خشم در معارف دعا و زیارات: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
(←مقدمه) |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
[[خشم]] ([[غضب]]) دو قسم است، اول [[خشم خداوند]]، که عِقاب [[گناه‌کار]] است و دوم خشم مخلوق، که خود بر دو نوع است؛ خشم | [[خشم]] ([[غضب]]) دو قسم است، اول [[خشم خداوند]]، که عِقاب [[گناه‌کار]] است و دوم خشم مخلوق، که خود بر دو نوع است؛ خشم پسندیده که خشمی است در راه [[دین]] و [[حق]]، و خشم ناپسند که خشمی است در غیر راه دین و حق<ref>مجمع‌البحرین.</ref>. [[امام سجاد]] {{ع}} در دعای خود از هر دو قسم خشم به [[خدا]] پناه برده است. وی از [[رذیله]] خشم به خدا پناه برده و این چنین ندا می‌دهد: «بار خدایا، به تو پناه می‌برم از... شدت خشم»<ref>نیایش هشتم.</ref>. | ||
[[امام سجاد]] {{ع}} در دعای خود از هر دو قسم خشم به [[خدا]] | |||
غالباً در دو حالت ممکن است که ما [[تسلط]] بر خویشتن را از دست بدهیم و از [[مسیر حق]] و [[عدالت]] خارج شویم. یکی در زمانی که از کسی [[خرسند]] و خشنودیم و یک مورد هم در وقتی که بر کسی خشم می‌گیریم. امام سجاد {{ع}} از خدا می‌خواهد که در این دو حالت از خطاها محفوظ و در [[امان]] باشد<ref>نیایش بیست‌ودوم.</ref>. | غالباً در دو حالت ممکن است که ما [[تسلط]] بر خویشتن را از دست بدهیم و از [[مسیر حق]] و [[عدالت]] خارج شویم. یکی در زمانی که از کسی [[خرسند]] و خشنودیم و یک مورد هم در وقتی که بر کسی خشم می‌گیریم. امام سجاد {{ع}} از خدا می‌خواهد که در این دو حالت از خطاها محفوظ و در [[امان]] باشد<ref>نیایش بیست‌ودوم.</ref>. خشم و [[سخط]] [[پروردگار]] نوع دیگری از خشم است که حضرت بارها در نیایش‌های خود به آن اشاره کرده و این‌گونه از آن به خدا پناه می‌برد: «بار خدایا... مرا آماج خشم و سخط خود مساز... بار خدایا، امروز از خشم تو به تو پناه می‌جویم»<ref>نیایش چهل‌وهفتم.</ref>. | ||
خشم و [[سخط]] [[پروردگار]] نوع دیگری از خشم است که | |||
آن حضرت [[معتقد]] است که [[رحمت]] و [[حلم]] [[خداوند]] بر خشم و غضبش پیش است، و این‌گونه [[مناجات]] می‌کند: «ای خدا... تویی که رحمتت را بر غضبت پیشی است»<ref>نیایش شانزدهم.</ref> «ای خداوند، غضب تو را جز حلم تو فرو نمی‌نشاند»<ref>نیایش چهل‌وهفتم.</ref>. | آن حضرت [[معتقد]] است که [[رحمت]] و [[حلم]] [[خداوند]] بر خشم و غضبش پیش است، و این‌گونه [[مناجات]] می‌کند: «ای خدا... تویی که رحمتت را بر غضبت پیشی است»<ref>نیایش شانزدهم.</ref> «ای خداوند، غضب تو را جز حلم تو فرو نمی‌نشاند»<ref>نیایش چهل‌وهفتم.</ref>. | ||
باید دانست که [[رفتار]] و | باید دانست که [[رفتار]] و کردار بد [[انسان]]، منجر به خشم خداوند می‌شود، که حضرت عرضه می‌دارد: «خدایا... به بدی کردارم خشم تو را سزاوار گشتم»<ref>نیایش سی‌ودوم.</ref>، «خدایا... پیش از آن‌که [[خصومت]] تو بر من تازد یا خشم تو مرا به سر دراندازد، [[جان]] من بستان»<ref>نیایش بیستم.</ref>. | ||
از نگاه علی‌بن الحسین {{ع}} یکی از عواملی که موجب [[رهایی]] از خشم [[الهی]] می‌شود، [[صدقه دادن]] است که آن حضرت در نجوای خویش چنین به آن اشاره دارد: «خدایا... در [[راه]] تو [[صدقه]] دادند تا به ثوابشان بیفزایی، و در آن بود رهایی‌شان از [[خشم]] تو»<ref>نیایش چهل‌و‌پنجم.</ref>.<ref>الصحیفة السجادیة، امام سجاد {{ع}}، قم، الهادی، چاپ اول؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، انتشارات سروش، تهران، ۱۳۷۵؛ مجمع‌البحرین، فخرالدین بن محمد طریحی، ۱۴۱۷، تحقیق: از حسینی اشکوری، تهران، مرتضوی، چاپ سوم.</ref>.<ref>[[سید مهدی بهشتی|بهشتی، سید مهدی]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «خشم»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۲۰۱.