بیعت غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'دست' به 'دست') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = بیعت | | موضوع مرتبط = بیعت | ||
| عنوان مدخل = | | عنوان مدخل = | ||
| مداخل مرتبط = [[بیعت غدیر در قرآن]] - [[بیعت غدیر در سیره پیامبر خاتم]] | | مداخل مرتبط = [[بیعت غدیر در قرآن]] - [[بیعت غدیر در سیره پیامبر خاتم]] | ||
| پرسش مرتبط = | | پرسش مرتبط = | ||
}} | }} | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
[[رسول اکرم]] {{صل}} در بازگشت از آخرین [[حج]] خود در محلی به نام [[غدیر خم]] توقف کرد و فرمود: "کسانی که به جلو رفته‌اند، برگردند و کسانی که عقب مانده‌اند، برسند." وقتی جمعیت در آن محل جمع شدند، [[رسول خدا]] {{صل}} به طوری که همه حاضران صدای آن | [[رسول اکرم]] {{صل}} در بازگشت از آخرین [[حج]] خود در محلی به نام [[غدیر خم]] توقف کرد و فرمود: "کسانی که به جلو رفته‌اند، برگردند و کسانی که عقب مانده‌اند، برسند." وقتی جمعیت در آن محل جمع شدند، [[رسول خدا]] {{صل}} به طوری که همه حاضران صدای آن حضرت را می‌شنیدند، خطبه‌ای بیان فرمود و ضمن آن از پایان [[عمر]] [[شریف]] خویش خبر داد و پس از بیان [[حدیث ثقلین]]، دست [[حضرت علی]] {{ع}} را بالا برد و فرمود: "هر که من مولای اویم، این [[علی]] مولای اوست. خدایا! [[دوست]] بدار کسی را که او را [[دوست]] می‌دارد و [[دشمن]] بدار کسی را که با او [[دشمن]] است!" سپس آن حضرت [[دستور]] داد تا حاضران با [[حضرت علی]] {{ع}} [[بیعت]] کنند و به آن حضرت تبریک بگویند. وقتی [[رسول خدا]] {{صل}} به [[ابوبکر]] و [[عمر]] فرمود: "با [[علی]] به [[ولایت]] بعد از من [[بیعت]] کنید؟" آنها پرسیدند: "آیا این امر [[خدا]] و [[رسول]] است؟" [[رسول اکرم]] {{صل}} فرمود: "آیا امری به این عظمت [[امر]] غیر [[خداوند]] است؟ بله، امری به امر [[خدا]] و [[رسول خدا]] {{صل}} است و سپس آنها [[بیعت]] کردند<ref>عیاشی، تفسیر عیاشی، ج ۱، ص ۳۲۹ و با اندکی اختلاف در: شیخ مفید، الارشاد، ج ۱، ص ۱۷۶ - ۱۷۷ و اعلام الوری، ج ۱، ص ۲۶۲.</ref>. در این [[بیعت]]، علاوه بر تأکید بر ابراز [[وفاداری]] به [[پیامبر اکرم]] {{صل}} و دستورهای آن حضرت، اعطای [[حکومت]] و [[ولایت]] نیز دیده می‌شود؛ به ویژه در آنجا که [[رسول خدا]] {{صل}} به [[مردم]] [[دستور]] می‌دهد که با [[حضرت علی]] {{ع}} به [[ولایت]] بعد از ایشان [[بیعت]] کنند<ref>[[محمد رضا فرخی|فرخی، محمد رضا]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص۲۴۹-۲۵۰.</ref>. | ||
[[بیعت]]، نوعی اعلام [[وفاداری]] و مشارکت [[مردم]] با [[حکومت]] و پشتیبانی [[مردم]] از [[حکومت]] است که اگر چنین پشتیبانی وجود نداشته نباشد، [[حکومت]] در خطر قرار می‌گیرد. پس، مشارکت [[مردم]] در پاسداری از [[حکومت]]، نقشی [[سرنوشت]] ساز دارد و ماهیت آن، [[تعهد]]، [[اطاعت]] و [[یاری]] است که در مقام اجرا و نه [[انتخاب]]، نقش اصلی را دارد و ما در [[سیره رسول اکرم]] {{صل}} چند نوع [[بیعت]] می‌بینیم؛ مانند: | |||
