احتجاج به غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-{{پانویس2}} +{{پانویس}}))
جز (جایگزینی متن - 'تعیین' به 'تعیین')
خط ۱۲: خط ۱۲:


==مقدمه==
==مقدمه==
*در طول بیش از هزار و چهارصد سال، پیوسته از سوی [[اصحاب]] [[پیامبر]]، [[تابعین]]، [[أئمه]] [[شیعه]]، خود [[امام علی|حضرت علی]] و [[حضرت زهرا]]{{عم}}، علمای [[شیعه]]، مؤلّفان فراوان و متکلّمان بسیار، به آن واقعه و [[حدیث]]، استناد و [[احتجاج]] شده است، تا هیچ تردیدی در [[حقانیّت]] [[امام علی|علی]]{{ع}} و [[اثبات]] [[تشیّع]] و [[درستی]] راه و مرام [[پیروان]] [[اهل بیت]]{{عم}} نماند. [[نزول]] [[عذاب الهی]] بر "[[حارث فهری]]" به دنبال درخواست خودش مبنی بر بارش سنگ بر سر او که در آیۀ {{متن قرآن|سَأَلَ سَائِلٌ بِعَذَابٍ وَاقِعٍ}}<ref>سوره معارج، آیه:۱.</ref> مطرح است، بلای آسمانی بر آنان که منکر [[حادثۀ غدیر]] شدند، مثل [[انس، براء]]، [[زید بن ارقم]] و...، [[احتجاج]] [[خدا]] و [[آسمان]] بر [[منکران]] آن [[حقیقت]] روشن بود. [[حضرت زهرا]]{{س}} مکرّر به [[واقعۀ غدیر]] اشاره و به آن [[احتجاج]] نمود، تا از [[حقّ]] مولایش [[امام علی|علی]]{{ع}} [[دفاع]] کند<ref>بحار الأنوار، ج ۲۸، ص ۲۰۵</ref> [[امام علی|امیر المؤمنین]]{{ع}}، بارها به [[غدیر خم]] [[احتجاج]] و استناد فرمود، مثل روز هفتم [[سقیفه]]، در [[مسجد]] و حضور [[مردم]]، زیر تیغ [[تهدید]] که بر سر او گرفته بودند، در مجلس خصوصی با [[ابوبکر]]، پس از [[غصب فدک]] از سوی [[ابوبکر]] و [[عمر]]، در [[مسجد]] [[پیامبر]] در زمان [[خلافت]] [[عمر]]، در شورای شش‌ نفره پس از کشته شدن [[عمر]]، هنگام [[بیعت مردم]] با [[عثمان]]، در پاسخ به [[طلحه]] و در زمان [[عثمان]]، در [[جنگ جمل]] و صفیّن، در نامه‌ای که به [[معاویه]] نوشت، در خطبۀ [[نماز جمعه]] در [[روز غدیر]]، در میدان [[کوفه]] خطاب به [[اصحاب]] [[پیامبر]]، در ماه‌های آخر [[عمر]] خویش در نوشته‌ای بلند و ۳۰ صفحه‌ای که نگاشت  و موارد فراوان دیگر.<ref>دربارۀ این احتجاج‌ها، ر. ک: «بحار الأنوار» ج ۹،۱۰،۲۷،۲۸،۲۹، احتجاج، طبرسی، الغدیر، ج ۱، اثبات الهداة، ج ۲، فضائل الخمسة من الصحاح السته» ج ۱ ص ۳۱۹، المناشدة و الاحتجاج بحدیث الغدیر، کمال السیّد</ref>. [[امامان معصوم]]{{عم}} دیگر نیز در صحنه‌ها و موقعیت‌های گوناگون از [[حادثۀ غدیر]] یاد کرده و به آن استناد و [[احتجاج]] کرده‌اند، که ذکر آنها در این مختصر نمی‌گنجد<ref>از جمله ر. ک: چهارده قرن با غدیر، محمّد باقر انصاری، ص ۶۳ به بعد</ref>[[اصحاب]] [[ائمه]]{{عم}} و علمای [[شیعه]] نیز مکرّر به این [[حدیث]] [[احتجاج]] کرده‌اند و مناظرات مستحکم و پاسخ‌های دندان‌شکن و [[براهین]] خلل‌ناپذیر در [[مجادلات]] [[کلامی]] [[شیعه]] با [[مخالفان]] بر محور واقعۀ [[غدیر خم]] اتفاق افتاده است<ref>از جمله ر. ک: کتاب سه‌جلدی مواقف الشیعه، احمدی میانجی، انتشارات جامعۀ مدرسین</ref> به عنوان نمونه یک مورد از [[احتجاجات]] [[امام علی|علی]]{{ع}} را می‌آوریم. وقتی [[عمر]] کشته شد و شورای شش‌ نفره برای [[تعیین خلیفه]] شکل گرفت، چون [[امام علی|امیرالمؤمنین]]{{ع}} دید که جریان مذاکرات در مسیر [[خلیفه]] ساختن [[عثمان]] است، [[فضایل]] و [[مناقب]] خویش و سفارش‌های [[پیامبر]] دربارۀ [[خلافت]] را بازگفت، از جمله فرمود: "شما را به [[خدا]] [[سوگند]]  می‌دهم، آیا در میان شما کسی جز من وجود دارد که [[پیامبر خدا]] او را به [[فرمان خدا]] در [[روز غدیر]] [[خم]] [[تعیین]] و [[نصب]] کرد و فرمود: هرکس را من مولای اویم، [[علی]] مولای اوست، خدایا با هرکه با او [[دوستی]] کند [[دوست]] باش و هرکه را که با او [[دشمنی]] کند، [[دشمن]] بدار، گفتند: نه"<ref>{{عربی|نَشَدْتُكُمْ بِاللَّهِ هَلْ فِيكُمْ أَحَدٌ نَصَبَهُ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} يَوْمَ غَدِيرِ خُمٍّ بِأَمْرِ اللَّهِ تَعَالَى فَقَالَ مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلَاهُ اللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالاهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُ غَيْرِي؟ قَالُوا: لا}}؛ بحار الأنوار، ج ۳۱ ص ۳۳۲ و ۳۸۱،۳۵۱،۳۷۳</ref>. در روز [[جنگ جمل]] هم به [[طلحه]] فرمود: آیا مگر از [[پیامبر]] نشنیدی که [[روز غدیر]] دربارۀ من فرمود: {{عربی|مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلَاهُ...}} گفت، آری شنیده‌ام. فرمود: پس چرا به [[جنگ]] من آمده‌ای؟ گفت: در خاطرم نبود!<ref>الغدیر، ج ۱ ص ۱۸۶</ref><ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۵۳.</ref>
