ابورفاعه عدوی: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==پانویس== +== پانویس ==))
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی
 
(۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{امامت}}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = صحابه | عنوان مدخل = ابورفاعه عدوی | مداخل مرتبط = [[ابورفاعه عدوی در تراجم و رجال]] - [[ابورفاعه عدوی در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط  = }}
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
{{جعبه اطلاعات اصحاب
<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[ابورفاعه عدوی در تراجم و رجال]] - [[ابورفاعه عدوی در تاریخ اسلامی]]</div>
| نام = ابورفاعه عدوی
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| مشهور به =
| نام تصویر = تصویر قدیمی از بصره.jpg
| عرض تصویر =
| توضیح تصویر = تصویر قدیمی از بصره
| نام کامل =  ابورفاعه عدوی
| نام‌های دیگر =
| جنسیت = مرد
| کنیه = 
| لقب = 
| اهل =
| از قبیله = [[بنی‌عدی]] 
| از تیره = [[مضر بن معد بن عدنان]]
| پدر =
| مادر = 
| همسر = 
| پسر = 
| دختر =
| خواهر =
| برادر =
| خویشاوندان =
| وابستگان =
| تاریخ تولد = 
| محل تولد =
| محل زندگی = {{فهرست جعبه افقی| [[مدینه]] | [[بصره]] }}
| تاریخ درگذشت = [[۴۴ هجری]]
| محل درگذشت = [[کابل]]
| تاریخ شهادت =
| محل شهادت =
| طول عمر =
| محل دفن =
| دین =
| مذهب =
| از اصحاب = [[پیامبر خاتم]]
| از طبقه =
| در جنگ =
| نقش‌ها =
| فعالیت‌ها = 
| علت شهرت =
| علت درگذشت = 
| علت شهادت =
| راوی از =
| روایات مشهور =
| مشایخ او = 
| راویان از او =
| آخرین راوی از او =
}}


==مقدمه==
 
از [[بنی عدی بن عبد مناة بن أدبن طابخه]]<ref>ابن سعد، ج۷، ص۴۸.</ref> و در اصل از [[مضر بن معد بن عدنان]] بود<ref>ابن حزم، جمهرة أنساب العرب، ص۱۹۸.</ref>. وی از [[اصحاب رسول خدا]]{{صل}} به شمار می‌آمد و پس از [[رحلت]] آن [[حضرت]] در [[بصره]] سکونت گزید<ref>ابن سعد، ج۷، ص۴۸.</ref>. از این رو، او را در شمار بصریان آورده‌اند<ref>بخاری، ج۲، ص۱۵۱؛ ابن ابی حاتم، ج۲، ص۴۴۰.</ref>. البته برخی او را از [[تابعان]] دانسته و کنیه‌اش را [[ابوقتاده]] آورده‌اند<ref>مغلطای، ج۱، ص۱۱۷.</ref>، اما به نظر می‌رسد [[اشتباه]] باشد؛ چون ابوقتاده [[عدوی]]، شخص دیگری است که گرچه برخی نام و کنیه‌اش را با [[ابو رفاعه]] یکی دانسته‌اند، ولی با توجه به روایاتی که از آنان نقل شده و برخی از مشخصات دیگر، احتمال یکی بودنشان اندک است.
== مقدمه ==
از [[بنی عدی بن عبد مناة بن أدبن طابخه]]<ref>ابن سعد، ج۷، ص۴۸.</ref> و در اصل از [[مضر بن معد بن عدنان]] بود<ref>ابن حزم، جمهرة أنساب العرب، ص۱۹۸.</ref>. وی از [[اصحاب رسول خدا]] {{صل}} به شمار می‌آمد و پس از [[رحلت]] آن [[حضرت]] در [[بصره]] سکونت گزید<ref>ابن سعد، ج۷، ص۴۸.</ref>. از این رو، او را در شمار بصریان آورده‌اند<ref>بخاری، ج۲، ص۱۵۱؛ ابن ابی‌حاتم، ج۲، ص۴۴۰.</ref>. البته برخی او را از [[تابعان]] دانسته و کنیه‌اش را [[ابوقتاده]] آورده‌اند<ref>مغلطای، ج۱، ص۱۱۷.</ref>، اما به نظر می‌رسد [[اشتباه]] باشد؛ چون ابوقتاده [[عدوی]]، شخص دیگری است که گرچه برخی نام و کنیه‌اش را با [[ابو رفاعه]] یکی دانسته‌اند، ولی با توجه به روایاتی که از آنان نقل شده و برخی از مشخصات دیگر، احتمال یکی بودنشان اندک است.


