دین‌سالاری: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱۱ نوامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۶:۳۵

اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

دین‌سالاری در قرآن - دین‌سالاری در حدیث - دین‌سالاری در نهج البلاغه - دین‌سالاری در کلام اسلامی - دین‌سالاری در عرفان اسلامی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل دین‌سالاری (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

از نظرگاه قرآنی هیچ کس بر انسان ولایت و حاکمیت ندارد^[۱].
خداوند انسان را آزاد آفریده است و او نباید به بندگی آفریدگان تن دهد^[۲]. زمامداری جامعه انسانی، امری فرعی و تبعی از ناحیه خداوند است‌ و وظیفه زمامدار، تحقق ارزش‌ها و قوانین الهی است^[۳]. بدین روی، جامعه‌ای که در حاکمیت قوانین الهی به سر نبرد، جامعه طاغوتی است^[۴]^[۵].
اسلام برای جامعه اسلامی ویژگی‌هایی را لازم می‌شمارد که جز از گذر حکومت اسلامی پدید نمی‌آیند. جامعه اسلامی، آزاد و مستقل است و شهروندان آن می‌باید دارای عزت نفس باشند و احساس خواری و سرشکستگی نکنند و نباید کافران بر آنان استیلا یابند^[۶]. برای ضرورت وجود حکومت اسلامی، دلایلی بسیار آورده‌اند و از آن جمله است اینکه تنها از گذر حکومت اسلامی می‌توان مسلمانان را به وحدت رساند و احکام اجتماعی اسلام را اجرا کرد و فرائضی همچون جهاد و امر به معروف و نهی از منکر را برپا داشت^[۷]^[۸].
تشکیل حکومت سیاسی از آغاز محل توجه مسلمانان بود و پیامبر اسلام (ص) چون به مدینه آمد، بی‌درنگ حکومتی برای مسلمانان بنیان نهاد و برای روزگار پس از خویش نیز- به فرمان خدا- حکومت امامان معصوم (ع) را مطرح ساخت؛ اما ماجرای سقیفه پیش آمد و حکومتی دیگر را پی‌ریخت و مسلمانان را از حکومت آرمانی پیامبر (ص) محروم ساخت^[۹].
سرانجام، امام علی (ع) و فرزندش امام حسن (ع) برای مدتی اندک حکومت را در دست گرفتند؛ اما به دلیل توطئه‌ها و دسیسه‌های دشمنان و ناآگاهی مسلمانان فرصت نیافتند حکومت را به جای راستین خویش بازآورند. از آن پس خلافت اسلامی به قالب سلطنت درآمد و سلسله‌های اموی و عباسی- که حکومت را وسیله‌ای برای منافع و مصالح خویش می‌دانستند- قرن‌ها بر مسلمانان استیلا یافتند. این ماجرا همچنان ادامه یافت تا سرانجام حکومتی اسلامی به دست امام خمینی در ایران بنیان نهاده شد. امام خمینی اسلام را به عرصه حاکمیت بازگردانید و زمینه جهانی‌سازی حاکمیت دین را فراهم ساخت. شیعه معتقد است که سرانجام، حکومت جهان به دست امام معصوم (ع) خواهد افتاد؛ امامی که هم اکنون غایب است^[۱۰].

منابع

پژوهشکده علوم اسلامی امام صادق (ع)، فرهنگ شیعه

جستارهای وابسته

پانویس

با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:

