سکینه دختر امام حسین: تفاوت میان نسخه‌ها
(←منابع) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div> | : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div> | ||
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> | <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> | ||
: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[سکینه دختر امام حسین در تاریخ اسلامی | : <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[سکینه دختر امام حسین در تاریخ اسلامی]] </div> | ||
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> | <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> | ||
'''سکینه دختر [[سید الشهدا]]{{ع}}''' در [[علم]]، [[معرفت]] و [[ادب]]، کم نظیر بود. او خواهر | |||
'''سکینه دختر [[سید الشهدا]]{{ع}}''' در [[علم]]، [[معرفت]] و [[ادب]]، کم نظیر بود. او خواهر "علی اصغر" بود و در [[کربلا]] حضور داشت. پس از بازگشت به [[مدینه]] تحت کفالت [[امام سجّاد]]{{ع}} قرار گرفت، تا آنکه در پنجم ربیع الاول [[سال]] ۱۱۷ هجری پس از هفتاد سال، در [[مدینه]] درگذشت. | |||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
سکینه دختر بزرگوار [[سید الشهدا]]{{ع}} است که در [[علم]]، [[معرفت]]، [[ادب]]، توجّه به [[حقّ]] و جذبۀ [[پروردگار]]، کم نظیر و مورد توجّه خاص پدرش [[ابا عبد الله الحسین]]{{ع}} بود. نام اصلی او را [[آمنه]]، امینه، امیمه یا امامه هم نوشته‌اند. [[لقب]] سُکَینَه (یا سَکِیَنه) از طرف مادرش «[[رباب]]» به او داده شد. او که [[خواهر]] «[[علی اصغر]]» هم بود، در [[کربلا]] حضور داشت و در [[عاشورا]]، سنّ او حدودا ده تا سیزده سال بوده است. این را از آنجا گفته‌اند که [[امام حسین]]{{ع}} [[روز عاشورا]] به او [[لقب]] «خیرة النّسوان» (برگزیدۀ [[زنان]]) داده است و این با [[کودک]] بودنش نمی‌سازد. شرح آنچه به مصیبت‌های او در [[حادثۀ کربلا]] مربوط می‌شود، در کتاب‌های [[مقتل]] (از جمله در [[نفس المهموم]]) آمده است. [[روز عاشورا]]، چون [[سید الشهدا]]{{ع}} هنگام [[وداع]] با اطفال و [[زنان]] دید که دخترش سکینه از [[زنان]] کنار گرفته و در حال [[گریستن]] است، به او فرمود: {{متن حدیث|سَيَطُولُ بَعْدِي يَا سُكَيْنَةُ فَاعْلَمِي * مِنْكِ الْبُكَاءُ إِذَا الْحَمَامُ دَهَانِي | سکینه دختر بزرگوار [[سید الشهدا]]{{ع}} است که در [[علم]]، [[معرفت]]، [[ادب]]، توجّه به [[حقّ]] و جذبۀ [[پروردگار]]، کم نظیر و مورد توجّه خاص پدرش [[ابا عبد الله الحسین]]{{ع}} بود. نام اصلی او را [[آمنه]]، امینه، امیمه یا امامه هم نوشته‌اند. [[لقب]] سُکَینَه (یا سَکِیَنه) از طرف مادرش «[[رباب]]» به او داده شد. او که [[خواهر]] «[[علی اصغر]]» هم بود، در [[کربلا]] حضور داشت و در [[عاشورا]]، سنّ او حدودا ده تا سیزده سال بوده است. این را از آنجا گفته‌اند که [[امام حسین]]{{ع}} [[روز عاشورا]] به او [[لقب]] «خیرة النّسوان» (برگزیدۀ [[زنان]]) داده است و این با [[کودک]] بودنش نمی‌سازد. شرح آنچه به مصیبت‌های او در [[حادثۀ کربلا]] مربوط می‌شود، در کتاب‌های [[مقتل]] (از جمله در [[نفس المهموم]]) آمده است. [[روز عاشورا]]، چون [[سید الشهدا]]{{ع}} هنگام [[وداع]] با اطفال و [[زنان]] دید که دخترش سکینه از [[زنان]] کنار گرفته و در حال [[گریستن]] است، به او فرمود: {{متن حدیث|سَيَطُولُ بَعْدِي يَا سُكَيْنَةُ فَاعْلَمِي * مِنْكِ الْبُكَاءُ إِذَا الْحَمَامُ دَهَانِي لَا تُحْرِقِي قَلْبِي بِدَمْعِكِ حَسْرَةً * مَا دَامَ مِنِّي الرُّوحُ فِي جُثْمَانِي وَ إِذَا قُتِلْتُ فَأَنْتِ أَوْلَى بِالَّذِي * تَأْتِينَهُ يَا خَيْرَةَ النِّسْوَان}}<ref>شام سرزمین خاطره‌ها، ص۱۰۶، به نقل از «سکینه»، مقرم، ص۲۶۶.</ref>. | ||
