حاکم نیشابوری (پدیدآورنده): تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = مفسران | عنوان مدخل = حاکم نیشابوری | مداخل مرتبط = حاکم نیشابوری در معارف و سیره رضوی | پرسش مرتبط = }} == آشنایی اجمالی == ابو عبدالله محمد بن عبدالله بن محم دبن حمدویه ضبّی، مشهور به «حاکم نیشابوری» و «ابن بیع» در...» ایجاد کرد) برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
|||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
[[ابو عبدالله محمد بن عبدالله بن محم دبن حمدویه ضبّی]]، مشهور به «حاکم نیشابوری» و «[[ابن بیع]]» در سال ۳۲۱ در [[شهر]] [[نیشابور]] به [[دنیا]] آمد<ref>تاریخ بغداد ۵ / ۴۷۳.</ref> تحصیلات خویش را از اوان [[کودکی]] به [[تشویق]] و [[حمایت]] [[پدر]] و دایی خود آغاز کرد<ref> تاریخ الاسلام ۲۸ / ۱۲۲.</ref> و به این منظور به مناطق گوناگونی چون [[همدان]]، [[مرو]]<ref>الانساب ۱ / ۴۳۲.</ref> [[عراق]]، [[حجاز]]، ماوراءالنهر و [[ری]] [[مسافرت]] کرد و به گفته خویش از دو هزار استاد بهره [[علمی]] برد. <ref>تبیین کذب المفتری ۲۲۶.</ref> | [[ابو عبدالله محمد بن عبدالله بن محم دبن حمدویه ضبّی]]، مشهور به «حاکم نیشابوری» و «[[ابن بیع]]» در سال ۳۲۱ در [[شهر]] [[نیشابور]] به [[دنیا]] آمد<ref>تاریخ بغداد ۵ / ۴۷۳.</ref> تحصیلات خویش را از اوان [[کودکی]] به [[تشویق]] و [[حمایت]] [[پدر]] و دایی خود آغاز کرد<ref> تاریخ الاسلام ۲۸ / ۱۲۲.</ref> و به این منظور به مناطق گوناگونی چون [[همدان]]، [[مرو]]<ref>الانساب ۱ / ۴۳۲.</ref> [[عراق]]، [[حجاز]]، ماوراءالنهر و [[ری]] [[مسافرت]] کرد و به گفته خویش از دو هزار استاد بهره [[علمی]] برد. <ref>تبیین کذب المفتری ۲۲۶.</ref> | ||
او طی دو مرحله در ایام [[جوانی]] و میان‌سالی وارد [[بغداد]] شد و از محدثانی چون [[ابوعمرو سماک]]، [[ابوالعباس اصم]] و [[احمد بن سلمان]] | او طی دو مرحله در ایام [[جوانی]] و میان‌سالی وارد [[بغداد]] شد و از محدثانی چون [[ابوعمرو سماک]]، [[ابوالعباس اصم]] و [[احمد بن سلمان نجاد]] و بسیاری دیگر علومی را فرا گرفته و [[حدیث]] شنیده است. <ref>تاریخ بغداد ۵ / ۴۷۳.</ref> [[علم فقه]] را نیز از [[ابوسهل صعلکی]]<ref>وفیات الاعیان ۴ / ۲۸۰.</ref> و [[ابوسهل حنفی]] فرا گرفت. | ||
حاکم، از [[پیشوایان]] و [[فقها]] و [[محدثان]] برجسته و بزرگ عصر خویش<ref>تبیین کذب المفتری ۲۲۶.</ref> و فردی مورد [[اعتماد]] بود<ref>تاریخ بغداد ۵ / ۴۷۳.</ref> در شهرهایی چون ماوراءالنهر، عراق و ری [[املای حدیث]] می‌‌کرد<ref>تبیین کذب الفتری ۲۲۷.</ref> و [[شاگردان]] بسیاری از وی استفاده کرده‌اند از آن میان افرادی چون [[دارقطنی]]<ref>تاریخ بغداد ۵ / ۴۷۳.</ref> و [[ابن ابی الفوارس]]<ref>المنتظم ۱۵ / ۱۰۹.</ref> که خود نیز از بزرگان [[فقه]] و حدیث‌اند می‌‌توان نام برد. | حاکم، از [[پیشوایان]] و [[فقها]] و [[محدثان]] برجسته و بزرگ عصر خویش<ref>تبیین کذب المفتری ۲۲۶.</ref> و فردی مورد [[اعتماد]] بود<ref>تاریخ بغداد ۵ / ۴۷۳.</ref> در شهرهایی چون ماوراءالنهر، عراق و ری [[املای حدیث]] می‌‌کرد<ref>تبیین کذب الفتری ۲۲۷.</ref> و [[شاگردان]] بسیاری از وی استفاده کرده‌اند از آن میان افرادی چون [[دارقطنی]]<ref>تاریخ بغداد ۵ / ۴۷۳.</ref> و [[ابن ابی الفوارس]]<ref>المنتظم ۱۵ / ۱۰۹.</ref> که خود نیز از بزرگان [[فقه]] و حدیث‌اند می‌‌توان نام برد. | ||
نسخهٔ ۱۸ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۲۴
این مدخل زیرشاخهٔ بحث مفسران است. حاکم نیشابوری از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: حاکم نیشابوری در معارف و سیره رضوی - پرسش مرتبط نداردآشنایی اجمالی
ابو عبدالله محمد بن عبدالله بن محم دبن حمدویه ضبّی، مشهور به «حاکم نیشابوری» و «ابن بیع» در سال ۳۲۱ در شهر نیشابور به دنیا آمد[۱] تحصیلات خویش را از اوان کودکی به تشویق و حمایت پدر و دایی خود آغاز کرد[۲] و به این منظور به مناطق گوناگونی چون همدان، مرو[۳] عراق، حجاز، ماوراءالنهر و ری مسافرت کرد و به گفته خویش از دو هزار استاد بهره علمی برد. [۴]
او طی دو مرحله در ایام جوانی و میان‌سالی وارد بغداد شد و از محدثانی چون ابوعمرو سماک، ابوالعباس اصم و احمد بن سلمان نجاد و بسیاری دیگر علومی را فرا گرفته و حدیث شنیده است. [۵] علم فقه را نیز از ابوسهل صعلکی[۶] و ابوسهل حنفی فرا گرفت.