نام ابو رفاعه را به [[اختلاف]]، تمیم بن أَسید<ref>بخاری، ج۲، ص۱۵۱.</ref>، تمیم بن أُسَید<ref>ابونعیم، ج۱، ص۴۵۵.</ref>، تمیم بن أسد<ref>دولابی، ج۱، ص۱۲۵.</ref>، تمیم بن نذیر<ref>دولابی، ج۱، ص۱۲۵.</ref>، تمیم بن إیاس <ref>ابونعیم، ج۳، ص۱۶۲۰.</ref>، تمیم بن أناس<ref>ذهبی، تجرید أسماء الصحابه، ج۱، ص۵۸.</ref>، عبدالله بن حارث <ref>خلیفة بن خیاط، الطبقات، ص۳۰۳؛ ابن عبد البر، ج۳، ص۱۹.</ref>، عبدالله بن عبد الحارث<ref>خلیفة بن خیاط، الطبقات، ۸۳.</ref> و عدی بن تمیم<ref>ابن اثیر، ج۳، ص۳۹۱.</ref> آورده‌اند که گذشته از احتمال تصحیف در برخی از این نام‌ها، وی به کنیه‌اش [[شهرت]] دارد<ref>ابن عبدالبر، ج۳، ص۲۰؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۴۸۷.</ref>. برخی نیز نسبت وی را عذری گفته‌اند<ref>ابونعیم، ج۵، ص۲۸۸۹.</ref>.
نام ابو رفاعه را به [[اختلاف]]، تمیم بن أَسید<ref>بخاری، ج۲، ص۱۵۱.</ref>، تمیم بن أُسَید<ref>ابونعیم، ج۱، ص۴۵۵.</ref>، تمیم بن أسد<ref>دولابی، ج۱، ص۱۲۵.</ref>، تمیم بن نذیر<ref>دولابی، ج۱، ص۱۲۵.</ref>، تمیم بن إیاس <ref>ابونعیم، ج۳، ص۱۶۲۰.</ref>، تمیم بن أناس<ref>ذهبی، تجرید أسماء الصحابه، ج۱، ص۵۸.</ref>، عبدالله بن حارث <ref>خلیفة بن خیاط، الطبقات، ص۳۰۳؛ ابن عبد البر، ج۳، ص۱۹.</ref>، عبدالله بن عبد الحارث<ref>خلیفة بن خیاط، الطبقات، ۸۳.</ref> و عدی بن تمیم<ref>ابن اثیر، ج۳، ص۳۹۱.</ref> آورده‌اند که گذشته از احتمال تصحیف در برخی از این نام‌ها، وی به کنیه‌اش [[شهرت]] دارد<ref>ابن عبدالبر، ج۳، ص۲۰؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۴۸۷.</ref>. برخی نیز نسبت وی را عذری گفته‌اند<ref>ابونعیم، ج۵، ص۲۸۸۹.</ref>.


