اخلاص در فقه اسلامی

این مدخل زیرشاخهٔ بحث اخلاص است. اخلاص از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: اخلاص در قرآن - اخلاص در حدیث - اخلاص در فقه اسلامی - اخلاص در اخلاق اسلامی - اخلاص در معارف دعا و زیارات - اخلاص در معارف و سیره نبوی - اخلاص در معارف و سیره حسینی - اخلاص در معارف و سیره سجادی - اخلاص در معارف و سیره رضوی - اخلاص در عبادت - اخلاص در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

منظور از اخلاص در نیّت آن است که مکلّف در عمل خود جز قصد قربت و عبودیّت برای پروردگار، انگیزه‏ای دیگر نداشته باشد (امتثال). در قرآن کریم ﴿وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِیَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ حُنَفَاءَ وَیُقِیمُوا الصَّلَاةَ وَیُؤْتُوا الزَّکَاةَ وَذَلِکَ دِینُ الْقَیِّمَةِ﴾ و روایات بر لزوم اخلاص در طاعت و عبادت تأکید و در فقه در باب‌های مربوط به عبادات، مانند صلات و صوم به عنوان رکن اصلی نیّت مطرح شده است.

خلوص در نیّت عمل عبادی، شرط و عبادت بدون آن باطل است. رذیلتِ مقابل فضیلت اخلاص، ریا است که موجب بطلان عمل عبادی است. البته وجود پاره‏‌ای اغراض تبعی در عبادت، با اخلاص منافات ندارد و موجب بطلان عمل نمی‏‌شود، مانند آنکه در غسل یا وضو در کنار غرض اصلی، یعنی انجام دادن عمل به قصد قربت، نیّت تبعیِ خنک یا پاکیزه شدن را نیز داشته باشد. از این رو، فقها در مسئله دریافت مزد و اجیر شدن برای نماز و روزه قضا شده میّت، بر عدم منافات آن با قصد قربت تصریح کرده‏‌اند..

منابع

1. هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت