ازدراء در فقه سیاسی

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث ازدراء است. "ازدراء" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

ازدراء در قرآن | ازدراء در حدیث | ازدراء در فقه سیاسی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل ازدراء (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

• ازدراء: حقیر شمردن چیزی، عیب گذاشتن، ناقص شمردن، خوار آمدن، خوار بودن، سبک شمردن. ازدراء از "زری" از باب افتعال، "ازترای" بوده که تاء بدل به دال شده است و تنها یک بار در قالب فعل مضارع (تزدری) در قرآن کریم به کار رفته است.
• ﴿وَلَا أَقُولُ لِلَّذِينَ تَزْدَرِي أَعْيُنُكُمْ لَنْ يُؤْتِيَهُمُ اللَّهُ خَيْرًا﴾.
• در این آیه شریفه خوار شمردن مردم به چشم نسبت داده شده است که دلالت بر امر ظاهری و دیده ظاهربین می‌کند و این سبک‌شمردن و تحقیر مردم مستند به فکر و حقیقت نیست.
• این آیه شریفه به اعتقاد برخی از بزرگان قوم حضرت نوح(ع) و خویشان آن حضرت که کافر بودند، اشاره دارد که طبق اعتقاد آنها انسان‌ها دو گونه‌اند: اقویا و ضعفا. اقویا دارای مال و صاحبان قدرت و مستظهر و معتضد به مال و اطرافیان خود هستند و بقیه انسان‌ها ضعفایند. اقویا رؤسا و حاکمان جوامع انسانی‌اند و نعمت و کرامت مختص آنهاست و به خاطر وجود آنان جامعه شکل گرفته است و ضعفا برای خدمت به آنان خلق شده‌اند و لذا ضعفا مانند رعیت برای حکومت مستبد، بنده نسبت به مولا و خدمتگزار و کارگر نسبت به کارفرما و مخدوم هستند . این دیدگاه اقویا و زورمداران و صاحبان زر و زور در جامعه حضرت نوح(ع) بود که آن حضرت آن را این گونه تخطئه و تکذیب می‌کند و می‌فرماید: "به کسانی که در چشمان شما خوار می‌آیند، نمی‌گویم که خداوند هرگز خیری به آنان نخواهد داد. خداوند به ضمیر آنان داناتر است. اگر چنین کنم، از ستمکاران خواهم بود".

منابع

• نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم

پانویس