سوید بن عمرو خثعمی در تاریخ اسلامی

این مدخل زیرشاخهٔ بحث سوید بن عمرو خثعمی است. سوید بن عمرو خثعمی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: سوید بن عمرو خثعمی در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

سوید بن عمرو ابن ابی مطاع انماری خثعمی است و خثعمی منسوب به خثعم بن اراش که قبیله‌ای از عرب‌های قحطانی و یمنی الأصل می‌‌باشند.

این شهید بزرگوار یکی از شیوخ عالی مقام و از طبقه اشراف کوفه و مردی کثیر الصلاة و در شجاعت و دلاوری مردی نامدار بود. او در میدان جنگ چون شیر خشمگین مبارزه می‌‌کرد و در برابر بلاها و سختی‌ها بسیار مقاوم بود. او کسی است که از بامداد عاشورا تا وقتی که امام (ع) یکه و تنها مانده، در میدان جنگ بود .

برخی از مورخان می‌‌نویسند: معلوم نیست که این مرد شریف، کی و کجا به امام (ع) پیوسته است؟ همین قدر معلوم است که او از جمله اصحاب و یارانی است که از صبحگاه تا دم آخر جنگ به مبارزه و مجاهده پرداخت و با شهادت او، جنگ روز عاشورا به پایان رسید.

آخرین حمله

همان طوری که اشاره شد تاریخ نگاران عاشورا نوشته‌اند: آخرین کسی که از اصحاب امام (ع) شهید شد، سوید بن عمرو خثعمی بود. او با پیکری پُر زخم و مجروح در میان کشتگان و شهدا افتاده بود و چون خون زیادی از بدنش رفته بود و جراحت زیادی برداشته بود بیهوش و بی‌حرکت مانده بود. دشمنان گمان کردند که او کشته شده است، اما بعد از ساعاتی به هوش آمد و شنید که لشکریان می‌‌گویند: «حسین کشته شد!» این شخصیت با ایمان گویا از این خبر وحشت انگیز به هیجان آمد و با تمام توانش برخاست، دید شمشیرش را برده‌اند با چاقویی که به همراه داشت به دشمن حمله کرد و لحظاتی با دشمن مبارزه کرد و سرانجام به دست عروة بن بطار تغلبی و زید بن رُقاد جُنَبی به شهادت رسید.

علامه محسن امین این رجز را به وی نسبت داده است:

أَقْدِمْ حُسَيْنُ الْيَوْمَ تَلْقَ أَحْمَداً		وَ شَيْخَكَ الْخَيْرَ عَلِيّاً ذَا النَّدَى‌
وَ حَسَناً كَالْبَدْرِ وَافَى الْأَسْعَدَا		وَعَمَّك الْقَرْمَ الْهُمامَ الْأَرْشَدا
حَمْزَةَ لَيْثِ اللَّهِ يُدْعى أَسَدا		وَذَا الْجَناحَيْنِ تَبَوّأ مَقْعَدا
فِي جَنَّةِ الفِردَوسِ تَعلو صُعُدا

پیش بیا ای حسین! که امروز در باغ بهشت، پیامبر (ص) و پدر نیکوکار و صاحب بخشش را ملاقات می‌کنی، و برادرت حسن ماه سیما که نیک بختان را ملاقات کرد و عموی بزرگوار شجاع و با سخاوتت، حمزه که شیر پروردگار که شیر خدا نامیده شد، و جعفر طیار ذوالجناحین که بالا مقام است، در بهشت فردوس بالا می‌‌رود و عالی می‌‌شود.

آری معطرترین درودی که به یاد آنان تقدیم می‌‌شود، از سخنان امام صادق (ع) است که در حق آنان می‌‌فرماید: «اَلسَّلاَمُ عَلَيْكُمْ يَا أَنْصَارَ أَبِي عَبْدِ اَللَّهِ بِأَبِي أَنْتُمْ وَ أُمِّي طِبْتُمْ وَ طَابَتِ اَلْأَرْضُ اَلَّتِي فِيهَا دُفِنْتُمْ وَ فُزْتُمْ فَوْزاً عَظِيماً فَيَا لَيْتَنِي كُنْتُ مَعَكُمْ فَأَفُوزَ مَعَكُمْ»؛

سلام بر شما ای انصار اباعبدالله الحسین! پدر و مادرم به فدای شما، پاکیزه شدید و زمینی را که در آن مدفون هستید پاکیزه کردید و به فوز و رستگاری عظیمی رسیدید، ای کاش من هم با شما بودم و با شما رستگار می‌‌شدم!.

سوید بن عمرو در گزیده دانشنامه امام حسین

سُوَید بن عمرو بن ابی مُطاع خَثعَمی آخرین شهید از یاران امام حسین (ع) است. سید بن طاووس، درباره چگونگی شهادت او می‌گوید: او همانند شیری دلیر جنگید و بر ناگواری‌های سخت، شکیبایی ورزید، تا در میان کشته‌ها افتاد. او زخم‌های بسیاری برداشت و همچنان، بی‌حرکت افتاده بود تا این که شنید: «حسین، کشته شد!». جنبید و از کفشش، کاردی را بیرون کشید و [دوباره] با دشمنان نبرد کرد، تا کشته شد. رضوان خدا بر او باد!

شهادت سوید خثعمی و بشیر حضرمی

آخرین نفرات از اصحاب حسین (ع) که در کنار آن حضرت باقی مانده بودند؛ سوید بن عمرو بن ابی مطاع خَثعَمی و بشیر بن عمرو حضرمی بودند.

اما بشیر پیش رفت و جنگید تا این که کشته شد. خدا رحمتش کند، ولی سوید به میدان رفت و پس از مبارزه مجروح شد و در بین کشته‌ها به زمین افتاد ولی وقتی که حسین (ع) کشته شد و صدای قُتِل الحسین حسین کشته شد از دشمنان به گوشش رسید، به هوش آمد و در حالی که شمشیرش را برده بودند، با کاردی که همراه داشت، ساعتی جنگید تا این که سرانجام به دست زید بن رقاد جنبی و عروة بن بطار تغلبی به قتل رسید، وی در میان یاران حسین (ع) آخرین کسی بوده که پس از کشته شدن همه یاران به قتل رسید.

منابع

1. ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام حسین
2. محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین
3. یوسفی غروی، محمد هادی، مقاله «سوگ‌نامه کربلا»، فرهنگ عاشورایی ج۴