</ref> | از نگاه علی‌بن الحسین {{ع}} یکی از عواملی که موجب [[رهایی]] از خشم [[الهی]] می‌شود، [[صدقه دادن]] است که آن حضرت در نجوای خویش چنین به آن اشاره دارد: «خدایا... در [[راه]] تو [[صدقه]] دادند تا به ثوابشان بیفزایی، و در آن بود رهایی‌شان از [[خشم]] تو»<ref>نیایش چهل‌و‌پنجم.</ref>.<ref>الصحیفة السجادیة، امام سجاد {{ع}}، قم، الهادی، چاپ اول؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، انتشارات سروش، تهران، ۱۳۷۵؛ مجمع‌البحرین، فخرالدین بن محمد طریحی، ۱۴۱۷، تحقیق: از حسینی اشکوری، تهران، مرتضوی، چاپ سوم.</ref>.<ref>[[سید مهدی بهشتی|بهشتی، سید مهدی]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «خشم»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۲۰۱.</ref> | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۰ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۵۵
این مدخل زیرشاخهٔ بحث خشم است. خشم از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: خشم در قرآن - خشم در حدیث - خشم در نهج البلاغه - خشم در اخلاق اسلامی - نفی خشم در معارف و سیره نبوی - خشم در معارف دعا و زیارات - خشم در معارف و سیره سجادی - خشم در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی - خشم در خانواده - پرسش مرتبط نداردمقدمه
خشم (غضب) دو قسم است، اول خشم خداوند، که عِقاب گناه‌کار است و دوم خشم مخلوق، که خود بر دو نوع است؛ خشم پسندیده که خشمی است در راه دین و حق، و خشم ناپسند که خشمی است در غیر راه دین و حق[۱]. امام سجاد (ع) در دعای خود از هر دو قسم خشم به خدا پناه برده است. وی از رذیله خشم به خدا پناه برده و این چنین ندا می‌دهد: «بار خدایا، به تو پناه می‌برم از... شدت خشم»[۲].
غالباً در دو حالت ممکن است که ما تسلط بر خویشتن را از دست بدهیم و از مسیر حق و عدالت خارج شویم. یکی در زمانی که از کسی خرسند و خشنودیم و یک مورد هم در وقتی که بر کسی خشم می‌گیریم. امام سجاد (ع) از خدا می‌خواهد که در این دو حالت از خطاها محفوظ و در امان باشد[۳]. خشم و سخط پروردگار نوع دیگری از خشم است که حضرت بارها در نیایش‌های خود به آن اشاره کرده و این‌گونه از آن به خدا پناه می‌برد: «بار خدایا... مرا آماج خشم و سخط خود مساز... بار خدایا، امروز از خشم تو به تو پناه می‌جویم»[۴].
آن حضرت معتقد است که رحمت و حلم خداوند بر خشم و غضبش پیش است، و این‌گونه مناجات می‌کند: «ای خدا... تویی که رحمتت را بر غضبت پیشی است»[۵] «ای خداوند، غضب تو را جز حلم تو فرو نمی‌نشاند»[۶].
باید دانست که رفتار و کردار بد انسان، منجر به خشم خداوند می‌شود، که حضرت عرضه می‌دارد: «خدایا... به بدی کردارم خشم تو را سزاوار گشتم»[۷]، «خدایا... پیش از آن‌که خصومت تو بر من تازد یا خشم تو مرا به سر دراندازد، جان من بستان»[۸].
از نگاه علی‌بن الحسین (ع) یکی از عواملی که موجب رهایی از خشم الهی می‌شود، صدقه دادن است که آن حضرت در نجوای خویش چنین به آن اشاره دارد: «خدایا... در راه تو صدقه دادند تا به ثوابشان بیفزایی، و در آن بود رهایی‌شان از خشم تو»[۹].[۱۰].[۱۱]
منابع
پانویس
- ↑ مجمع‌البحرین.
- ↑ نیایش هشتم.
- ↑ نیایش بیست‌ودوم.
- ↑ نیایش چهل‌وهفتم.
- ↑ نیایش شانزدهم.
- ↑ نیایش چهل‌وهفتم.
- ↑ نیایش سی‌ودوم.
- ↑ نیایش بیستم.
- ↑ نیایش چهل‌و‌پنجم.
- ↑ الصحیفة السجادیة، امام سجاد (ع)، قم، الهادی، چاپ اول؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، انتشارات سروش، تهران، ۱۳۷۵؛ مجمع‌البحرین، فخرالدین بن محمد طریحی، ۱۴۱۷، تحقیق: از حسینی اشکوری، تهران، مرتضوی، چاپ سوم.
- ↑ بهشتی، سید مهدی، مقاله «خشم»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۲۰۱.