اجبار: تفاوت میان نسخه‌ها
(←پانویس) |
(←منابع) |
||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
==اکراه در [[قرآن]]== | ==اکراه در [[قرآن]]== | ||
در [[قرآن کریم]] آیاتی در مورد عدم اکراه و مختار بودن [[انسان]] در قبول [[دین]] وجود دارد و به‌معنای آن است که [[دینداری]] از روی [[جبر]] و [[تحمیل]] امکان پذیر نیست: {{متن قرآن|لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ}}<ref>«در (کار) دین هیچ اکراهی نیست که رهیافت از گمراهی آشکار است» سوره بقره، آیه ۲۵۶.</ref> و {{متن قرآن|أَفَأَنْتَ تُكْرِهُ النَّاسَ حَتَّى يَكُونُوا مُؤْمِنِينَ}}<ref>«آیا تو مردم را ناگزیر می‌کنی که مؤمن باشند؟» سوره یونس، آیه ۹۹.</ref>. ممکن است علایم و کارکردهای خارجی مانند [[نماز]] و حرکات [[عبادی]] به اکراه و [[زور]] از کسی سر بزند، ولی اینها [[اعتقاد]] و [[باور دینی]] نیستند؛ لذا [[اصل دین]] و [[باور]] به آن قابلیت اکراه ندارد<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص:۱۱۷.</ref>. | در [[قرآن کریم]] آیاتی در مورد عدم اکراه و مختار بودن [[انسان]] در قبول [[دین]] وجود دارد و به‌معنای آن است که [[دینداری]] از روی [[جبر]] و [[تحمیل]] امکان پذیر نیست: {{متن قرآن|لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ}}<ref>«در (کار) دین هیچ اکراهی نیست که رهیافت از گمراهی آشکار است» سوره بقره، آیه ۲۵۶.</ref> و {{متن قرآن|أَفَأَنْتَ تُكْرِهُ النَّاسَ حَتَّى يَكُونُوا مُؤْمِنِينَ}}<ref>«آیا تو مردم را ناگزیر می‌کنی که مؤمن باشند؟» سوره یونس، آیه ۹۹.</ref>. ممکن است علایم و کارکردهای خارجی مانند [[نماز]] و حرکات [[عبادی]] به اکراه و [[زور]] از کسی سر بزند، ولی اینها [[اعتقاد]] و [[باور دینی]] نیستند؛ لذا [[اصل دین]] و [[باور]] به آن قابلیت اکراه ندارد<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص:۱۱۷.</ref>. | ||
==اکراه در فرهنگ مطهر== | |||
منظور از مجبور بودن که به آن اصطلاحاً اکراه می‌گویند، این است که مثلاً فردی را [[تهدید]] کرده و به او گفته باشند تو باید بروی این [[ضرر]] [[مالی]] را به آن شخص وارد کنی وگرنه این ضرر را به خود تو وارد می‌کنیم و اگر این کار را نکنی چنین و چنان می‌کنیم، مثلاً فلان مقدار از تو [[پول]] می‌گیریم یا تو را می‌کشیم یا به [[زندان]] می‌فرستیم و... این را [[اکراه]] و [[اجبار]] می‌گویند<ref>مسأله ربا، ص۳۳۳.</ref>.<ref>[[محمد علی زکریایی|زکریایی، محمد علی]]، [[فرهنگ مطهر (کتاب)|فرهنگ مطهر]]، ص ۱۱۷.</ref> | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
نسخهٔ ۲۱ دسامبر ۲۰۲۰، ساعت ۰۸:۵۸
- اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل اجبار (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
مفهوم‌شناسی
اجبار یا اکراه در لغت به‌معنای وادار به کاری کردن[۱] و تحمل سختی و مشقتی است که از تحمیل خارجی به انسان می‌رسد[۲] و در اصطلاح حقوقی اکراه آن است که شخص تهدید به ضرر شود و بر اثر تهدید غیر، کاری را انجام دهد که اگر تهدید جدی نبود، آن کار را انجام نمی‌داد[۳].[۴]
گاهی اختیار در مقابل اکراه به کار می‌رود؛ ولی اکراه بیشتر در امور حقوقی کاربرد دارد؛ مانند "بیع مُکرَه" و "طلاق مُکرَه" که باطل است؛ زیرا یکی از شرایط صحت بیع یا طلاق، اختیار است[۵].
اکراه در قرآن
در قرآن کریم آیاتی در مورد عدم اکراه و مختار بودن انسان در قبول دین وجود دارد و به‌معنای آن است که دینداری از روی جبر و تحمیل امکان پذیر نیست: 
لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ
[۶] و أَفَأَنْتَ تُكْرِهُ النَّاسَ حَتَّى يَكُونُوا مُؤْمِنِينَ[۷]. ممکن است علایم و کارکردهای خارجی مانند نماز و حرکات عبادی به اکراه و زور از کسی سر بزند، ولی اینها اعتقاد و باور دینی نیستند؛ لذا اصل دین و باور به آن قابلیت اکراه ندارد[۸].
اکراه در فرهنگ مطهر
منظور از مجبور بودن که به آن اصطلاحاً اکراه می‌گویند، این است که مثلاً فردی را تهدید کرده و به او گفته باشند تو باید بروی این ضرر مالی را به آن شخص وارد کنی وگرنه این ضرر را به خود تو وارد می‌کنیم و اگر این کار را نکنی چنین و چنان می‌کنیم، مثلاً فلان مقدار از تو پول می‌گیریم یا تو را می‌کشیم یا به زندان می‌فرستیم و... این را اکراه و اجبار می‌گویند[۹].[۱۰]
منابع
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۳، ص۱۵۷۰.
- ↑ حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۴۲۹.
- ↑ محمد تقی مصباح یزدی، معارف قرآن، ص۳۷۶.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص.۱۱۷؛ زکریایی، محمد علی، فرهنگ مطهر، ص ۵۸.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۱۱۷.
- ↑ «در (کار) دین هیچ اکراهی نیست که رهیافت از گمراهی آشکار است» سوره بقره، آیه ۲۵۶.
- ↑ «آیا تو مردم را ناگزیر می‌کنی که مؤمن باشند؟» سوره یونس، آیه ۹۹.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۱۱۷.
- ↑ مسأله ربا، ص۳۳۳.
- ↑ زکریایی، محمد علی، فرهنگ مطهر، ص ۱۱۷.