*در طول بیش از هزار و چهارصد سال، پیوسته از سوی [[اصحاب]] [[پیامبر]]، [[تابعین]]، [[أئمه]] [[شیعه]]، خود [[امام علی|حضرت علی]] و [[حضرت زهرا]]{{عم}}، علمای [[شیعه]]، مؤلّفان فراوان و متکلّمان بسیار، به آن واقعه و [[حدیث]]، استناد و [[احتجاج]] شده است، تا هیچ تردیدی در [[حقانیّت]] [[امام علی|علی]]{{ع}} و [[اثبات]] [[تشیّع]] و [[درستی]] راه و مرام [[پیروان]] [[اهل بیت]]{{عم}} نماند. [[نزول]] [[عذاب الهی]] بر "[[حارث فهری]]" به دنبال درخواست خودش مبنی بر بارش سنگ بر سر او که در آیۀ {{متن قرآن|سَأَلَ سَائِلٌ بِعَذَابٍ وَاقِعٍ}}<ref>سوره معارج، آیه:۱.</ref> مطرح است، بلای آسمانی بر آنان که منکر [[حادثۀ غدیر]] شدند، مثل [[انس، براء]]، [[زید بن ارقم]] و...، [[احتجاج]] [[خدا]] و [[آسمان]] بر [[منکران]] آن [[حقیقت]] روشن بود. [[حضرت زهرا]]{{س}} مکرّر به [[واقعۀ غدیر]] اشاره و به آن [[احتجاج]] نمود، تا از [[حقّ]] مولایش [[امام علی|علی]]{{ع}} [[دفاع]] کند<ref>بحار الأنوار، ج ۲۸، ص ۲۰۵</ref> [[امام علی|امیر المؤمنین]]{{ع}}، بارها به [[غدیر خم]] [[احتجاج]] و استناد فرمود، مثل روز هفتم [[سقیفه]]، در [[مسجد]] و حضور [[مردم]]، زیر تیغ [[تهدید]] که بر سر او گرفته بودند، در مجلس خصوصی با [[ابوبکر]]، پس از [[غصب فدک]] از سوی [[ابوبکر]] و [[عمر]]، در [[مسجد]] [[پیامبر]] در زمان [[خلافت]] [[عمر]]، در شورای شش‌ نفره پس از کشته شدن [[عمر]]، هنگام [[بیعت مردم]] با [[عثمان]]، در پاسخ به [[طلحه]] و در زمان [[عثمان]]، در [[جنگ جمل]] و صفیّن، در نامه‌ای که به [[معاویه]] نوشت، در خطبۀ [[نماز جمعه]] در [[روز غدیر]]، در میدان [[کوفه]] خطاب به [[اصحاب]] [[پیامبر]]، در ماه‌های آخر [[عمر]] خویش در نوشته‌ای بلند و ۳۰ صفحه‌ای که نگاشت  و موارد فراوان دیگر.<ref>دربارۀ این احتجاج‌ها، ر. ک: «بحار الأنوار» ج ۹،۱۰،۲۷،۲۸،۲۹، احتجاج، طبرسی، الغدیر، ج ۱، اثبات الهداة، ج ۲، فضائل الخمسة من الصحاح السته» ج ۱ ص ۳۱۹، المناشدة و الاحتجاج بحدیث الغدیر، کمال السیّد</ref>. [[امامان معصوم]]{{عم}} دیگر نیز در صحنه‌ها و موقعیت‌های گوناگون از [[حادثۀ غدیر]] یاد کرده و به آن استناد و [[احتجاج]] کرده‌اند، که ذکر آنها در این مختصر نمی‌گنجد<ref>از جمله ر. ک: چهارده قرن با غدیر، محمّد باقر انصاری، ص ۶۳ به بعد</ref>[[اصحاب]] [[ائمه]]{{عم}} و علمای [[شیعه]] نیز مکرّر به این [[حدیث]] [[احتجاج]] کرده‌اند و مناظرات مستحکم و پاسخ‌های دندان‌شکن و [[براهین]] خلل‌ناپذیر در [[مجادلات]] [[کلامی]] [[شیعه]] با [[مخالفان]] بر محور واقعۀ [[غدیر خم]] اتفاق افتاده است<ref>از جمله ر. ک: کتاب سه‌جلدی مواقف الشیعه، احمدی میانجی، انتشارات جامعۀ مدرسین</ref> به عنوان نمونه یک مورد از [[احتجاجات]] [[امام علی|علی]]{{ع}} را می‌آوریم. وقتی [[عمر]] کشته شد و شورای شش‌ نفره برای [[تعیین خلیفه]] شکل گرفت، چون [[امام علی|امیرالمؤمنین]]{{ع}} دید که جریان مذاکرات در مسیر [[خلیفه]] ساختن [[عثمان]] است، [[فضایل]] و [[مناقب]] خویش و سفارش‌های [[پیامبر]] دربارۀ [[خلافت]] را بازگفت، از جمله فرمود: "شما را به [[خدا]] [[سوگند]]  می‌دهم، آیا در میان شما کسی جز من وجود دارد که [[پیامبر خدا]] او را به [[فرمان خدا]] در [[روز غدیر]] [[خم]] تعیین و [[نصب]] کرد و فرمود: هرکس را من مولای اویم، [[علی]] مولای اوست، خدایا با هرکه با او [[دوستی]] کند [[دوست]] باش و هرکه را که با او [[دشمنی]] کند، [[دشمن]] بدار، گفتند: نه"<ref>{{عربی|نَشَدْتُكُمْ بِاللَّهِ هَلْ فِيكُمْ أَحَدٌ نَصَبَهُ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} يَوْمَ غَدِيرِ خُمٍّ بِأَمْرِ اللَّهِ تَعَالَى فَقَالَ مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلَاهُ اللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالاهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُ غَيْرِي؟ قَالُوا: لا}}؛ بحار الأنوار، ج ۳۱ ص ۳۳۲ و ۳۸۱،۳۵۱،۳۷۳</ref>. در روز [[جنگ جمل]] هم به [[طلحه]] فرمود: آیا مگر از [[پیامبر]] نشنیدی که [[روز غدیر]] دربارۀ من فرمود: {{عربی|مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلَاهُ...}} گفت، آری شنیده‌ام. فرمود: پس چرا به [[جنگ]] من آمده‌ای؟ گفت: در خاطرم نبود!<ref>الغدیر، ج ۱ ص ۱۸۶</ref><ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۵۳.</ref>