# [[بیعت]] [[دعوت]]؛ | # [[بیعت]] [[دعوت]]؛ | ||
# [[بیعت]] [[جهاد]]؛ | # [[بیعت]] [[جهاد]]؛ | ||
# [[بیعت]] [[امارت]] و [[ولایت]]. | # [[بیعت]] [[امارت]] و [[ولایت]]. | ||
همه این بیعت‌ها به معنای [[اطاعت از خدا]] و [[رسول اکرم]] {{صل}} است؛ ولی هر یک ماهیتی جداگانه دارد. [[بیعت]]، [[دعوت]]، به معنای [[تعهد]] به | همه این بیعت‌ها به معنای [[اطاعت از خدا]] و [[رسول اکرم]] {{صل}} است؛ ولی هر یک ماهیتی جداگانه دارد. [[بیعت]]، [[دعوت]]، به معنای [[تعهد]] به پاسداری از [[دعوت]] و [[پایداری]] در مقابل تهاجم‌ها و مبارزه‌طلبی‌های [[جاهلیت]] است. بیعت [[جهاد]]، [[تعهد]] به [[اطاعت]] از امر نظامی و تحمل تلخی‌ها و [[مشکلات]] [[نبرد]] است. و بیعت [[امارت]]، به معنای [[تعهد]] به قبول [[امارت]] و [[ولایت]] و اعتراف به [[حق اطاعت]] برای [[حاکم]] است<ref>محمد مهدی آصفی، «بیعت از منظر فقه تطبیقی»، کیهان اندیشه، مهر و آبان ۱۳۷۴، شماره ۶۲، ص ۷۵.</ref>.<ref>[[محمد رضا فرخی|فرخی، محمد رضا]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص۲۵۰.</ref> | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
نسخهٔ ۱۵ ژوئن ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۴۲
این مدخل زیرشاخهٔ بحث بیعت است. بیعت غدیر از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: بیعت غدیر در قرآن - بیعت غدیر در سیره پیامبر خاتم - پرسش مرتبط نداردمقدمه
رسول اکرم (ص) در بازگشت از آخرین حج خود در محلی به نام غدیر خم توقف کرد و فرمود: "کسانی که به جلو رفته‌اند، برگردند و کسانی که عقب مانده‌اند، برسند." وقتی جمعیت در آن محل جمع شدند، رسول خدا (ص) به طوری که همه حاضران صدای آن حضرت را می‌شنیدند، خطبه‌ای بیان فرمود و ضمن آن از پایان عمر شریف خویش خبر داد و پس از بیان حدیث ثقلین، دست حضرت علی (ع) را بالا برد و فرمود: "هر که من مولای اویم، این علی مولای اوست. خدایا! دوست بدار کسی را که او را دوست می‌دارد و دشمن بدار کسی را که با او دشمن است!" سپس آن حضرت دستور داد تا حاضران با حضرت علی (ع) بیعت کنند و به آن حضرت تبریک بگویند. وقتی رسول خدا (ص) به ابوبکر و عمر فرمود: "با علی به ولایت بعد از من بیعت کنید؟" آنها پرسیدند: "آیا این امر خدا و رسول است؟" رسول اکرم (ص) فرمود: "آیا امری به این عظمت امر غیر خداوند است؟ بله، امری به امر خدا و رسول خدا (ص) است و سپس آنها بیعت کردند[۱]. در این بیعت، علاوه بر تأکید بر ابراز وفاداری به پیامبر اکرم (ص) و دستورهای آن حضرت، اعطای حکومت و ولایت نیز دیده می‌شود؛ به ویژه در آنجا که رسول خدا (ص) به مردم دستور می‌دهد که با حضرت علی (ع) به ولایت بعد از ایشان بیعت کنند[۲].
بیعت، نوعی اعلام وفاداری و مشارکت مردم با حکومت و پشتیبانی مردم از حکومت است که اگر چنین پشتیبانی وجود نداشته نباشد، حکومت در خطر قرار می‌گیرد. پس، مشارکت مردم در پاسداری از حکومت، نقشی سرنوشت ساز دارد و ماهیت آن، تعهد، اطاعت و یاری است که در مقام اجرا و نه انتخاب، نقش اصلی را دارد و ما در سیره رسول اکرم (ص) چند نوع بیعت می‌بینیم؛ مانند:
همه این بیعت‌ها به معنای اطاعت از خدا و رسول اکرم (ص) است؛ ولی هر یک ماهیتی جداگانه دارد. بیعت، دعوت، به معنای تعهد به پاسداری از دعوت و پایداری در مقابل تهاجم‌ها و مبارزه‌طلبی‌های جاهلیت است. بیعت جهاد، تعهد به اطاعت از امر نظامی و تحمل تلخی‌ها و مشکلات نبرد است. و بیعت امارت، به معنای تعهد به قبول امارت و ولایت و اعتراف به حق اطاعت برای حاکم است[۳].[۴]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ عیاشی، تفسیر عیاشی، ج ۱، ص ۳۲۹ و با اندکی اختلاف در: شیخ مفید، الارشاد، ج ۱، ص ۱۷۶ - ۱۷۷ و اعلام الوری، ج ۱، ص ۲۶۲.
- ↑ فرخی، محمد رضا، فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم، ص۲۴۹-۲۵۰.
- ↑ محمد مهدی آصفی، «بیعت از منظر فقه تطبیقی»، کیهان اندیشه، مهر و آبان ۱۳۷۴، شماره ۶۲، ص ۷۵.
- ↑ فرخی، محمد رضا، فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم، ص۲۵۰.