[[زمان]] [[اسلام آوردن]] وی روشن نیست. از او نقل کرده‌اند که گفت: روزی حضور [[رسول خدا]]{{صل}} رسیدم و ایشان در حال ایراد [[خطبه]] بود. گفتم: ای رسول خدا{{صل}}! مردی غریبم که از دینش چیزی نمی‌داند. آن حضرت پایین آمد، دینم را آموخت و برگشت و خطبه‌اش را تمام کرد<ref>ابن ابی عاصم، ج۲، ص۴۲۵؛ ابن قانع، ج۱، ص۱۱۳؛ طبرانی، ج۲، ص۵۹.</ref>. این رخداد باید در [[مدینه]] باشد نیز از وی نقل شده است که گفت: از زمانی که [[رسول خدا]]{{صل}} [[سوره بقره]] را به من آموخت، این [[سوره]] از من جدا نشد و آنچه از [[قرآن]] آموختم، به همراه آن آموختم و هرگز پشت من از [[قیام]] در شب به درد نیامد<ref>ابن سعد، ج۷، ص۴۹؛ ابن ابی شیبه، ج۸، ص۲۹۵.</ref>.
[[زمان]] [[اسلام آوردن]] وی روشن نیست. از او نقل کرده‌اند که گفت: روزی حضور [[رسول خدا]] {{صل}} رسیدم و ایشان در حال ایراد [[خطبه]] بود. گفتم: ای رسول خدا {{صل}}! مردی غریبم که از دینش چیزی نمی‌داند. آن حضرت پایین آمد، دینم را آموخت و برگشت و خطبه‌اش را تمام کرد<ref>ابن ابی عاصم، ج۲، ص۴۲۵؛ ابن قانع، ج۱، ص۱۱۳؛ طبرانی، ج۲، ص۵۹.</ref>. این رخداد باید در [[مدینه]] باشد نیز از وی نقل شده است که گفت: از زمانی که [[رسول خدا]] {{صل}} [[سوره بقره]] را به من آموخت، این [[سوره]] از من جدا نشد و آنچه از [[قرآن]] آموختم، به همراه آن آموختم و هرگز پشت من از [[قیام]] در شب به درد نیامد<ref>ابن سعد، ج۷، ص۴۹؛ ابن ابی شیبه، ج۸، ص۲۹۵.</ref>.


نیز از وی نقل شده است که می‌گفت: من در [[زمان جاهلیت]] همزادی از [[جن]] داشتم. هنگامی که [[اسلام]] آوردم، او را ندیدم تا اینکه در [[عرفات]] صدایش را شنیدم که گفت: آیا فهمیدی که پس از تو من هم [[مسلمان]] شدم؟ و چون صدای [[مردم]] را که بسیار بلند بود شنید، گفت: از فریاد زدن بپرهیز که در فریاد بلند خیر نیست<ref>ابن سعد، ج۷، ص۴۹؛ نیز ر.ک: ذهبی، سیر، ج۳، ص۱۴-۱۵.</ref>، نیز نقل کرده‌اند که مردی گفت: در [[خواب]] دیدم به من گفته شد برخیز که مرد توانا برخاسته است {{عربی |"قم فقد قام مطیق"}}. هنگامی که برخاستم، صدای [[ابو رفاعه]] را شنیدم که در [[دل]] شب [[نماز]] می‌خواند<ref>ابن سعد، ج۷، ص۴۸.</ref>.
نیز از وی نقل شده است که می‌گفت: من در [[زمان جاهلیت]] همزادی از [[جن]] داشتم. هنگامی که [[اسلام]] آوردم، او را ندیدم تا اینکه در [[عرفات]] صدایش را شنیدم که گفت: آیا فهمیدی که پس از تو من هم [[مسلمان]] شدم؟ و چون صدای [[مردم]] را که بسیار بلند بود شنید، گفت: از فریاد زدن بپرهیز که در فریاد بلند خیر نیست<ref>ابن سعد، ج۷، ص۴۹؛ نیز ر. ک: ذهبی، سیر، ج۳، ص۱۴-۱۵.</ref>، نیز نقل کرده‌اند که مردی گفت: در [[خواب]] دیدم به من گفته شد برخیز که مرد توانا برخاسته است {{عربی |«قم فقد قام مطیق»}}. هنگامی که برخاستم، صدای [[ابو رفاعه]] را شنیدم که در [[دل]] شب [[نماز]] می‌خواند<ref>ابن سعد، ج۷، ص۴۸.</ref>.


