احبار در فقه سیاسی

این مدخل زیرشاخهٔ بحث احبار است. احبار از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: احبار در قرآن - احبار در حدیث - احبار در فقه سیاسی - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

احبار: جمع "حِبْر" به معنای اثر نیک، "عالم و دانشمند" که علم او در قلوب مردم در صورت تبعیت تأثیر نیکو و پسندیده می‌گذارد و نیز خبرگان و نخبگان دینی.

﴿يَحْكُمُ بِهَا النَّبِيُّونَ الَّذِينَ أَسْلَمُوا لِلَّذِينَ هَادُوا وَالرَّبَّانِيُّونَ وَالْأَحْبَارُ﴾.

"احبار و ربانیون" وظیفه سنگین حفظ دین و کتاب آسمانی (تورات) را از تحریف و انحراف و بدعت بر عهده داشتند

﴿بِمَا اسْتُحْفِظُوا مِنْ كِتَابِ اللَّهِ وَكَانُوا عَلَيْهِ شُهَدَاءَ﴾.

این طبقه روحانی دین یهود، با نزدیک‌ شدن به قدرت و ثروت، وظیفه اصلی خود را به فراموشی سپردند و بر خلاف آن از دین در جهت منافع دنیایی خود ابزار ساختند و بدین جهت قرآن کریم آنان را نکوهش می‌کند: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ كَثِيرًا مِنَ الْأَحْبَارِ وَالرُّهْبَانِ لَيَأْكُلُونَ أَمْوَالَ النَّاسِ بِالْبَاطِلِ وَيَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ﴾.

در تفاسیر به مواردی از انحرافات و بدعت‌های احبار و رهبان اشاره شده است:

1. تصاحب و تملک مال مردم از راه‌های غیر مشروع مانند رباخواری، تملک هدایا و نذرهای مردم، تصاحب موقوفات قبور انبیا و اماکن مذهبی، خرید و فروش بهشت و جهنم و خرید و فروش احکام شرعی و فتوا.
2. مانع‌ تراشی در راه خدا ﴿وَيَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ﴾ به واسطه جلوگیری از گرویدن اهل کتاب به اسلام از راه تکذیب رسالت پیامبر اسلام(ص) یا تشکیک در مبادی و اصول اعتقادی اسلام و احکام شرعی آن.
3. ثروت‌اندوزی و امتناع از انفاق و صرف آنها در امور خاص امت به جهت بخل شدید (مثل زکات که باید در راه مساکین، یتیمان، اسیران و در راه‌ماندگان صرف شود).

منابع

1. نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم