تابعین در نهج البلاغه

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث تابعین است. "تابعین" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

تابعین در قرآن - تابعین در حدیث - تابعین در نهج البلاغه - تابعین در معارف دعا و زیارات - تابعین در کلام اسلامی - تابعین در اخلاق اسلامی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل تابعین (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

• تابعین، به‌معنای پیروان، عنوان گروهی از مسلمانان است که پیامبر اکرم را درک نکرده‌اند، اما اصحاب پیامبر را درک کرده‌اند. واژه تابعین خاستگاه قرآنی دارد. بیشتر مفسران در تفسیر آیه ۱۰۰ سوره توبه، پس از "سابقون" (مهاجرین و انصار)، قائل به وجود افرادی هستند که پس از صحابه، راه آنها را تداوم می‌بخشند. این افراد تابعین نامیده می‌شوند. پیامبر اکرم (ص) در حدیثی نسل پس از صحابه را بهترین مردمان یاد می‌کند، در حالی‌که نسل بعد از آنها از چنین فضیلتی برخوردار نیستند. پس از وفات پیامبر (ص) در زمان خلیفه دوم در تقسیم‌بندی خلیفه برای تقسیم غنائم به ترتیب نام مهاجرین سپس انصار و تابعین ذکر شده بود. وی هم‌چنین در شکل‌گیری جانشین پس از خود به تابعین نقش داد.
• علمای علم رجال تابعین را براساس اولویت‌هایی حتی تا پانزده طبقه، طبقه‌بندی کرده‌اند. مبنای برخی از این طبقه‌بندی‌ها برتری‌های علمی و عملی آنها نسبت به یکدیگر، یا تقدم و تأخر زمان آنها نسبت به یکدیگر و.. است. اویس قرنی به عنوان خیرالتابعین یا سید التابعین مشهور است. اویس از یاران خاص امام علی (ع) بود که در رکاب ایشان به شهادت رسید. تابعین در هواداری از امام علی (ع) و گرایش به مذهب تشیع پیش‌گام بودند. علامه عبدالحسین امینی در الغدیر نام ۸۴ تن از تابعین را در نقل حدیث غدیر یاد کرده است.
• امام علی (ع) در نامه ۲۸ خطاب به معاویه می‌نویسد: "... با سپاهی گران از مهاجران و انصار و تابعین آنان که نیکو پرورش یافته‌اند، بر سر تو می‌تازم؛ لشکری انبوه که فضا را پر کند...".

منابع

• دین‌پرور، سیدجمال‌الدین، دانشنامه نهج البلاغه ج۱

پانویس