ابو رفاعه نماز و [[دعا]] می‌خواند و آخرین دعای او چنین بود: خدایا! تا هنگامی که [[زندگی]] برای من خیر است، مرا زنده بدار و هرگاه مرگم فرا رسید، [[پاک]] و پاکیزه‌ام بمیران؛ چنانکه هرکس از [[برادران دینی]] من بشنود، بر من از خوبی و [[پاکی]] و [[پاکیزگی]] [[غبطه]] خورد. پروردگارا! [[مرگ]] مرا کشته شدن در راه خودت قرار ده و مرا از نفسم باز دار {{عربی |"واخدعني عن نفسي يا واجد عني عن نفسي"}}<ref>ابن سعد، ج۷، ص۴۹؛ عبدالله بن مبارک، ص۱۵۰.</ref>.
ابو رفاعه نماز و [[دعا]] می‌خواند و آخرین دعای او چنین بود: خدایا! تا هنگامی که [[زندگی]] برای من خیر است، مرا زنده بدار و هرگاه مرگم فرا رسید، [[پاک]] و پاکیزه‌ام بمیران؛ چنانکه هرکس از [[برادران دینی]] من بشنود، بر من از خوبی و [[پاکی]] و [[پاکیزگی]] [[غبطه]] خورد. پروردگارا! [[مرگ]] مرا کشته شدن در راه خودت قرار ده و مرا از نفسم باز دار {{عربی |«واخدعني عن نفسي يا واجد عني عن نفسي»}}<ref>ابن سعد، ج۷، ص۴۹؛ عبدالله بن مبارک، ص۱۵۰.</ref>.


گفته‌اند ابو رفاعه برای یارانش آب گرم میکرد و به آنان می‌گفت از آن [[نیکو]] [[وضو]] بسازند که او نیز از آن وضو خواهد ساخت، سپس با آب سرد وضو می‌ساخت<ref>طبرانی، ج۲، ص۵۹.</ref>. وی را از فضلای<ref>به خطا: فصحاء؛ ر.ک: ابن حجر، تهذیب، ج۱۲، ص۱۰۵.</ref>، [[صحابه]]<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۲۱.</ref> و [[اهل عبادت]] و [[شب زنده داری]] دانسته‌اند<ref>ذهبی، سیر أعلام النبلاء، ج۳، ص۱۵.</ref>. او در سال ۴۴ در کابل<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۲۱.</ref> یا [[سجستان]] کشته شد<ref>خلیفة بن خیاط، الطبقات، ص۸۳.</ref>. برخی گفته‌اند آنکه کشته شد، [[ابوقتاده عدوی]] بود<ref>خلیفة بن خیاط، التاریخ، ص۱۵۵.</ref>.
گفته‌اند ابو رفاعه برای یارانش آب گرم میکرد و به آنان می‌گفت از آن [[نیکو]] [[وضو]] بسازند که او نیز از آن وضو خواهد ساخت، سپس با آب سرد وضو می‌ساخت<ref>طبرانی، ج۲، ص۵۹.</ref>. وی را از فضلای<ref>به خطا: فصحاء؛ ر. ک: ابن حجر، تهذیب، ج۱۲، ص۱۰۵.</ref>، [[صحابه]]<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۲۱.</ref> و [[اهل عبادت]] و [[شب زنده داری]] دانسته‌اند<ref>ذهبی، سیر أعلام النبلاء، ج۳، ص۱۵.</ref>. او در سال ۴۴ در کابل<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۲۱.</ref> یا [[سجستان]] کشته شد<ref>خلیفة بن خیاط، الطبقات، ص۸۳.</ref>. برخی گفته‌اند آنکه کشته شد، [[ابوقتاده عدوی]] بود<ref>خلیفة بن خیاط، التاریخ، ص۱۵۵.</ref>.