حاکم، از پیشوایان و فقها و محدثان برجسته و بزرگ عصر خویش[۷] و فردی مورد اعتماد بود[۸] در شهرهایی چون ماوراءالنهر، عراق و ری املای حدیث می‌‌کرد[۹] و شاگردان بسیاری از وی استفاده کرده‌اند از آن میان افرادی چون دارقطنی[۱۰] و ابن ابی الفوارس[۱۱] که خود نیز از بزرگان فقه و حدیث‌اند می‌‌توان نام برد.
حاکم علاوه بر مناصب و مراتب علمی از مشاغل اجتماعی به دور نبوده و در سال ۳۵۹ در ایام دولت سامانیه و وزارت ابوجعفر عتبی قضاوت شهر نَسَا واقع در ترکمنستان کنونی را برعهده داشت.
مذهب وی شافعی بود، [۱۲] با این حال برخی او را متمایل به شیعه دانسته[۱۳] و گفته‌اند در باطن تعصب بسیاری بر مذهب شیعه داشت، اگرچه به ظاهر پیرو اهل سنت و شافعی بود. [۱۴] گویند: حاکم نیشابوری دارای ۱۵۰۰ تصنیف بوده که بعضی از آنها عبارت است از: تاریخ علماء نیشابور، المستدرک علی الصحیحین، [۱۵] تاریخ نیشابور، الاکلیل، المدخل، تراجم الشیوخ، الصحیح، فضائل الشافعی، تسمیة من أخرجهم البخاری و مسلم، معرفة علوم حدیث و علومه و کتبه، [۱۶] الاربعین در باب حدیث، امالی العشیات، رحلتان الی الحجاز و العراق، السیاق فی ذیل تاریخ نیشابور، فضائل العشرة المبشره، فضائل فاطمة الزهرا علیهاالسلام، فوائد الشیوخ، المبتداء من اللآلی الکبری، المدخل الی علم الصحیح. [۱۷] وی بنابر مشهور در سال ۴۰۵ در نیشابور درگذشت[۱۸].[۱۹]
منابع
پانویس
- ↑ تاریخ بغداد ۵ / ۴۷۳.
- ↑ تاریخ الاسلام ۲۸ / ۱۲۲.
- ↑ الانساب ۱ / ۴۳۲.
- ↑ تبیین کذب المفتری ۲۲۶.
- ↑ تاریخ بغداد ۵ / ۴۷۳.
- ↑ وفیات الاعیان ۴ / ۲۸۰.
- ↑ تبیین کذب المفتری ۲۲۶.
- ↑ تاریخ بغداد ۵ / ۴۷۳.
- ↑ تبیین کذب الفتری ۲۲۷.
- ↑ تاریخ بغداد ۵ / ۴۷۳.
- ↑ المنتظم ۱۵ / ۱۰۹.
- ↑ طبقات الشافعیة الکبری ۴ / ۱۵۵.
- ↑ تاریخ بغداد ۵ / ۴۷۳؛ المنتظم ۱۵ / ۱۰۹.
- ↑ تاریخ الاسلام ۲۸ / ۱۳۲.
- ↑ تبیین کذب المفتری ۲۲۷.
- ↑ الاعلام ۶ / ۲۲۷.
- ↑ هدیة العارفین ۲ / ۵۹.
- ↑ تاریخ بغداد ۵ / ۴۷۴؛ المنتظم ۱۵ / ۱۱۰.
- ↑ فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی، ج۳، ص۳۷۵-۳۷۶.