اجماع در فقه سیاسی

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث اجماع است. "اجماع" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

اجماع در قرآن | اجماع در حدیث | اجماع در کلام اسلامی | اجماع در فقه سیاسی | اجماع در گفتگوهای بین‌المذاهب

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل اجماع (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

• اجماع: (ریشه آن جمع) عزم، هم‌فکری‌ کردن، هم‌داستان‌ شدن، هم‌رأی‌ شدن و اتفاق نظر.
• ﴿فَأَجْمِعُوا أَمْرَكُمْ وَشُرَكَاءَكُمْ ثُمَّ لَا يَكُنْ أَمْرُكُمْ عَلَيْكُمْ غُمَّةً﴾.
• اجماع از اصولی است که اهل سنت در انتخاب جانشین رسول الله(ص) و خلیفه مسلمین بر آن پای می‌فشارند؛ امّا در مورد ترکیب مُجمعین اختلاف نظر فراوانی وجود دارد. اهل حق، اهل حل و عقد، صحابی رسول خدا(ص) از مهاجران و انصار و همه مسلمانان در اقوال مختلف اهل اجماع خوانده شده‌اند. علت این اختلاف نیز در طُرق مختلف انتخاب خلیفه مسلمین پس از رسول الله(ص) در صدر اسلام بوده است.
• اجماع در فقه شیعه نیز در طول کتاب و سنت و عقل از منابع شرع محسوب می‌شود.
• در فرهنگ سیاسی اجماع به توافق تقریبی همگانی اعضای یک گروه یا جمعیت درباره برخی قضایا یا موقعیت‌ها که مستلزم تصمیم مشترک است، اطلاق می‌شود.

جستارهای وابسته

منابع

• نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم

پانویس