در علت [[مرگ]] او گفته‌اند که وی با سپاهی به [[فرماندهی]] [[عبدالرحمان بن سمره]] خارج شد. [[شب]] در کنار قلعه [[دشمن]] که در محاصره بود [[نماز]] میخواند تا آنکه در پایان شب خوابید؛ دشمن او را دید و به [[قتل]] رساند<ref>ابن سعد، ج۷، ص۴۹؛ حاکم، ج۳، ص۴۳۲.</ref>. [[عبدالله بن سمره]] در این باره گفت: [[ابو رفاعه]] تا هنگامی که [[شهادت]] به سراغش آمد، متوجه شهادتش نشد<ref>عبدالله بن مبارک، ص۱۵۱.</ref>. بنا بر [[نقلی]] دیگر، وی در [[فتح]] سجستان با ابن سمره همراه بود که در آخر شب برخاست، سپس افتاد و درگذشت. [[قبر]] او در [[بیهقی]] است<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۱۱۸.</ref>.
در علت [[مرگ]] او گفته‌اند که وی با سپاهی به [[فرماندهی]] [[عبدالرحمان بن سمره]] خارج شد. [[شب]] در کنار قلعه [[دشمن]] که در محاصره بود [[نماز]] میخواند تا آنکه در پایان شب خوابید؛ دشمن او را دید و به [[قتل]] رساند<ref>ابن سعد، ج۷، ص۴۹؛ حاکم، ج۳، ص۴۳۲.</ref>. [[عبدالله بن سمره]] در این باره گفت: [[ابو رفاعه]] تا هنگامی که [[شهادت]] به سراغش آمد، متوجه شهادتش نشد<ref>عبدالله بن مبارک، ص۱۵۱.</ref>. بنا بر [[نقلی]] دیگر، وی در [[فتح]] سجستان با ابن سمره همراه بود که در آخر شب برخاست، سپس افتاد و درگذشت. [[قبر]] او در [[بیهقی]] است<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۱۱۸.</ref>.


گفته‌اند وی از [[رسول خدا]]{{صل}} [[حدیث]] نقل کرده و [[حمید بن هلال]] و [[صلة بن أشیم]] نیز از او [[حدیث]] [[روایت]] کرده‌اند<ref>مزی، ج۲۹، ص۲۲۸.</ref>. با آنکه [[روایات]] یاد شده از وی نقل شده، نام وی در شمار کسانی آمده است که یک حدیث از رسول خدا{{صل}} نقل کرده‌اند<ref>ابن حزم، اسماء الصحابة الرواه، ص۴۰۸.</ref>.<ref>[[قاسم خانجانی|خانجانی، قاسم]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|مقاله «ابورفاعه عدوی»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۲۹۷-۲۹۸.</ref>
گفته‌اند وی از [[رسول خدا]] {{صل}} [[حدیث]] نقل کرده و [[حمید بن هلال]] و [[صلة بن أشیم]] نیز از او [[حدیث]] [[روایت]] کرده‌اند<ref>مزی، ج۲۹، ص۲۲۸.</ref>. با آنکه [[روایات]] یاد شده از وی نقل شده، نام وی در شمار کسانی آمده است که یک حدیث از رسول خدا {{صل}} نقل کرده‌اند<ref>ابن حزم، اسماء الصحابة الرواه، ص۴۰۸.</ref><ref>[[قاسم خانجانی|خانجانی، قاسم]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|مقاله «ابورفاعه عدوی»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۲۹۷-۲۹۸.</ref>
 
== جستارهای وابسته ==
{{مدخل وابسته}}
* [[بنی‌عدی]] (قبیله)
{{پایان مدخل وابسته}}


== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
# [[پرونده:1100558.jpg|22px]] [[قاسم خانجانی|خانجانی، قاسم]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|'''مقاله «ابورفاعه عدوی»، دانشنامه سیره نبوی ج۱''']]
# [[پرونده:IM009657.jpg|22px]] [[قاسم خانجانی|خانجانی، قاسم]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|'''مقاله «ابورفاعه عدوی»، دانشنامه سیره نبوی ج۱''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}


خط ۲۹: خط ۸۰:
{{پانویس}}
{{پانویس}}


{{صحابه}}
[[رده:ابورفاعه عدوی]]
[[رده:مدخل]]
[[رده:اعلام]]
[[رده:اعلام]]
[[رده:صحابه]]
[[رده:اصحاب پیامبر]]
[[رده:بنی‌عدی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۹ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۸:۵۷

ابورفاعه عدوی
تصویر قدیمی از بصره
نام کاملابورفاعه عدوی
جنسیتمرد
از قبیلهبنی‌عدی
از تیرهمضر بن معد بن عدنان
محل زندگی
درگذشت۴۴ هجری، کابل
از اصحابپیامبر خاتم


