احبار در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۴ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۷:۴۲

مقدمه

احبار: جمع "حِبْر" به معنای اثر نیک، "عالم و دانشمند" که علم او در قلوب مردم در صورت تبعیت تأثیر نیکو و پسندیده می‌گذارد^[۱] و نیز خبرگان و نخبگان دینی^[۲].

﴿يَحْكُمُ بِهَا النَّبِيُّونَ الَّذِينَ أَسْلَمُوا لِلَّذِينَ هَادُوا وَالرَّبَّانِيُّونَ وَالْأَحْبَارُ﴾^[۳].

"احبار و ربانیون" وظیفه سنگین حفظ دین و کتاب آسمانی (تورات) را از تحریف و انحراف و بدعت بر عهده داشتند^[۴]

﴿بِمَا اسْتُحْفِظُوا مِنْ كِتَابِ اللَّهِ وَكَانُوا عَلَيْهِ شُهَدَاءَ﴾^[۵].

این طبقه روحانی دین یهود، با نزدیک‌ شدن به قدرت و ثروت، وظیفه اصلی خود را به فراموشی سپردند و بر خلاف آن از دین در جهت منافع دنیایی خود ابزار ساختند و بدین جهت قرآن کریم آنان را نکوهش می‌کند: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ كَثِيرًا مِنَ الْأَحْبَارِ وَالرُّهْبَانِ لَيَأْكُلُونَ أَمْوَالَ النَّاسِ بِالْبَاطِلِ وَيَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ﴾^[۶].

در تفاسیر به مواردی از انحرافات و بدعت‌های احبار و رهبان اشاره شده است^[۷]:

تصاحب و تملک مال مردم از راه‌های غیر مشروع مانند رباخواری، تملک هدایا و نذرهای مردم، تصاحب موقوفات قبور انبیا و اماکن مذهبی، خرید و فروش بهشت و جهنم و خرید و فروش احکام شرعی و فتوا.
مانع‌ تراشی در راه خدا ﴿وَيَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ﴾ به واسطه جلوگیری از گرویدن اهل کتاب به اسلام از راه تکذیب رسالت پیامبر اسلام (ص) یا تشکیک در مبادی و اصول اعتقادی اسلام و احکام شرعی آن.
ثروت‌اندوزی و امتناع از انفاق و صرف آنها در امور خاص امت به جهت بخل شدید (مثل زکات که باید در راه مساکین، یتیمان، اسیران و در راه‌ماندگان صرف شود)^[۸].

منابع

نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم

پانویس

↑ حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۲۱۵.
↑ سیدمحمدحسین طباطبایی، المیزان، ج۵، ص۳۴۳.
↑ «پیامبران که تسلیم (خداوند) بودند و (نیز) دانشوران ربّانی و دانشمندان (تورات‌شناس) بنابر آنچه از کتاب خداوند به آنان سپرده شده بود و بر آن گواه بودند برای یهودیان داوری می‌کردند» سوره مائده، آیه ۴۴.
↑ سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۵، ص۳۴۳.
↑ «بنابر آنچه از کتاب خداوند به آنان سپرده شده بود و بر آن گواه بودند» سوره مائده، آیه ۴۴.
↑ «ای مؤمنان! بسیاری از دانشوران دینی (اهل کتاب) و راهبان، دارایی‌های مردم را به نادرستی می‌خورند و (مردم را) از راه خداوند باز می‌دارند» سوره توبه، آیه ۳۴.
↑ وهبة بن مصطفی زحیلی، التفسیر المنیر، ج۱۰، ص۱۸۸-۱۹۷.
↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۴۹-۵۰.

[1] حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۲۱۵.

[2] سیدمحمدحسین طباطبایی، المیزان، ج۵، ص۳۴۳.

[3] «پیامبران که تسلیم (خداوند) بودند و (نیز) دانشوران ربّانی و دانشمندان (تورات‌شناس) بنابر آنچه از کتاب خداوند به آنان سپرده شده بود و بر آن گواه بودند برای یهودیان داوری می‌کردند» سوره مائده، آیه ۴۴.

[4] سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۵، ص۳۴۳.

[5] «بنابر آنچه از کتاب خداوند به آنان سپرده شده بود و بر آن گواه بودند» سوره مائده، آیه ۴۴.

[6] «ای مؤمنان! بسیاری از دانشوران دینی (اهل کتاب) و راهبان، دارایی‌های مردم را به نادرستی می‌خورند و (مردم را) از راه خداوند باز می‌دارند» سوره توبه، آیه ۳۴.

[7] وهبة بن مصطفی زحیلی، التفسیر المنیر، ج۱۰، ص۱۸۸-۱۹۷.

[8] نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۴۹-۵۰.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

@@ خط ۱۹: / خط ۱۹: @@
 در [[تفاسیر]] به مواردی از [[انحرافات]] و بدعت‌های احبار و رهبان اشاره شده است<ref>وهبة بن مصطفی زحیلی، التفسیر المنیر، ج۱۰، ص۱۸۸-۱۹۷.</ref>:
 # تصاحب و تملک [[مال]] [[مردم]] از راه‌های غیر [[مشروع]] مانند رباخواری، تملک هدایا و نذرهای [[مردم]]، تصاحب موقوفات [[قبور]] [[انبیا]] و اماکن مذهبی، خرید و فروش [[بهشت و جهنم]] و خرید و فروش [[احکام شرعی]] و [[فتوا]].
-# مانع‌ تراشی در [[راه خدا]] {{متن قرآن|وَيَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ}} به واسطه جلوگیری از گرویدن [[اهل کتاب]] به [[اسلام]] از راه [[تکذیب]] [[رسالت]] [[پیامبر اسلام]]{{صل}} یا تشکیک در مبادی و [[اصول اعتقادی اسلام]] و [[احکام شرعی]] آن.
+# مانع‌ تراشی در [[راه خدا]] {{متن قرآن|وَيَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ}} به واسطه جلوگیری از گرویدن [[اهل کتاب]] به [[اسلام]] از راه [[تکذیب]] [[رسالت]] [[پیامبر اسلام]] {{صل}} یا تشکیک در مبادی و [[اصول اعتقادی اسلام]] و [[احکام شرعی]] آن.
 # [[ثروت‌اندوزی]] و [[امتناع]] از [[انفاق]] و صرف آنها در امور خاص [[امت]] به جهت [[بخل]] شدید (مثل [[زکات]] که باید در راه [[مساکین]]، [[یتیمان]]، [[اسیران]] و در راه‌ماندگان صرف شود)<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص:۴۹-۵۰.</ref>.