↑ ﴿وَقَالَ يَا بَنِيَّ لاَ تَدْخُلُواْ مِن بَابٍ وَاحِدٍ وَادْخُلُواْ مِنْ أَبْوَابٍ مُّتَفَرِّقَةٍ وَمَا أُغْنِي عَنكُم مِّنَ اللَّهِ مِن شَيْءٍ إِنِ الْحُكْمُ إِلاَّ لِلَّهِ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَعَلَيْهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُتَوَكِّلُونَ ﴾؛ سوره یوسف، آیه ۶۷؛ ﴿وَمَا أَرْسَلْنَا مِن رَّسُولٍ إِلاَّ لِيُطَاعَ بِإِذْنِ اللَّهِ وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذ ظَّلَمُواْ أَنفُسَهُمْ جَاؤُوكَ فَاسْتَغْفَرُواْ اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُواْ اللَّهَ تَوَّابًا رَّحِيمًا﴾؛ سوره نساء، آیه ۶۴.
↑ نهج البلاغه‌، نامه ۳۱.
↑ ﴿إِنَّا أَنزَلْنَا إِلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ لِتَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ بِمَا أَرَاكَ اللَّهُ وَلاَ تَكُن لِّلْخَائِنِينَ خَصِيمًا ﴾؛ سوره نساء، آیه ۱۰۵.
↑ ﴿وَكَتَبْنَا عَلَيْهِمْ فِيهَا أَنَّ النَّفْسَ بِالنَّفْسِ وَالْعَيْنَ بِالْعَيْنِ وَالأَنفَ بِالأَنفِ وَالأُذُنَ بِالأُذُنِ وَالسِّنَّ بِالسِّنِّ وَالْجُرُوحَ قِصَاصٌ فَمَن تَصَدَّقَ بِهِ فَهُوَ كَفَّارَةٌ لَّهُ وَمَن لَّمْ يَحْكُم بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ وَقَفَّيْنَا عَلَى آثَارِهِم بِعِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ مُصَدِّقًا لِّمَا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ التَّوْرَاةِ وَآتَيْنَاهُ الإِنجِيلَ فِيهِ هُدًى وَنُورٌ وَمُصَدِّقًا لِّمَا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ التَّوْرَاةِ وَهُدًى وَمَوْعِظَةً لِّلْمُتَّقِينَ وَلْيَحْكُمْ أَهْلُ الإِنجِيلِ بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فِيهِ وَمَن لَّمْ يَحْكُم بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فَأُولَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ ﴾؛ سوره مائده، ۴۷- ۴۵؛ مکاسب محرمه‌، امام خمینی/ ۲/ ۱۰۶.
↑ فرهنگ شیعه، ص 253.
↑ ﴿ الَّذِينَ يَتَرَبَّصُونَ بِكُمْ فَإِن كَانَ لَكُمْ فَتْحٌ مِّنَ اللَّهِ قَالُواْ أَلَمْ نَكُن مَّعَكُمْ وَإِن كَانَ لِلْكَافِرِينَ نَصِيبٌ قَالُواْ أَلَمْ نَسْتَحْوِذْ عَلَيْكُمْ وَنَمْنَعْكُم مِّنَ الْمُؤْمِنِينَ فَاللَّهُ يَحْكُمُ بَيْنَكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَلَن يَجْعَلَ اللَّهُ لِلْكَافِرِينَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ سَبِيلاً ﴾؛ سوره نساء، آیه ۱۴۱؛ نظام سیاسی اسلام‌، نوروزی/ ۱۶۹.
↑ ولایت فقیه‌، امام خمینی/ ۱۵؛ ولایة الفقیه‌، الشیخ احمد النراقی/ ۱۰۳.
↑ فرهنگ شیعه، ص 253.
↑ فرهنگ شیعه، ص 253.
↑ فرهنگ شیعه، ص 253.

[1] ﴿وَقَالَ يَا بَنِيَّ لاَ تَدْخُلُواْ مِن بَابٍ وَاحِدٍ وَادْخُلُواْ مِنْ أَبْوَابٍ مُّتَفَرِّقَةٍ وَمَا أُغْنِي عَنكُم مِّنَ اللَّهِ مِن شَيْءٍ إِنِ الْحُكْمُ إِلاَّ لِلَّهِ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَعَلَيْهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُتَوَكِّلُونَ ﴾؛ سوره یوسف، آیه ۶۷؛ ﴿وَمَا أَرْسَلْنَا مِن رَّسُولٍ إِلاَّ لِيُطَاعَ بِإِذْنِ اللَّهِ وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذ ظَّلَمُواْ أَنفُسَهُمْ جَاؤُوكَ فَاسْتَغْفَرُواْ اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُواْ اللَّهَ تَوَّابًا رَّحِيمًا﴾؛ سوره نساء، آیه ۶۴.

[2] نهج البلاغه‌، نامه ۳۱.

[3] ﴿إِنَّا أَنزَلْنَا إِلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ لِتَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ بِمَا أَرَاكَ اللَّهُ وَلاَ تَكُن لِّلْخَائِنِينَ خَصِيمًا ﴾؛ سوره نساء، آیه ۱۰۵.

