محل زندگی امام مهدی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '== پانویس == {{پانویس}} {{امام مهدی}}' به '== پانویس == {{پانویس}}') |
|||
| (۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = امام مهدی | |||
| عنوان مدخل = | |||
| مداخل مرتبط = | |||
| پرسش مرتبط = امام مهدی (پرسش) | |||
}} | |||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
پنهان‌زیستی [[حضرت مهدی]] {{ع}} نه فقط چگونگی [[زندگی]] آن حضرت را در هاله‌ای از [[اسرار]] فرو برده که بسیاری از موضوعات مربوط به حیات آن حضرت را نیز جزو امور پنهان [[نظام هستی]] قرار داده است. یکی از مهم‌ترین این امور پنهان، [[محل زندگی]] آن حضرت در طول [[غیبت]] است. بسیاری علاقه‌مندند بدانند آن [[خورشید]] پنهان در کدامین بخش از این کره خاکی به گذران [[عمر]] می‌پردازد. به بیان دیگر، کدامین قسمت از [[زمین]]، افتخار این [[منزلت]] را دارد؟ میلیون‌ها [[انسان]] واله و شیفته، صدها سال است که در هر پگاه [[آدینه]] سخن به ندبه می‌گشایند و این‌گونه می‌سرایند: "ای کاش می‌دانستم چه جایی منزل گرفته‌ای و چه سرزمینی و مکانی تو را دربرگرفته است! آیا در کوه رضوایی یا جای دیگری یا در [[ذی طوی]] هستی؟ دشوار است بر من که [[مردمان]] را ببینم و تو دیده نشوی"<ref>{{متن حدیث|... لیت شعری أین اسْتَقَرَّتْ بک النوی بَلْ ای أَرْضٍ تقلک أَوْ ثری أَ برضوی أَمْ غیرها أَمْ ذی طوی عزیز علی أَنْ أری الْخُلُقِ وَ لَا تری ...}}؛ سید بن طاوس، اقبال، ص ۲۹۸.</ref>.<ref>[[عباس حیدرزاده|حیدرزاده، عباس]]، [[فرهنگنامه آخرالزمان (کتاب)|فرهنگنامه آخرالزمان]]، ص۱۹۰.</ref> | |||
==[[دوران زندگی با امام عسکری]]{{ع}} (۲۵۵ | == دوران زندگی با [[امام عسکری]] {{ع}} == | ||
{{اصلی|محل زندگی امام مهدی در دوران زندگی با امام عسکری}} | |||
شکی نیست که آن [[امام مهدی]]{{ع}}، در [[شهر]] [[سامرا]] و در خانه پدر ارجمند خود [[امام حسن عسکری]] {{ع}} دیده به [[جهان]] گشود و تا پایان [[عمر]] [[شریف]] پدر خود در کنار آن حضرت می‌زیست. این دوره ـ بنابر دیدگاه مشهور ـ از هنگام ولادت حضرت ([[نیمه شعبان]] سال ۲۵۵ ق) آغاز و تا [[رحلت]] [[امام عسکری]] {{ع}} (هشتم [[ربیع الاول]] سال ۲۶۰ ق) پایان یافت. افزون بر [[نقل]] موثق [[تاریخی]]، افرادی نیز از این حادثه بزرگ پرده برداشته‌اند. روایاتی حکایت دارد که در این دوره [[حضرت مهدی]] {{ع}} با صلاحدید [[امام عسکری]] {{ع}} برای افرادی ویژه نمایان می‌شد و این اتفاق در [[سامرا]] و در جوار پدر بزرگوارش صورت می‌گرفت. "[[احمد بن اسحاق]]" [[نقل]] کرده حضرت را در [[سامرا]] دیده است<ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۸۰.</ref>.<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ص۱۲۶-۱۳۹.</ref> | |||
==[[دوران غیبت | == [[دوران غیبت صغری]] == | ||
{{اصلی|محل زندگی امام مهدی در دوران غیبت صغری}} | |||