لَا تُحْرِقِي قَلْبِي بِدَمْعِكِ حَسْرَةً * مَا دَامَ مِنِّي الرُّوحُ فِي جُثْمَانِي وَ إِذَا قُتِلْتُ فَأَنْتِ أَوْلَى بِالَّذِي * تَأْتِينَهُ يَا خَيْرَةَ النِّسْوَان}}<ref>شام سرزمین خاطره‌ها، ص۱۰۶، به نقل از «سکینه»، مقرم، ص۲۶۶.</ref>. | |||
این دختر بزرگوار، که به تعبیر [[شیخ عباس قمی]] | این دختر بزرگوار، که به تعبیر [[شیخ عباس قمی]] "زنی با حصافت [[عقل]] و اصابت [[رأی]] و افصح و [[اعلم]] [[مردمان]] به زبان [[عرب]] و [[شعر]] و [[فضل]] و ادب" بوده است<ref>منتهی الآمال، ج۱، ص۴۶۳.</ref>، پس از بازگشت از [[سفر]] [[کوفه]] و [[شام]]، در خانۀ [[پدر]] خود، تحت کفالت [[امام سجّاد]]{{ع}} قرار گرفت. وی، محضر سه [[امام]] ([[امام حسین]]، [[امام سجاد]] و [[امام باقر]]){{ع}} را [[درک]] کرد. نوشته‌اند: خانه‌اش مرکز تجمّع شعرا و محلّ مناقشه و بحث و نقد ادبی بود. به [[شاعران]] بزرگ همچون [[فرزدق]] و [[جریر]]، [[صله]] عطا می‌کرد. سکینه به زنی [[مصعب بن زبیر]] در آمد و پس از [[قتل]] او، زوجۀ [[عبد الله بن عثمان]] گردید و پس از [[مرگ]] او، [[زید بن عمر]] با وی [[ازدواج]] کرد، ولی [[زید]]، به توصیۀ [[سلیمان بن عبد الملک]] او را [[طلاق]] گفت<ref>فرهنگ فارسی، معین، ج۵، ص۷۷۶.</ref>. سکینه همچنان در [[مدینه]] می‌زیست، تا آنکه در پنجم [[ربیع الاول]] [[سال]] ۱۱۷ [[هجری]] در زمان [[هشام بن عبد الملک]] پس از هفتاد سال، در [[مدینه]] درگذشت<ref>تهذیب الأسماء، نووی، ج۱، ص۱۶۳؛ سفینة البحار، ج۱، ص۶۳۸.</ref>. [[قبر]] او نیز در [[مدینه]] است<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۲۴۶.</ref>. | ||
==[[سکینه]]{{س}} [[دختر امام حسین]]{{ع}} [[راوی]] کربلا== | ==[[سکینه]]{{س}} [[دختر امام حسین]]{{ع}} [[راوی]] کربلا== | ||
نسخهٔ ۳۱ اکتبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۶:۱۲
 |
| سوگواری امام حسین |
| رویدادها |
|---|
| واقعه عاشورا • اسیران کربلا • روز شمار واقعه عاشورا • روز عاشورا • نامه های کوفیان به امام حسین • واقعه عاشورا (از نگاه آمار) |
| افراد |
| علی اکبر • علی اصغر • عباس بن علی • زینب کبری • سکینه بنت حسین • فاطمه دختر امام حسین • مسلم بن عقیل • شهیدان کربلا • اسیران کربلا |
| جای‌ها |
| حرم امام حسین • تل زینبیه • حرم عباس بن علی • گودال قتلگاه • بین الحرمین • نهر علقمه |
| مناسبت‌ها |
| تاسوعا • عاشورا • اربعین |
| مراسم |
| مرثیه‌خوانی • نوحه • تعزیه • روضه • زنجیرزنی • سینه‌زنی • سقاخانه • سنج و دمام • دسته عزاداری • شام غریبان • تشت‌گذاری • نخل‌گردانی • قمه زنی • راهپیمایی اربعین • تابوت‌گردانی • مراسم تابوت |
- این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
سکینه دختر سید الشهدا(ع) در علم، معرفت و ادب، کم نظیر بود. او خواهر "علی اصغر" بود و در کربلا حضور داشت. پس از بازگشت به مدینه تحت کفالت امام سجّاد(ع) قرار گرفت، تا آنکه در پنجم ربیع الاول سال ۱۱۷ هجری پس از هفتاد سال، در مدینه درگذشت.
