مقام عبودیت: تفاوت میان نسخه‌ها
| خط ۹: | خط ۹: | ||
== امامان معصوم{{عم}}؛ فرمانبرداران خالص خداوند == | == امامان معصوم{{عم}}؛ فرمانبرداران خالص خداوند == | ||
{{متن حدیث| | {{متن حدیث|الْمُطِيعُونَ لِلَّهِ}}؛ "سلام بر امامان [[معصوم]]{{عم}} که [[بنده]] [[خالص]] و [[فرمانبردار]] حق‌اند و بس [[فرمانبرداری]] از سر [[عشق]]". شارح [[صحیفه سجادیه]] مرحوم [[سید]] علی‌خان شیرازی می‌گوید: "برای آن‌که اطاعت جزو [[فضایل]] شمرده شود، باید دارای این شرایط باشد: | ||
# فرمانبردار، شرایط اطاعت را بداند. | # فرمانبردار، شرایط اطاعت را بداند. | ||
# با رغبت و [[اختیار]] فرمان ببرد. | # با رغبت و [[اختیار]] فرمان ببرد. | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۱ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۵۳
از جمله مقامات امامان معصوم(ع) مقام عبودیت که در زیارت جامعه کبیره با عبارت «الْمُطِيعُونَ لِلَّهِ» آمده است.
امامان معصوم(ع)؛ فرمانبرداران خالص خداوند
«الْمُطِيعُونَ لِلَّهِ»؛ "سلام بر امامان معصوم(ع) که بنده خالص و فرمانبردار حق‌اند و بس فرمانبرداری از سر عشق". شارح صحیفه سجادیه مرحوم سید علی‌خان شیرازی می‌گوید: "برای آن‌که اطاعت جزو فضایل شمرده شود، باید دارای این شرایط باشد:
- فرمانبردار، شرایط اطاعت را بداند.
- با رغبت و اختیار فرمان ببرد.
- با اعتقاد راسخ نفسانی به حسن و نیکویی آن، اختیارش کند.
- مداومت و استمرار بر آن داشته باشد و بر آن استقامت ورزد"[۱].
اطاعت معصومین از خداوند، اعمّ از پیامبران و امامان(ع) مطلق است، مقطعی و موسمی نیست. آنان مطيع همه احکام حضرت حق‌اند، واجبات، مستحبّات، مکروهات و مباحات، تمامی اینها را حکم حضرت حق دانسته پایبند و ملتزم به آن هستند.
ریشه نافرمانی در این گل‌های بی‌خار جهان هستی خشکانده شده است. ریشه نافرمانی، هوا و هوس و خودخواهی است، این رذیله در آنان راه ندارد و چون معصوم‌اند؛ لذا مطیع به نحو اطلاق خداوند هستند و این فضیلت برتر از فضیلت در عبادت به معنای خاصّ آن؛ یعنی نماز و روزه و دیگر عبادات است؛ زیرا چه بسا کسانی اهل اینها هستند، اما مطيع محض و بی‌چون و چرای ذات مقدّس حق نیستند.
امیرمؤمنان علی(ع) در مورد شیطان می‌فرماید: "شیطان، شش هزار سال که معلوم نیست از سال‌های دنیاست، یا از سال‌های آخرت، خدا را عبادت کرد[۲].
البتّه برای خود آن حضرت و سایر انسان‌های کامل معصوم، روشن است لكن برای انسان‌های عادی معلوم نیست و آن ذوات قدسی بر اساس مصالحی نخواستند بیان کنند.
شیطان با این همه عبادت، چون اطاعت بی‌چون و چرا از خداوند نداشت، از درگاه ذات احدیّت رانده شد. امام صادق(ع) فرمود: "هنگامی که ابلیس، مأمور به سجده بر آدم شد، او گفت: پروردگار من! به عزّتت سوگند! اگر مرا از سجده بر آدم معاف داری، به گونه‌ای تو را عبادت خواهم کرد که کسی مانند آن عبادت نکرده باشد، خدای متعال فرمود: من دوست دارم آن‌گونه که خودم می‌خواهم اطاعت شوم نه آن‌گونه که تو می‌خواهی"[۳].[۴]
امامان معصوم(ع) تکلیف محوران الهی
«وَ بِأَمْرِهِ تَعْمَلُونَ»؛ "فرمانی که شما اهل بیت(ع) را فرماندهی می‌کند، تنها و تنها فرمان خداوند است و بس". این یعنی "تکلیف محوری" و همانی است که خداوند، حضرت اسماعیل(ع) را به آن می‌ستاید آنجا که در برابر فرمان خداوند مبنی بر ذبحش فرمود: ﴿ يَا أَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِي إِن شَاء اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ﴾[۵].
جالب این است که حضرت اسماعیل(ع) نفرمود: " پدرم! مرا ذبح کن" بلکه فرمود: "آنچه امر خداست انجام ده!"؛ یعنی مهم، امر خداوند است. امامان معصوم(ع) تجسّم تکلیف‌مداری بودند که در حقیقت، این ویژگی، قطب نمای تمام حرکات سیاسی آنان بود و تنوّع شیوه‌ها در موضع‌گیری‌ها برخاسته از این خطّ راهبردی است[۶].
منابع
پانویس
- ↑ رياض السالكين، ج۳، ص۳۱۰.
- ↑ «وَ كَانَ قَدْ عَبَدَ اللَّهَ سِتَّةَ آلَافِ سَنَةٍ لَا يُدْرَى أَ مِنْ سِنِي الدُّنْيَا أَمْ مِنْ سِنِي الْآخِرَةِ»؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۹۲.
- ↑ «أُمِرَ إِبْلِيسُ بِالسُّجُودِ لآِدَمَ فَقَالَ يَا رَبِّ وَ عِزَّتِكَ إِنْ أَعْفَيْتَنِي مِنَ السُّجُودِ لآِدَمَ لَأَعْبُدَنَّكَ عِبَادَةً مَا عَبَدَكَ أَحَدٌ قَطُّ مِثْلَهَا قَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ إِنِّي أُحِبُّ أَنْ أُطَاعَ مِنْ حَيْثُ أُرِيدُ»؛ بحارالأنوار، ج۲، ۲۶۲.
- ↑ خاتمی، سید احمد، در آستان امامان معصوم ج۲، ص۱۶۵ ـ ۱۶۶.
- ↑ ای پدر! آنچه فرمان می‌یابی انجام ده که- اگر خداوند بخواهد- مرا از شکیبایان خواهی یافت؛ سوره صافات، آیه۱۰۲.
- ↑ خاتمی، سید احمد، در آستان امامان معصوم ج۲، ص۵۶۰.