مقدمه

از بنی عدی بن عبد مناة بن أدبن طابخه[۱] و در اصل از مضر بن معد بن عدنان بود[۲]. وی از اصحاب رسول خدا (ص) به شمار می‌آمد و پس از رحلت آن حضرت در بصره سکونت گزید[۳]. از این رو، او را در شمار بصریان آورده‌اند[۴]. البته برخی او را از تابعان دانسته و کنیه‌اش را ابوقتاده آورده‌اند[۵]، اما به نظر می‌رسد اشتباه باشد؛ چون ابوقتاده عدوی، شخص دیگری است که گرچه برخی نام و کنیه‌اش را با ابو رفاعه یکی دانسته‌اند، ولی با توجه به روایاتی که از آنان نقل شده و برخی از مشخصات دیگر، احتمال یکی بودنشان اندک است.

نام ابو رفاعه را به اختلاف، تمیم بن أَسید[۶]، تمیم بن أُسَید[۷]، تمیم بن أسد[۸]، تمیم بن نذیر[۹]، تمیم بن إیاس [۱۰]، تمیم بن أناس[۱۱]، عبدالله بن حارث [۱۲]، عبدالله بن عبد الحارث[۱۳] و عدی بن تمیم[۱۴] آورده‌اند که گذشته از احتمال تصحیف در برخی از این نام‌ها، وی به کنیه‌اش شهرت دارد[۱۵]. برخی نیز نسبت وی را عذری گفته‌اند[۱۶].

زمان اسلام آوردن وی روشن نیست. از او نقل کرده‌اند که گفت: روزی حضور رسول خدا (ص) رسیدم و ایشان در حال ایراد خطبه بود. گفتم: ای رسول خدا (ص)! مردی غریبم که از دینش چیزی نمی‌داند. آن حضرت پایین آمد، دینم را آموخت و برگشت و خطبه‌اش را تمام کرد[۱۷]. این رخداد باید در مدینه باشد نیز از وی نقل شده است که گفت: از زمانی که رسول خدا (ص) سوره بقره را به من آموخت، این سوره از من جدا نشد و آنچه از قرآن آموختم، به همراه آن آموختم و هرگز پشت من از قیام در شب به درد نیامد[۱۸].

نیز از وی نقل شده است که می‌گفت: من در زمان جاهلیت همزادی از جن داشتم. هنگامی که اسلام آوردم، او را ندیدم تا اینکه در عرفات صدایش را شنیدم که گفت: آیا فهمیدی که پس از تو من هم مسلمان شدم؟ و چون صدای مردم را که بسیار بلند بود شنید، گفت: از فریاد زدن بپرهیز که در فریاد بلند خیر نیست[۱۹]، نیز نقل کرده‌اند که مردی گفت: در خواب دیدم به من گفته شد برخیز که مرد توانا برخاسته است «قم فقد قام مطیق». هنگامی که برخاستم، صدای ابو رفاعه را شنیدم که در دل شب نماز می‌خواند[۲۰].

ابو رفاعه نماز و دعا می‌خواند و آخرین دعای او چنین بود: خدایا! تا هنگامی که زندگی برای من خیر است، مرا زنده بدار و هرگاه مرگم فرا رسید، پاک و پاکیزه‌ام بمیران؛ چنانکه هرکس از برادران دینی من بشنود، بر من از خوبی و پاکی و پاکیزگی غبطه خورد. پروردگارا! مرگ مرا کشته شدن در راه خودت قرار ده و مرا از نفسم باز دار «واخدعني عن نفسي يا واجد عني عن نفسي»[۲۱].

گفته‌اند ابو رفاعه برای یارانش آب گرم میکرد و به آنان می‌گفت از آن نیکو وضو بسازند که او نیز از آن وضو خواهد ساخت، سپس با آب سرد وضو می‌ساخت[۲۲]. وی را از فضلای[۲۳]، صحابه[۲۴] و اهل عبادت و شب زنده داری دانسته‌اند[۲۵]. او در سال ۴۴ در کابل[۲۶] یا سجستان کشته شد[۲۷]. برخی گفته‌اند آنکه کشته شد، ابوقتاده عدوی بود[۲۸].