مقدمه
سکینه دختر بزرگوار سید الشهدا(ع) است که در علم، معرفت، ادب، توجّه به حقّ و جذبۀ پروردگار، کم نظیر و مورد توجّه خاص پدرش ابا عبد الله الحسین(ع) بود. نام اصلی او را آمنه، امینه، امیمه یا امامه هم نوشته‌اند. لقب سُکَینَه (یا سَکِیَنه) از طرف مادرش «رباب» به او داده شد. او که خواهر «علی اصغر» هم بود، در کربلا حضور داشت و در عاشورا، سنّ او حدودا ده تا سیزده سال بوده است. این را از آنجا گفته‌اند که امام حسین(ع) روز عاشورا به او لقب «خیرة النّسوان» (برگزیدۀ زنان) داده است و این با کودک بودنش نمی‌سازد. شرح آنچه به مصیبت‌های او در حادثۀ کربلا مربوط می‌شود، در کتاب‌های مقتل (از جمله در نفس المهموم) آمده است. روز عاشورا، چون سید الشهدا(ع) هنگام وداع با اطفال و زنان دید که دخترش سکینه از زنان کنار گرفته و در حال گریستن است، به او فرمود: «سَيَطُولُ بَعْدِي يَا سُكَيْنَةُ فَاعْلَمِي * مِنْكِ الْبُكَاءُ إِذَا الْحَمَامُ دَهَانِي لَا تُحْرِقِي قَلْبِي بِدَمْعِكِ حَسْرَةً * مَا دَامَ مِنِّي الرُّوحُ فِي جُثْمَانِي وَ إِذَا قُتِلْتُ فَأَنْتِ أَوْلَى بِالَّذِي * تَأْتِينَهُ يَا خَيْرَةَ النِّسْوَان»[۱].
این دختر بزرگوار، که به تعبیر شیخ عباس قمی "زنی با حصافت عقل و اصابت رأی و افصح و اعلم مردمان به زبان عرب و شعر و فضل و ادب" بوده است[۲]، پس از بازگشت از سفر کوفه و شام، در خانۀ پدر خود، تحت کفالت امام سجّاد(ع) قرار گرفت. وی، محضر سه امام (امام حسین، امام سجاد و امام باقر)(ع) را درک کرد. نوشته‌اند: خانه‌اش مرکز تجمّع شعرا و محلّ مناقشه و بحث و نقد ادبی بود. به شاعران بزرگ همچون فرزدق و جریر، صله عطا می‌کرد. سکینه به زنی مصعب بن زبیر در آمد و پس از قتل او، زوجۀ عبد الله بن عثمان گردید و پس از مرگ او، زید بن عمر با وی ازدواج کرد، ولی زید، به توصیۀ سلیمان بن عبد الملک او را طلاق گفت[۳]. سکینه همچنان در مدینه می‌زیست، تا آنکه در پنجم ربیع الاول سال ۱۱۷ هجری در زمان هشام بن عبد الملک پس از هفتاد سال، در مدینه درگذشت[۴]. قبر او نیز در مدینه است[۵].
سکینه(س) دختر امام حسین(ع) راوی کربلا
سکینه، از مادری به نام رباب زاده شد و همسرش قاسم بن الحسن، در کربلا شهید شد[۶]. وی که در کربلا ماجرا را از نزدیک دیده بود، از واقعه‌نگاران کربلا محسوب می‌شود.[۷]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ شام سرزمین خاطره‌ها، ص۱۰۶، به نقل از «سکینه»، مقرم، ص۲۶۶.
- ↑ منتهی الآمال، ج۱، ص۴۶۳.
- ↑ فرهنگ فارسی، معین، ج۵، ص۷۷۶.
- ↑ تهذیب الأسماء، نووی، ج۱، ص۱۶۳؛ سفینة البحار، ج۱، ص۶۳۸.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص ۲۴۶.
- ↑ اعیان الشیعه، ج۳، ص۴۹۲.
- ↑ خادری، ملیحه، مقاله «زنان در نهضت عاشورا»، فرهنگ عاشورایی ج۹ ص ۵۰.