دینشناسی: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
* پرچمداران این جریان شخصیتهای برجسته [[علوم دینی]] معاصر همانند [[امام خمینی]] و [[علامه طباطبائی]] هستند. جریان مجدد سعی دارد با بهرهگیری از ذخایر پیشین و [[مواریث]] [[سلف]]، از آوردههای دیگر [[ملل]] نیز سود بَرَد و با [[اعتماد]] به [[نفس]]، در [[ثروت]] [[علمی]] [[بشر]] سهم گذاری کند و به بهانه نوآوری، گذشته خود را یکسره از کف ندهد<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 254.</ref>. | * پرچمداران این جریان شخصیتهای برجسته [[علوم دینی]] معاصر همانند [[امام خمینی]] و [[علامه طباطبائی]] هستند. جریان مجدد سعی دارد با بهرهگیری از ذخایر پیشین و [[مواریث]] [[سلف]]، از آوردههای دیگر [[ملل]] نیز سود بَرَد و با [[اعتماد]] به [[نفس]]، در [[ثروت]] [[علمی]] [[بشر]] سهم گذاری کند و به بهانه نوآوری، گذشته خود را یکسره از کف ندهد<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 254.</ref>. | ||
== مهمترین مسائل دینشناسی == | == مهمترین مسائل دینشناسی== | ||
# چیستی [[دین]]؛ شامل تعاریف و [[گوهر دین]]، اهداف، قلمرو و | # چیستی [[دین]]؛ شامل تعاریف و [[گوهر دین]]، اهداف، قلمرو و [[کارکردهای دین]]، [[پلورالیزم دینی]]، [[کمال]]، [[جامعیت]] و [[جاودانگی دین]]، [[ایمان]]، [[تجربه دینی]] و... | ||
# [[منشأ دین]]؛ شامل پندارههای | # [[منشأ دین]]؛ شامل پندارههای [[روانشناختی]]، زبانشناختی، [[جامعهشناختی]] و.... | ||
# [[معرفت | # [[معرفت دینی]]؛ شامل منابع و روشهای [[شناخت دین]]، [[زبان دین]]، تطور [[فهم دین]]، [[هرمنوتیک دینی]] و مباحثی دیگر؛ از قبیل: [[فلسفه]]، [[علوم دینی]] و مناط، [[ارزش]] و زبان گزارههای دینی. | ||
# | # [[رابطه دین با علم]]، فلسفه، [[عرفان]]، [[اخلاق]]، [[فرهنگ]]، [[هنر]] و.... ه. امهات مدعیات دینی؛ شامل توجیهپذیری [[باورهای دینی]]، معناداری گزارههای دینی و موشکافی موضوعاتی همانند [[خدا]]، [[صفات خدا]]، [[شرور]] و [[کاستیها]]، [[خلقت]] و چگونگی آن، مجرد و مادی، [[وحی]] و [[نبوت]]، [[اعجاز]]، [[معنای زندگی]]، [[اختیار]]، [[شعائر]] و [[آداب]] و [[مناسک دینی]]، [[تکلیف]] و [[نظام اخلاقی]] [[جهان]]، [[سعادت]]، [[خلود نفس]]، [[معاد]] و...<ref>دین پژوهی معاصر، ۱۴۲- ۱۴۰.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص255.</ref>. | ||
== منابع == | == منابع == |
نسخهٔ ۱ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۵۶
مقدمه
- دانشی است که باورهای دینی را تبیین میکند و سویههای گوناگون دین را بازمیشناساند. دینشناسی سنتی یا علم کلام، به بررسی اصول دین بسنده میکند؛ اما دینشناسی جدید، شاخههای متعددی دارد:روانشناسی دین، جامعهشناسی دین، هنر دینی، ادبیات دینی، اسطورهشناسی، مردمشناسی دینی، تاریخ دین، دینشناسی تطبیقی، پدیدارشناسی دینی، کلام فلسفی، معرفتشناسی دینی و فلسفه دین[۱][۲].
- قلمرو دینشناسی به معنای عام، شامل علوم فقهی و هر علمی نیز هست که یک سوی آن اندیشه دینی است؛ چنان که علوم انسانی اجتماعی مانند جامعهشناسی و روانشناسی و تربیت را نیز در بر میگیرد که نسبتی وثیق و عمیق با اندیشه و منش دینی دارند. اگر این دانشها به دین عرضه گردند یا دین و دینداری به آنها عرضه شود، آنچه فراچنگ میآید، در قلمرو دینشناسی جای میگیرد[۳].
رویکردهای دینشناسی معاصر
- در عصر حاضر سه رویکرد عمده در عرصه دینشناسی وجود دارد:
- رویکرد سنتی که ویژگی بنیادی آن تصلب بر یافتهها و داشتههای پیشین است و از نوآوری و تحول میهراسد.
- رویکرد مقابل سنتی که با ادعای تجدد، اما متأثر از معرفتشناسی غربی به تازگی پا به عرصه مطالعات دینی نهاده است و آن را "جریان متجدد" میخوانند.
- رویکردی که نه به مواریث گذشته دینشناسی تعصب میورزد و نه از آن انقطاع میجوید و ساختارشکنی میطلبد. این رویکرد را میتوان "جریان مجدد" نام نهاد که در پی گشودن راهی میان تصلب و تجدد است.
- پرچمداران این جریان شخصیتهای برجسته علوم دینی معاصر همانند امام خمینی و علامه طباطبائی هستند. جریان مجدد سعی دارد با بهرهگیری از ذخایر پیشین و مواریث سلف، از آوردههای دیگر ملل نیز سود بَرَد و با اعتماد به نفس، در ثروت علمی بشر سهم گذاری کند و به بهانه نوآوری، گذشته خود را یکسره از کف ندهد[۴].
مهمترین مسائل دینشناسی
- چیستی دین؛ شامل تعاریف و گوهر دین، اهداف، قلمرو و کارکردهای دین، پلورالیزم دینی، کمال، جامعیت و جاودانگی دین، ایمان، تجربه دینی و...
- منشأ دین؛ شامل پندارههای روانشناختی، زبانشناختی، جامعهشناختی و....
- معرفت دینی؛ شامل منابع و روشهای شناخت دین، زبان دین، تطور فهم دین، هرمنوتیک دینی و مباحثی دیگر؛ از قبیل: فلسفه، علوم دینی و مناط، ارزش و زبان گزارههای دینی.
- رابطه دین با علم، فلسفه، عرفان، اخلاق، فرهنگ، هنر و.... ه. امهات مدعیات دینی؛ شامل توجیهپذیری باورهای دینی، معناداری گزارههای دینی و موشکافی موضوعاتی همانند خدا، صفات خدا، شرور و کاستیها، خلقت و چگونگی آن، مجرد و مادی، وحی و نبوت، اعجاز، معنای زندگی، اختیار، شعائر و آداب و مناسک دینی، تکلیف و نظام اخلاقی جهان، سعادت، خلود نفس، معاد و...[۵][۶].
منابع
پانویس
- ↑ تجربه دینی و مکاشفه عرفانی، ۱۰۰- ۸۵.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص 254.
- ↑ دین پژوهی معاصر، ۴۸.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص 254.
- ↑ دین پژوهی معاصر، ۱۴۲- ۱۴۰.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص255.