[4] ﴿وَكَتَبْنَا عَلَيْهِمْ فِيهَا أَنَّ النَّفْسَ بِالنَّفْسِ وَالْعَيْنَ بِالْعَيْنِ وَالأَنفَ بِالأَنفِ وَالأُذُنَ بِالأُذُنِ وَالسِّنَّ بِالسِّنِّ وَالْجُرُوحَ قِصَاصٌ فَمَن تَصَدَّقَ بِهِ فَهُوَ كَفَّارَةٌ لَّهُ وَمَن لَّمْ يَحْكُم بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ وَقَفَّيْنَا عَلَى آثَارِهِم بِعِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ مُصَدِّقًا لِّمَا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ التَّوْرَاةِ وَآتَيْنَاهُ الإِنجِيلَ فِيهِ هُدًى وَنُورٌ وَمُصَدِّقًا لِّمَا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ التَّوْرَاةِ وَهُدًى وَمَوْعِظَةً لِّلْمُتَّقِينَ وَلْيَحْكُمْ أَهْلُ الإِنجِيلِ بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فِيهِ وَمَن لَّمْ يَحْكُم بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فَأُولَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ ﴾؛ سوره مائده، ۴۷- ۴۵؛ مکاسب محرمه‌، امام خمینی/ ۲/ ۱۰۶.

[5] فرهنگ شیعه، ص 253.

[6] ﴿ الَّذِينَ يَتَرَبَّصُونَ بِكُمْ فَإِن كَانَ لَكُمْ فَتْحٌ مِّنَ اللَّهِ قَالُواْ أَلَمْ نَكُن مَّعَكُمْ وَإِن كَانَ لِلْكَافِرِينَ نَصِيبٌ قَالُواْ أَلَمْ نَسْتَحْوِذْ عَلَيْكُمْ وَنَمْنَعْكُم مِّنَ الْمُؤْمِنِينَ فَاللَّهُ يَحْكُمُ بَيْنَكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَلَن يَجْعَلَ اللَّهُ لِلْكَافِرِينَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ سَبِيلاً ﴾؛ سوره نساء، آیه ۱۴۱؛ نظام سیاسی اسلام‌، نوروزی/ ۱۶۹.

[7] ولایت فقیه‌، امام خمینی/ ۱۵؛ ولایة الفقیه‌، الشیخ احمد النراقی/ ۱۰۳.

[8] فرهنگ شیعه، ص 253.

[9] فرهنگ شیعه، ص 253.

[10] فرهنگ شیعه، ص 253.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

@@ خط ۴: / خط ۴: @@
 <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[دین‌سالاری در قرآن]] - [[دین‌سالاری در حدیث]] - [[دین‌سالاری در نهج البلاغه]] - [[دین‌سالاری در کلام اسلامی]] - [[دین‌سالاری در عرفان اسلامی]]</div>
 <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[دین‌سالاری (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
-<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
 ==مقدمه==

v t e حاکمیت
حاکمیت تکوینی	حاکمیت تکوینی
حاکمیت تشریعی	حاکمیت تشریعی
حاکمیت الهی	حاکمیت الهی (حاکمیت خدا - حاکمیت پیامبران - حاکمیت ائمه - حاکمیت فقیه)
حاکمیت مردم	حاکمیت مردم
حاکمیت مشروع	حاکمیت مشروع
حاکمیت نامشروع	استبداد (استبداد حقیقی - استبداد فکری - استبداد فردی - استبداد اقلیت - استبداد اکثریت - استبداد دینی - استبداد بین‌المللی - اختناق - مستبد) • استعمار (استعمار فرهنگی - استعمار اقتصادی - استعمار سیاسی - استعمار قدیم - استعمار نو - استعمار فرانو)
حاکمیت دین (دین‌سالاری)	حاکمیت دینی
حاکمیت طاغوت	حاکمیت طاغوت
حاکمیت مطلق	حاکمیت مطلق
حاکمیت نسبی	حاکمیت فردی • حاکمیت ملی
حاکمیت دوگانه	حاکمیت دوگانه
استقلال	استقلال فکری • استقلال فرهنگی • استقلال قضایی • استقلال اقتصادی • استقلال سیاسی
مشروعیت	الزام سیاسی (تعهد) • مقبولیت • نصب (نصب خاص - نصب عام)