[[غیبت صغری]] عبارت از دوران پنهان‌زیستی کوتاه‌مدت [[حضرت مهدی]]{{ع}} است که طبق نظر مشهور، با [[شهادت امام عسکری]]{{ع}} (۲۶۰ق) آغاز و با رحلت [[چهارمین نایب خاص]] آن بزرگوار (۳۲۹ق) به پایان رسیده است. محل [[زندگی]] آن حضرت در این دوران، به روشنی مشخص نیست؛ ولی از برخی [[روایات]] و قرائن به دست می‌آید حضرت این مدت را به طور عمده در دو منطقه سپری کرده است: یکی منطقه [[عراق]] و دیگری [[مدینه منوره]] و روایات متعددی بر این مطلب دلالت دارد. در "[[دوران غیبت صغری]]"، از [[سفیران چهارگانه]] ([[نواب خاص]]) کسی نزدیک‌تر به آن حضرت ذکر نشده است و ایشان هم تماما در عراق بوده و همواره با حضرت در [[ارتباط]] بوده‌اند. [[توقیعات]] فراوانی نیز از طرف حضرت به دست آنها [[شرف]] صدور یافته است؛ بنابراین می‌توان گفت دست‌کم بخشی از [[عمر]] آن حضرت در این دوران در عراق، مخصوصا در [[بغداد]] سپری شده است<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ص۱۲۶-۱۳۹ و [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص۱۲۷-۱۳۲؛ [[محمد جواد مروجی طبسی|مروجی طبسی، محمد جواد]]، [[بامداد بشریت (کتاب)|بامداد بشریت]]، ص۱۱۱-۱۱۵.</ref>. | |||
==[[دوران غیبت | == [[دوران غیبت کبری]] == | ||
{{اصلی|محل زندگی امام مهدی در دوران غیبت کبری}} | |||
[[غیبت کبری]]، به مدت [[زمان]] پنهان‌زیستی [[حضرت مهدی]]{{ع}} گفته می‌شود که با [[وفات]] واپسین [[نایب خاص]] در سال ۳۲۹ ق آغاز و همچنان ادامه دارد و فقط [[خداوند متعال]] است که پایان آن را می‌داند. این دوران، ویژگی‌های خاصی دارد که آن را به طور کامل از [[دوران غیبت صغری]] متمایز می‌سازد. از این ویژگی‌ها، کامل شدن [[غیبت]] آن حضرت است. همان‌گونه که پنهان‌زیستی حضرت مهدی{{ع}} در این دوران به کمال می‌رسد و [[نیابت]] و [[سفارت]]، همانند دوران غیبت صغری وجود ندارد، محل زندگی آن حضرت نیز نامشخص‌تر می‌شود. در این دوران است که هرگز نمی‌توان به طور قطع مشخص کرد آن حضرت کجا [[زندگی]] می‌کند. البته [[روایات]] در این‌باره به محل‌های گوناگونی اشاره کرده‌اند که برخی از آنها از این قرارند: | |||
# [[مدینه]] منوره: برخی روایات به صورت عام و بدون قید زمان [[غیبت صغری]] مدینه را جایگاه آن حضرت در [[دوران غیبت]] می‌داند. [[امام صادق]]{{ع}} به [[ابوبصیر]] فرمود: "[[صاحب الزمان]] را [[عزلت]] و غیبتى است که در آن، نیرومند است به سى نفرى که با حضرت هستند و [[وحشت]] و تنهایى را از وى دور مى‌کنند و خوب جایگاهى است [[مدینه]]"<ref>{{متن حدیث|وَ نِعْمَ الْمَنْزِلُ طَيْبَةُ}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۳۴۰.</ref>. | |||
# ناحیه ذی طوی: ناحیه [[ذی طوی]] در یک فرسخی [[مکه]] و داخل [[حرم]] قرار دارد و از آنجا خانه‌های مکه دیده می‌شود. برخی از روایات، آن محل را مکانی معرفی می‌کند که حضرت بخشی از [[زمان غیبت]] را در آن سپری می‌کند. [[امام باقر]]{{ع}} در این‌باره فرمود: صاحب این امر را در برخی از این دره‌ها غیبتی است (و با دست خود به ناحیه ذی طوی اشاره کرد)<ref>نعمانی، الغیبة، ص۱۸۱.</ref>. | |||
# دشت‌ها و بیابان‌ها: از برخی روایات نیز استفاده می‌شود که آن حضرت در طول غیبت، محل خاصی ندارد و همواره در [[سفر]] به سر می‌برد. از امام باقر{{ع}} نقل شده است درباره شباهت‌های حضرت مهدی{{ع}} به [[پیامبران الهی]]، چنین فرمود: "و اما شباهت حضرت مهدی{{ع}} به [[حضرت عیسی]]{{ع}} پس جهانگردی [نداشتن مکان خاص] است<ref>{{متن حدیث|... وَ أَمَّا شِبْهُهُ مِنْ عیسی فالسیاحة}}، طبری، دلائل الامامة، ص۲۹۱.</ref>. [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: "کسی بر محل سکونت [[امام زمان]] [[آگاهی]] نمی‌یابد، نه [[فرزندان]] او و نه شخص دیگری، جز خدمتکار [[حضرت مهدی]]{{ع}}"<ref>بحار الانوار، ج ۵۲، ص۱۵۳.</ref>.<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ص۱۲۶-۱۳۹؛ [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص۱۲۷-۱۳۲؛ [[محمد جواد مروجی طبسی|مروجی طبسی، محمد جواد]]، [[بامداد بشریت (کتاب)|بامداد بشریت]]، ص۱۱۱-۱۱۵.</ref> | |||
==[[ | == دوران [[ظهور]] == | ||
