احتکار در فقه تطبیقی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱۸ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۱۶

معناشناسی

معنای لغوی

احتکار در لغت به معنای انبار کردن و توقیف کالاها، بیشتر مواد غذایی، با هدف استفاده از فرصت افزایش قیمت آینده است. این واژه از مصدر «حکره» برگرفته شده و فردی که این کار را انجام می‌دهد محتکر نامیده می‌شود.

معنای اصطلاحی

معنای اصطلاحی احتکار عمدتاً با معنای لغتی آن همخوانی دارد، با این تفاوت که فقها قیود خاصی را در تعریف آن مطرح کرده‌اند:

﷼ توقیف کالا با هدف استفاده از افزایش قیمت در زمانی که مردم به آن نیازمند هستند. فقهای امامیه این عمل را با قیدی مشروع دانسته‌اند که به حد ضرورت نرسد. این تعریف، دیدگاه فقهای حنفی و حنبلی نیز است، هرچند که آنها آن را به نیاز مردم محدود نکرده‌اند.

مراقبت و بررسی بازارها با نیت استفاده از فرصت افزایش قیمت، که این نظر، مشهور مذهب مالکیه است.
خرید مواد غذایی در دوران گرانی و نگهداری آنها برای فروش با قیمت بیشتر به منظور ایجاد کمبود در عرضه، که این دیدگاه متعلق به مشهور شافعیه است.
خرید و نگهداری اقلامی که مردم به آن نیاز دارند، با هدف سودآوری از افزایش قیمت آنها. برخی از فقهای امامیه این موضع را اتخاذ کرده‌اند و بنابراین، این تعریف شامل تمام اقلامی است که مردم به آنها نیاز دارند و نه فقط مواد غذایی^[۱].

پانویس

↑ ر.ک: هاشمی شاهرودی، سید محمود، الموسوعة الفقهية المقارنة ج۱، ص ۲۹۲.

[1] ر.ک: هاشمی شاهرودی، سید محمود، الموسوعة الفقهية المقارنة ج۱، ص ۲۹۲.

[۱]

@@ خط ۷: / خط ۷: @@
 ==معناشناسی==
-تعریف لغوی «احتکار»، نگهداری و انبارکردن غذا به قصد افزایش قیمت آن در [[زمان]] نیاز [[مردم]] است. اصطلاحاً نیز معنایی متفاوت با معنای لغوی ندارد، به جز قیودی که [[فقها]] ذکر کرده‌اند:
+===معنای لغوی===
+[[احتکار]] در لغت به معنای [[انبار]] کردن و توقیف کالاها، بیشتر مواد غذایی، با [[هدف]] استفاده از [[فرصت]] افزایش قیمت [[آینده]] است. این واژه از مصدر «حکره» برگرفته شده و فردی که این کار را انجام می‌دهد [[محتکر]] نامیده می‌شود.
-# نگهداری غذا تا زمانی که به حد [[ضرورت]] برسد، که نظر مشهور [[فقهای امامیه]] و برخی از حنفیه و حنبلیه است.
+===معنای اصطلاحی===
+معنای اصطلاحی احتکار عمدتاً با معنای لغتی آن همخوانی دارد، با این تفاوت که [[فقها]] قیود خاصی را در تعریف آن مطرح کرده‌اند:
-# رصد بازارها با [[نیت]] [[انتظار]] برای افزایش قیمت، که مختار [[مذهب مالکی]] است.
+﷼ توقیف کالا با هدف استفاده از افزایش قیمت در زمانی که [[مردم]] به آن نیازمند هستند. [[فقهای امامیه]] این عمل را با قیدی [[مشروع]] دانسته‌اند که به حد [[ضرورت]] نرسد. این تعریف، دیدگاه فقهای [[حنفی]] و [[حنبلی]] نیز است، هرچند که آنها آن را به نیاز مردم محدود نکرده‌اند.
+# [[مراقبت و بررسی بازارها]] با [[نیت]] استفاده از فرصت افزایش قیمت، که این نظر، مشهور [[مذهب]] مالکیه است.
-# خرید غذا در زمان گرانی و نگهداری آن برای فروش به قیمت بالاتر و ایجاد محدودیت در عرضه، که نظر مشهور شافعیه است.
+# خرید مواد غذایی در دوران گرانی و نگهداری آنها برای فروش با قیمت بیشتر به منظور ایجاد کمبود در عرضه، که این دیدگاه متعلق به مشهور شافعیه است.
+# خرید و نگهداری اقلامی که مردم به آن نیاز دارند، با هدف سودآوری از افزایش قیمت آنها. برخی از فقهای امامیه این موضع را اتخاذ کرده‌اند و بنابراین، این تعریف شامل تمام اقلامی است که مردم به آنها نیاز دارند و نه فقط مواد غذایی<ref>ر.ک: [[سید محمود هاشمی شاهرودی|هاشمی شاهرودی، سید محمود]]، [[الموسوعة الفقهية المقارنة (کتاب)|الموسوعة الفقهية المقارنة]] ج۱، ص ۲۹۲.</ref>.
-. خرید و نگهداری هر آنچه مورد نیاز مردم است به قصد افزایش قیمت، که برخی از فقهای امامیه بدان قائلند.
-بنابراین، در مجموع می‌توان گفت احتکار عبارت است از نگهداری کالا (به ویژه غذا) با [[هدف]] افزایش قیمت آن در زمان نیاز مردم<ref>ر.ک: [[سید محمود هاشمی شاهرودی|هاشمی شاهرودی، سید محمود]]، [[الموسوعة الفقهية المقارنة (کتاب)|الموسوعة الفقهية المقارنة]] ج۱، ص ۲۹۲.</ref>.
 == پانویس ==