصیدة العینیّة<ref>الذریعه ۱۷/۱۲۲.</ref> تاریخ الیمن<ref>الذریعه ۲۶/۱۴۵.</ref> تفسیر القرآن<ref>هدیة العارفین ۱/۲۰۶.</ref> میمیات السید الحمیری<ref>معالم العلماء ۱۴۶ و۱۴۷.</ref> و دیوان السید الحمیری<ref> الذریعه ۱/۹/۲۶۷.</ref>.<ref>جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]] ج۱، ص 180.</ref> | |||
==منابع== | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده: IM009687.jpg|22px]] جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱''']] | |||
{{پایان منابع}} | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:اعلام]] | [[رده:اعلام]] | ||
[[رده:اصحاب امام صادق]] | |||
[[رده:اصحاب امام کاظم]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۹ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۳۴
این مدخل زیرشاخهٔ بحث اصحاب امام صادق است. سید حمیری از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: سید حمیری در تاریخ اسلامی - سید حمیری در معارف و سیره حسینی - پرسش مرتبط نداردآشنایی اجمالی
ابوهاشم اسماعیل بن محمد بن یزید بن ربیعه، معروف به سید حمیری در سال ۱۰۵ هـ[۱] در عُمّان به دنیا آمد و در بصره[۲] و بغداد زندگی می‌‌کرد. [۳] مادرش لقب وی را «سیّد» نهاد.[۴] جدش یزید بن ربیعه شاعری مشهور بود که زیاد بن ابیه و خاندانش را هجو، و انتسابش به معاویه را رد کرد. پدر و مادرش از فرقه اباضیه (شاخه‌ای از خوارج) و از دشمنان علی(ع) بودند. خود وی در این باره می‌‌گوید که چه بسیار در خانه ما درباره علی(ع) بدگویی می‌‌شد و حضرت مورد لعن قرار می‌‌گرفت؛ لذا از آنان فاصله گرفتم و به شیعه گرایش پیدا کردم که این امر موجب شد تا ایشان در پی قتل من بر آیند.[۵] ابن شهرآشوب می‌‌نویسد سید در آغاز از خوارج بود، سپس به کیسانیّه گرایید و سرانجام در زمره امامیه درآمد.[۶] شیخ طوسی نام وی را در شمار یاران امام صادق(ع)ذکر کرده [۷] و برخی معتقدند که امام کاظم(ع) را نیز ملاقات کرده است.[۸]
وی مردی گندم گون، بلندقد، خوش بیان و سخن گویی نوآور بود. ابن معتز می‌‌گوید که او از ماهرترین شاعران زمان خویش بود و احادیث، اخبار و مناقب را در قالب شعر بیان می‌‌کرد و هیچ فضیلتی درباره علی(ع)نقل نشده مگر اینکه آن را به نظم درآورده است.[۹] روزی سید در کوفه اعلام کرد هرکس فضیلتی در شأن علی(ع) بگوید که من شعری در آن باره نسروده باشم، به او جایزه می‌‌دهم. [۱۰]
ابن شهرآشوب وی را در زمره آن دسته از شعرای اهل بیت(ع) آورده که آشکارا و بدون تقیّه به مدح آنان می‌‌پرداختند.[۱۱] ابوالفرج اصفهانی می‌‌نویسد: اشعار او یا در ستایش بنی هاشم است یا در نکوهش مخالفانشان، و مجموعه اشعاری که درباره بنی هاشم سروده بالغ بر ۲۳۰۰ قصیده می‌‌باشد.[۱۲] ابن حجر نیز او را رافضی خوانده و گفته است که او در اشعارش به نکوهش سلف و ستایش علی(ع) می‌پرداخت. سرزنش و بدگویی وی از همسران پیامبر(ص) و صحابه‌ای که با بنی هاشم مخالف بودند، در میان اهل سنت مشهور است و همین امر موجب طرد وی از سوی آنان شده است.[۱۳] پدر و مادر سید از خوارج بودند و او همیشه آنان را به این جهت سرزنش می‌‌کرد و اشعاری نیز در لعن و نفرین ایشان دارد.[۱۴] گفته شده به هنگامی که در حال احتضار به سر می‌‌برد و رنج می‌‌کشید، امیرمؤمنان(ع)را ملاقات کرد و آرام گرفت و با چهره ای گشاده و نورانی از دنیا رفت.[۱۵] این واقعه در سال ۱۷۳ یا ۱۷۸ و یا ۱۷۹ هـ[۱۶] در بغداد اتفاق افتاد و در قبرستان حدیثه یا جنینه به خاک سپرده شد.[۱۷] آثار حمیری عبارت‌اند از: البائیه الحمیریّة[۱۸] القصیدة العینیّة[۱۹] تاریخ الیمن[۲۰] تفسیر القرآن[۲۱] میمیات السید الحمیری[۲۲] و دیوان السید الحمیری[۲۳].[۲۴]
منابع
جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱
پانویس
- ↑ فوات الوفیات ۱/۱۸۸.
- ↑ لسان المیزان ۱/۴۳۶.
- ↑ سیر اعلام النبلاء ۸/۴۵.
- ↑ اختیار معرفة الرجال ۲۸۸.
- ↑ الاغانی ۷/۲۲۹ و۲۳۰.
- ↑ معالم العلماء ۱۴۶.
- ↑ رجال الطوسی ۱۴۸.
- ↑ معالم العلماء ۱۴۶.
- ↑ طبقات الشعراء (ابن معتز) ۳۲.
- ↑ الاغانی ۷/۲۵۶.
- ↑ معالم العلماء ۱۴۶.
- ↑ الاغانی ۷/۲۳۰ و ۲۳۶.
- ↑ لسان المیزان ۱/۴۳۶.
- ↑ سیر اعلام النبلاء ۸/۴۵.
- ↑ الاغانی ۷/۲۷۳.
- ↑ الوافی بالوفیات ۹/۱۹۶.
- ↑ الاغانی ۷/۲۷۳ المنتظم ۹/۳۹.
- ↑ الذریعه ۳/۳.
- ↑ الذریعه ۱۷/۱۲۲.
- ↑ الذریعه ۲۶/۱۴۵.
- ↑ هدیة العارفین ۱/۲۰۶.
- ↑ معالم العلماء ۱۴۶ و۱۴۷.
- ↑ الذریعه ۱/۹/۲۶۷.
- ↑ جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱، ص 180.