==پرسش مستقیم== | {{اصلی|محل زندگی امام مهدی در دوران ظهور}} | ||
دوران [[ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} که درخشان‌ترین فراز [[تاریخ]] و روشن‌ترین دوران [[زندگی]] [[انسانی]] است، ویژگی‌های فراوانی دارد، از جمله مهم‌ترین آنها [[حاکمیت]] واپسین [[معصوم]] و [[حجت الهی]] است. درباره [[محل زندگی حضرت مهدی]]{{ع}} و [[حکومت]] آن حضرت در [[عصر ظهور]]، [[روایات]] فراوانی وجود دارد. در این روایات، به طور عمده [[مسجد سهله]] را [[منزل]] آن حضرت و [[شهر کوفه]] را به عنوان پایگاه [[حکومتی]] ایشان معرفی کرده‌اند<ref>شیخ صدوق، تهذیب، ج ۳، ص۲۵۲.</ref>. روزی در محضر [[امام صادق]]{{ع}} از مسجد سهله گفت و شنود شد، آن حضرت فرمود: آنجا [[اقامتگاه]] صاحب ماست؛ هنگامی که با خانواده‌اش [[قیام]] کند<ref>{{متن حدیث|أما انه منزل صاحبنا اذا قام باهله}}، شیخ کلینی، کافی، ج ۳، ص۴۹۵؛ شیخ صدوق، تهذیب، ج ۳، ص۲۵۲.</ref>.<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ص۱۲۶-۱۳۹؛ [[محمد جواد مروجی طبسی|مروجی طبسی، محمد جواد]]، [[بامداد بشریت (کتاب)|بامداد بشریت]]، ص۱۱۱-۱۱۵.</ref> | |||
== پرسش مستقیم == | |||
{{پرسش وابسته}} | |||
* [[محل سکونت امام مهدی در دوران زندگی با امام عسکری کجاست؟ (پرسش)]] | * [[محل سکونت امام مهدی در دوران زندگی با امام عسکری کجاست؟ (پرسش)]] | ||
* [[محل سکونت امام مهدی در غیبت صغری کجاست؟ (پرسش)]] | * [[محل سکونت امام مهدی در غیبت صغری کجاست؟ (پرسش)]] | ||
* [[محل سکونت امام مهدی در غیبت کبری کجاست؟ (پرسش)]] | * [[محل سکونت امام مهدی در غیبت کبری کجاست؟ (پرسش)]] | ||
* [[محل سکونت امام مهدی در دوران ظهور کجاست؟ (پرسش)]] | * [[محل سکونت امام مهدی در دوران ظهور کجاست؟ (پرسش)]] | ||
{{پایان پرسش وابسته}} | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:136864.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|'''درسنامه مهدویت ج۲''']] | |||
# [[پرونده:3694G001.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[پرسمان مهدویت (کتاب)|'''پرسمان مهدویت''']] | |||
# [[پرونده:13681151.jpg|22px]] [[عباس حیدرزاده|حیدرزاده، عباس]]، [[فرهنگنامه آخرالزمان (کتاب)|'''فرهنگنامه آخرالزمان''']] | |||
# [[پرونده:13710001.jpg|22px]] [[محمد جواد مروجی طبسی|مروجی طبسی، محمد جواد]]، [[بامداد بشریت (کتاب)|'''بامداد بشریت''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:امام مهدی]] | [[رده:امام مهدی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۷ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۰۲
مقدمه