نسخهٔ ‏۳۰ اوت ۲۰۲۱، ساعت ۱۷:۴۶


این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل احتجاج به غدیر (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه


جستارهای وابسته

منابع

پانویس

  1. محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۵۳.
  2. سوره معارج، آیه:۱.
  3. بحار الأنوار، ج ۲۸، ص ۲۰۵
  4. دربارۀ این احتجاج‌ها، ر. ک: «بحار الأنوار» ج ۹،۱۰،۲۷،۲۸،۲۹، احتجاج، طبرسی، الغدیر، ج ۱، اثبات الهداة، ج ۲، فضائل الخمسة من الصحاح السته» ج ۱ ص ۳۱۹، المناشدة و الاحتجاج بحدیث الغدیر، کمال السیّد
  5. از جمله ر. ک: چهارده قرن با غدیر، محمّد باقر انصاری، ص ۶۳ به بعد
  6. از جمله ر. ک: کتاب سه‌جلدی مواقف الشیعه، احمدی میانجی، انتشارات جامعۀ مدرسین
  7. نَشَدْتُكُمْ بِاللَّهِ هَلْ فِيكُمْ أَحَدٌ نَصَبَهُ رَسُولُ اللَّهِ(ص) يَوْمَ غَدِيرِ خُمٍّ بِأَمْرِ اللَّهِ تَعَالَى فَقَالَ مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلَاهُ اللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالاهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُ غَيْرِي؟ قَالُوا: لا؛ بحار الأنوار، ج ۳۱ ص ۳۳۲ و ۳۸۱،۳۵۱،۳۷۳
  8. الغدیر، ج ۱ ص ۱۸۶
  9. محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۵۳.