خاستگاه فرهنگی نهج البلاغه (کتاب)

خاستگاه فرهنگی نهج البلاغه
زبان	فارسی
نویسنده	محمد حسن نادم
موضوع	امامت
مذهب	شیعه
ناشر	[[:رده:انتشارات انتشارات ادیان|انتشارات انتشارات ادیان]][[رده:انتشارات انتشارات ادیان]]
محل نشر	قم، ایران
سال نشر	۱۳۸۳ ۱۳۸۴ ش
تعداد صفحه	۱۸۴
شابک	‭۹۷۸-۹۶۴-۸۰۹۰-۲۵-۴
شماره ملی	۲۷۰۷۲۷۱

خاستگاه فرهنگی نهج البلاغه ، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی اوضاع فرهنگی عراق به منزله زمینه‌های پیدایش نهج البلاغه می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر محمد حسن نادم است و انتشارات ادیان انتشار آن را به عهده داشته است.

دربارهٔ کتاب

در معرفی این کتاب آمده است: «نگارنده بر آن است تا اوضاع فرهنگی عراق را به منزله زمینه‌های پیدایش نهج البلاغه بررسی و موقعیت فرهنگی و تمدن عراق، پیشینه تاریخی و جغرافیایی، سیاسی و اجتماعی آن و نیز نقش فرهنگی؛ مذهبی ادیان در عراق را تحلیل نماید. از دیگر مسائلی که در این کتاب بررسی شده عبارت‌اند از: وضعیت کوفه پس از اسلام؛ انگیزه ورود مسلمانان به عراق؛ علل انتخاب کوفه؛ ساختار جمعیتی و عناصر تشکیل دهنده کوفه، طبقات اجتماعی آن و مسئله پیوستگی اقتصاد و فرهنگ در کوفه؛ بیداری کوفیان؛ حضور برگزیدگان صحابه و موالی در کوفه و جامعه‌شناسی کوفه».

فهرست کتاب

• فرهنگ و تمدن عراق:

1. پیشینه تاریخی فرهنگی و جغرافیای عراق
2. مراکز علمی و فرهنگی عراق پیش از اسلام
3. تاریخ بنیان‌گذاری حیره؛

• نقش فرهنگی و مذهبی ادیان در عراق:

1. اعراب و یهود؛
2. عراق و تورات؛
3. عراق و گنجینه تلمود؛
4. اعراب و نصرانیت؛
5. عراق؛
6. حیره؛
7. اعراب و ادیان ایرانی؛
8. امتیازهای عراق در جهان عرب؛
9. سیمای یمن در تاریخ؛
10. ادیان و اعتقادات یمن و تأثیر آن بر عراق؛
11. یمن قبل از اسلام؛

• عراق و کوفه پس از اسلام:

1. انگیزه ورود مسلمانان به عراق و انتخاب کوفه؛
2. ساختار جمعیت و عناصر تشکیل دهنده کوفه؛
3. طبقات اجتماعی کوفه؛
4. کوفه در عصر خلفا؛
5. سیمای فرهنگی کوفه؛
6. سیمای اقتصادی کوفه؛

• امام علی(ع) و انتخاب کوفه:
• علل انتخاب کوفه توسط امام علی(ع):

1. بیداری و آگاهی کوفیان؛
2. پیشگامی کوفیان در بیعت با امام علی(ع)؛
3. حضور برگزیدگان صحابه و تابعان در کوفه؛
4. حضور موالی و نقش فرهنگی آنها در کوفه؛
5. سابقه دوستی کوفیان با علی؛
6. دوری از قریش و ستم‌های آنها؛
7. حضور دلاوران و جنگجویان عرب در کوفه؛
8. آشنایی کوفیان با فنون نظامی؛
9. خردورزی کوفیان؛

• تاریخ بصره و مقایسه آن با کوفه:

1. پیدایش بصره؛
2. ترکیب جمعیت؛
3. اقتصاد و فرهنگ بصره؛
4. تحولات بصره؛

• اهداف فرهنگی حکومت امیرمؤمنان(ع):

1. انقلاب فرهنگی؛
2. ربع قرن سکوت و شکیبایی؛
3. عصر اندیشه‌های گوناگون؛
4. شاخصه‌های فعالیت‌های فرهنگی امام؛

• عقل‌گرایی نهج البلاغه پرتویی از خردگرایی قرآن کریم:

1. روش عقلانی قرآن در مسائل اعتقادی؛
2. اثبات یکتایی خداوند؛
3. صفات خداوند؛

• کتابنامه..

دربارهٔ پدیدآورنده

محمد حسن نادم

حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد حسن نادم (متولد ۱۳۴۱ ش، شهرضا)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: ناصر مکارم شیرازی، محمد فاضل‌ لنکرانی، محمد تقی مصباح یزدی، عبدالله جوادی آملی، سید محمود هاشمی شاهرودى و یحیی انصاری شیرازی پیگیری کرد. مسؤل دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشکده پزشکی شهرستان فسا و رییس دفتر فرهنگ دانشگاه آزاد اسلامی، مدیریت آموزش مؤسسه امام خمینی، رییس سابق دانشکده شیعه‌شناسی دانشگاه ادیان و مذاهب از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس در حوزه و دانشگاه، تا‌کنون چندین جلد کتاب و مقاله را به رشته تحریر درآورده است. «خاستگاه فرهنگی نهج البلاغه»، «علم غیب از نگاه عقل و وحی»، «معارف کلامی شیعه (کلیات امامت)»، «علم امام (مجموعه مقالات)»، «علم امام»، «نقد و بررسی شبهات کتاب اصول مذهب الشیعه درباره بداء»، «در آستانه نهج البلاغه»، «رویکرد فلسفی و عرفانی به علم امام»، «بازنمایی علم غیب از نگاه مكتب فلسفی اشراق»، «بازنمایی علم غیب در نظام فلسفی مکتب متعالیه» و «علم غیب پیامبر و امام از نگاه متکلمین و فلاسفه» برخی از این آثار است.