پنهان‌زیستی حضرت مهدی (ع) نه فقط چگونگی زندگی آن حضرت را در هاله‌ای از اسرار فرو برده که بسیاری از موضوعات مربوط به حیات آن حضرت را نیز جزو امور پنهان نظام هستی قرار داده است. یکی از مهم‌ترین این امور پنهان، محل زندگی آن حضرت در طول غیبت است. بسیاری علاقه‌مندند بدانند آن خورشید پنهان در کدامین بخش از این کره خاکی به گذران عمر می‌پردازد. به بیان دیگر، کدامین قسمت از زمین، افتخار این منزلت را دارد؟ میلیون‌ها انسان واله و شیفته، صدها سال است که در هر پگاه آدینه سخن به ندبه می‌گشایند و این‌گونه می‌سرایند: "ای کاش می‌دانستم چه جایی منزل گرفته‌ای و چه سرزمینی و مکانی تو را دربرگرفته است! آیا در کوه رضوایی یا جای دیگری یا در ذی طوی هستی؟ دشوار است بر من که مردمان را ببینم و تو دیده نشوی"[۱].[۲]
دوران زندگی با امام عسکری (ع)
شکی نیست که آن امام مهدی(ع)، در شهر سامرا و در خانه پدر ارجمند خود امام حسن عسکری (ع) دیده به جهان گشود و تا پایان عمر شریف پدر خود در کنار آن حضرت می‌زیست. این دوره ـ بنابر دیدگاه مشهور ـ از هنگام ولادت حضرت (نیمه شعبان سال ۲۵۵ ق) آغاز و تا رحلت امام عسکری (ع) (هشتم ربیع الاول سال ۲۶۰ ق) پایان یافت. افزون بر نقل موثق تاریخی، افرادی نیز از این حادثه بزرگ پرده برداشته‌اند. روایاتی حکایت دارد که در این دوره حضرت مهدی (ع) با صلاحدید امام عسکری (ع) برای افرادی ویژه نمایان می‌شد و این اتفاق در سامرا و در جوار پدر بزرگوارش صورت می‌گرفت. "احمد بن اسحاق" نقل کرده حضرت را در سامرا دیده است[۳].[۴]
دوران غیبت صغری
غیبت صغری عبارت از دوران پنهان‌زیستی کوتاه‌مدت حضرت مهدی(ع) است که طبق نظر مشهور، با شهادت امام عسکری(ع) (۲۶۰ق) آغاز و با رحلت چهارمین نایب خاص آن بزرگوار (۳۲۹ق) به پایان رسیده است. محل زندگی آن حضرت در این دوران، به روشنی مشخص نیست؛ ولی از برخی روایات و قرائن به دست می‌آید حضرت این مدت را به طور عمده در دو منطقه سپری کرده است: یکی منطقه عراق و دیگری مدینه منوره و روایات متعددی بر این مطلب دلالت دارد. در "دوران غیبت صغری"، از سفیران چهارگانه (نواب خاص) کسی نزدیک‌تر به آن حضرت ذکر نشده است و ایشان هم تماما در عراق بوده و همواره با حضرت در ارتباط بوده‌اند. توقیعات فراوانی نیز از طرف حضرت به دست آنها شرف صدور یافته است؛ بنابراین می‌توان گفت دست‌کم بخشی از عمر آن حضرت در این دوران در عراق، مخصوصا در بغداد سپری شده است[۵].
دوران غیبت کبری
غیبت کبری، به مدت زمان پنهان‌زیستی حضرت مهدی(ع) گفته می‌شود که با وفات واپسین نایب خاص در سال ۳۲۹ ق آغاز و همچنان ادامه دارد و فقط خداوند متعال است که پایان آن را می‌داند. این دوران، ویژگی‌های خاصی دارد که آن را به طور کامل از دوران غیبت صغری متمایز می‌سازد. از این ویژگی‌ها، کامل شدن غیبت آن حضرت است. همان‌گونه که پنهان‌زیستی حضرت مهدی(ع) در این دوران به کمال می‌رسد و نیابت و سفارت، همانند دوران غیبت صغری وجود ندارد، محل زندگی آن حضرت نیز نامشخص‌تر می‌شود. در این دوران است که هرگز نمی‌توان به طور قطع مشخص کرد آن حضرت کجا زندگی می‌کند. البته روایات در این‌باره به محل‌های گوناگونی اشاره کرده‌اند که برخی از آنها از این قرارند:
- مدینه منوره: برخی روایات به صورت عام و بدون قید زمان غیبت صغری مدینه را جایگاه آن حضرت در دوران غیبت می‌داند. امام صادق(ع) به ابوبصیر فرمود: "صاحب الزمان را عزلت و غیبتى است که در آن، نیرومند است به سى نفرى که با حضرت هستند و وحشت و تنهایى را از وى دور مى‌کنند و خوب جایگاهى است مدینه"[۶].
- ناحیه ذی طوی: ناحیه ذی طوی در یک فرسخی مکه و داخل حرم قرار دارد و از آنجا خانه‌های مکه دیده می‌شود. برخی از روایات، آن محل را مکانی معرفی می‌کند که حضرت بخشی از زمان غیبت را در آن سپری می‌کند. امام باقر(ع) در این‌باره فرمود: صاحب این امر را در برخی از این دره‌ها غیبتی است (و با دست خود به ناحیه ذی طوی اشاره کرد)[۷].
- دشت‌ها و بیابان‌ها: از برخی روایات نیز استفاده می‌شود که آن حضرت در طول غیبت، محل خاصی ندارد و همواره در سفر به سر می‌برد. از امام باقر(ع) نقل شده است درباره شباهت‌های حضرت مهدی(ع) به پیامبران الهی، چنین فرمود: "و اما شباهت حضرت مهدی(ع) به حضرت عیسی(ع) پس جهانگردی [نداشتن مکان خاص] است[۸]. امام صادق(ع) فرمود: "کسی بر محل سکونت امام زمان آگاهی نمی‌یابد، نه فرزندان او و نه شخص دیگری، جز خدمتکار حضرت مهدی(ع)"[۹].[۱۰]
دوران ظهور
دوران ظهور حضرت مهدی(ع) که درخشان‌ترین فراز تاریخ و روشن‌ترین دوران زندگی انسانی است، ویژگی‌های فراوانی دارد، از جمله مهم‌ترین آنها حاکمیت واپسین معصوم و حجت الهی است. درباره محل زندگی حضرت مهدی(ع) و حکومت آن حضرت در عصر ظهور، روایات فراوانی وجود دارد. در این روایات، به طور عمده مسجد سهله را منزل آن حضرت و شهر کوفه را به عنوان پایگاه حکومتی ایشان معرفی کرده‌اند[۱۱]. روزی در محضر امام صادق(ع) از مسجد سهله گفت و شنود شد، آن حضرت فرمود: آنجا اقامتگاه صاحب ماست؛ هنگامی که با خانواده‌اش قیام کند[۱۲].[۱۳]
پرسش مستقیم
منابع
پانویس
- ↑ «... لیت شعری أین اسْتَقَرَّتْ بک النوی بَلْ ای أَرْضٍ تقلک أَوْ ثری أَ برضوی أَمْ غیرها أَمْ ذی طوی عزیز علی أَنْ أری الْخُلُقِ وَ لَا تری ...»؛ سید بن طاوس، اقبال، ص ۲۹۸.
- ↑ حیدرزاده، عباس، فرهنگنامه آخرالزمان، ص۱۹۰.
- ↑ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۸۰.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ص۱۲۶-۱۳۹.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ص۱۲۶-۱۳۹ و پرسمان مهدویت، ص۱۲۷-۱۳۲؛ مروجی طبسی، محمد جواد، بامداد بشریت، ص۱۱۱-۱۱۵.
- ↑ «وَ نِعْمَ الْمَنْزِلُ طَيْبَةُ»؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۳۴۰.
- ↑ نعمانی، الغیبة، ص۱۸۱.
- ↑ «... وَ أَمَّا شِبْهُهُ مِنْ عیسی فالسیاحة»، طبری، دلائل الامامة، ص۲۹۱.
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص۱۵۳.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ص۱۲۶-۱۳۹؛ پرسمان مهدویت، ص۱۲۷-۱۳۲؛ مروجی طبسی، محمد جواد، بامداد بشریت، ص۱۱۱-۱۱۵.
- ↑ شیخ صدوق، تهذیب، ج ۳، ص۲۵۲.
- ↑ «أما انه منزل صاحبنا اذا قام باهله»، شیخ کلینی، کافی، ج ۳، ص۴۹۵؛ شیخ صدوق، تهذیب، ج ۳، ص۲۵۲.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ص۱۲۶-۱۳۹؛ مروجی طبسی، محمد جواد، بامداد بشریت، ص۱۱۱-۱۱۵.