در علت مرگ او گفته‌اند که وی با سپاهی به فرماندهی عبدالرحمان بن سمره خارج شد. شب در کنار قلعه دشمن که در محاصره بود نماز میخواند تا آنکه در پایان شب خوابید؛ دشمن او را دید و به قتل رساند[۲۹]. عبدالله بن سمره در این باره گفت: ابو رفاعه تا هنگامی که شهادت به سراغش آمد، متوجه شهادتش نشد[۳۰]. بنا بر نقلی دیگر، وی در فتح سجستان با ابن سمره همراه بود که در آخر شب برخاست، سپس افتاد و درگذشت. قبر او در بیهقی است[۳۱].

گفته‌اند وی از رسول خدا (ص) حدیث نقل کرده و حمید بن هلال و صلة بن أشیم نیز از او حدیث روایت کرده‌اند[۳۲]. با آنکه روایات یاد شده از وی نقل شده، نام وی در شمار کسانی آمده است که یک حدیث از رسول خدا (ص) نقل کرده‌اند[۳۳][۳۴]

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

  1. ابن سعد، ج۷، ص۴۸.
  2. ابن حزم، جمهرة أنساب العرب، ص۱۹۸.
  3. ابن سعد، ج۷، ص۴۸.
  4. بخاری، ج۲، ص۱۵۱؛ ابن ابی‌حاتم، ج۲، ص۴۴۰.
  5. مغلطای، ج۱، ص۱۱۷.
  6. بخاری، ج۲، ص۱۵۱.
  7. ابونعیم، ج۱، ص۴۵۵.
  8. دولابی، ج۱، ص۱۲۵.
  9. دولابی، ج۱، ص۱۲۵.
  10. ابونعیم، ج۳، ص۱۶۲۰.
  11. ذهبی، تجرید أسماء الصحابه، ج۱، ص۵۸.
  12. خلیفة بن خیاط، الطبقات، ص۳۰۳؛ ابن عبد البر، ج۳، ص۱۹.
  13. خلیفة بن خیاط، الطبقات، ۸۳.
  14. ابن اثیر، ج۳، ص۳۹۱.
  15. ابن عبدالبر، ج۳، ص۲۰؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۴۸۷.
  16. ابونعیم، ج۵، ص۲۸۸۹.
  17. ابن ابی عاصم، ج۲، ص۴۲۵؛ ابن قانع، ج۱، ص۱۱۳؛ طبرانی، ج۲، ص۵۹.
  18. ابن سعد، ج۷، ص۴۹؛ ابن ابی شیبه، ج۸، ص۲۹۵.
  19. ابن سعد، ج۷، ص۴۹؛ نیز ر. ک: ذهبی، سیر، ج۳، ص۱۴-۱۵.
  20. ابن سعد، ج۷، ص۴۸.
  21. ابن سعد، ج۷، ص۴۹؛ عبدالله بن مبارک، ص۱۵۰.
  22. طبرانی، ج۲، ص۵۹.
  23. به خطا: فصحاء؛ ر. ک: ابن حجر، تهذیب، ج۱۲، ص۱۰۵.
  24. ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۲۱.
  25. ذهبی، سیر أعلام النبلاء، ج۳، ص۱۵.
  26. ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۲۱.
  27. خلیفة بن خیاط، الطبقات، ص۸۳.
  28. خلیفة بن خیاط، التاریخ، ص۱۵۵.
  29. ابن سعد، ج۷، ص۴۹؛ حاکم، ج۳، ص۴۳۲.
  30. عبدالله بن مبارک، ص۱۵۱.
  31. ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۱۱۸.
  32. مزی، ج۲۹، ص۲۲۸.
  33. ابن حزم، اسماء الصحابة الرواه، ص۴۰۸.
  34. خانجانی، قاسم، مقاله «ابورفاعه عدوی»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۲۹۷-۲۹۸.