الگو:صفحهٔ اصلی/پرسش برگزیده: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۳۰ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۰:۳۴

آیا حضرت فاطمه زهرا علم غیب داشت؟

پاسخ جامع به این پرسش، برگرفته از تمامی پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه اندیشمندان و نویسندگانی است که تصویر آنان در ذیل دیده می‌شود:
مصباح
نمازی
خسروپناه
نادم
سبحانی
هاشمی

غیب به امری که از حس پوشیده باشد اطلاق شده است و علم غیب یعنی "علم به هر چیزی که غایب از حواس بشری باشد". غیب در اصطلاح قرآن و حدیث بر معنایی خاص‌تر از معنای لغوی نیز اطلاق می‌شود و شامل اموری می‌‌شود که خدای متعال آگاهی از آنها را تنها به خود اختصاص داده و احدی از مخلوقاتش اعم از انبیاء، ملائکه و غیر ایشان را نیز از آن مطلع نکرده است. علم غیب در این معنا به علوم اختصاصی خداوند متعال (علم مکنون و مستأثر) که ذاتی بوده و اکتسابی نیستند اطلاق می‌شود و به علم دیگران اگرچه به تعلیم الهی یا اعطای او باشد غیب گفته نمی‌شود. همچنین غیب در آثار تفسیری و اعتقادی علاوه بر معنای لغوی معنای خاصی دارد و تنها به اموری اشاره دارد که دانستن آنها فقط در اختیار خداوند است (امور مستأثر) و علم غیب در این صورت به خصوص علوم خاص الهی اطلاق شده است.

بر اساس دسته‌ای از آیات قرآن کریم، علم به غیب، تنها در اختیار خداوند است، زیرا تنها اوست که احاطۀ همه جانبه بر تمامی عالم دارد: وَعِندَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لاَ يَعْلَمُهَا إِلاَّ هُوَ، قُل لّا يَعْلَمُ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ الْغَيْبَ إِلاَّ اللَّهُ وَمَا يَشْعُرُونَ أَيَّانَ يُبْعَثُونَ و بر اساس برخی آیات دیگر مانند: عَالِمُ الْغَيْبِ فَلَا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا إِلَّا مَنِ ارْتَضَى مِنْ رَسُولٍ، روایات و دلایل عقلی، خداوند علم به غیب را به انبیاء و اوصیاء خود نیز عطا فرموده است. در یکی از آیات آمده است: إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ * فِي كِتَابٍ مَكْنُونٍ * لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ بر اساس یکی از تفاسیر، لوح مکنون همان لوح محفوظ است که علم غیب در آن قرار دارد و مطهّرون و پاکانی که صلاحیت درک لوح محفوظ را دارند، از آن بهره می‌‌برند. مطهرون همان کسانی هستند که در قرآن مجید توصیف شده اند: إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا؛ طبق روایات شیعه و اهل سنت، اهل بیت پیامبر(ص)، علی و فاطمه و فرزندان ایشان(ع) مطهرون هستند.

علاوه بر آیات گفته شده باید توجه داشت، بر اساس ادله قرآنی و روایات، حضرت زهرا (س) برخوردار از عصمت بوده و از گناه، اشتباه، سهو، نسیان و غفلت به فضل الهی محفوظ است. عصمت از گناه زمانی ‌تحقق‌ می‌‌یابد که‌ دانش‌ و آگاهی‌ فراگیر شود و معصوم به‌ هر اطلاعاتی که لازم دارد باید علم‌ داشته‌ باشد. پس‌ معصوم‌ بودن حضرت فاطمه(ع) مستلزم وجود دانش‌ و آگاهی‌ ایشان به‌ تمام‌ مصالح‌ و مفاسد و حقایق‌ اشیاء است و این چیزی جز اطلاع بر امور غیبی نیست؛ چراکه مراد از امور غیبی حقیقت اشیاء و افعال و چهره واقعی آنهاست که برای ما ظاهر نیست و در باطن است و علم به این باطن از مراتب علم غیب است.

همچنین روایاتی وجود دارد در زمینه نازل شدن جبرئیل بر حضرت زهرا(س) بعد از رحلت پدر بزرگوارشان و اینکه ایشان محدثه بوده و فرشتگان با ایشان سخن می‌‌گفته اند، مانند روایت معتبر امام صادق(ع) که فرمودند: "جبرئیل بر حضرت زهرا وارد می‌شد و وی را تسلیت می‌داد و احوال پیغمبر را برای او نقل می‌کرد و حوادثی را که بعد از او بر فرزندانش واقع می‌شود به او خبر می‌داد و امیرالمؤمنین همۀ آن را می‌نوشت. این است مصحف فاطمه زهرا(س)" این مقام، فضیلتی بی‌نظیر برای صدیقه طاهره است؛ زیرا سابقه نداشته است جبراییل جز با طبقه اول انبیای عظام چنین رفت و آمد مکرری داشته باشد.

بنابراین با وجود ادله عقلی و نقلی شکی در اینکه حضرت زهرا(ع) از علومی فراطبیعی و غیرحسی برخوردار است وجود ندارد.

ادامه

@@ خط ۱۱: / خط ۱۱: @@
 </gallery>
-[[غیب]] به معنای استتار و پنهان بودن چیزی از چشم است و بر هر چیزی که از حواس و [[علم]] [[انسان]] پوشیده باشد، به کار می‌رود. مطابق ادلۀ شرعی، [[علم]] غیب در اصل مخصوص [[خداوند]] است اما به [[نص]] [[قرآن]]: {{متن قرآن|عَالِمُ الْغَيْبِ فَلَا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًاإِلَّا مَنِ ارْتَضَى مِنْ رَسُولٍ}}، [[روایات]] و دلایل عقلی، [[خداوند]] [[علم به غیب]] را به [[انبیاء]] و [[اوصیاء]] خود نیز عطا فرموده است. در یکی از [[آیات]] آمده است: {{متن قرآن|إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ * فِي كِتَابٍ مَكْنُونٍ * لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ}}. [[لوح]] مکنون همان [[لوح محفوظ]] است که [[علم غیب]] در آن قرار دارد و مطهّرون و پاکانی که صلاحیت [[درک]] [[لوح محفوظ]] را دارند، از آن بهره می‌‌برند. مطهرون همان کسانی هستند که در [[قرآن مجید]] توصیف شده اند: {{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}}. طبق روایات شیعه و [[اهل سنت]]، [[ اهل بیت پیامبر]]{{صل}}، [[علی]] و [[فاطمه]] و [[فرزندان]] ایشان{{ع}} مطهرون هستند.
+'''غیب''' به امری که از [[حس]] پوشیده باشد اطلاق شده است و '''علم غیب''' یعنی "[[علم]] به هر چیزی که غایب از حواس بشری باشد". غیب در اصطلاح قرآن و حدیث بر معنایی خاص‌تر از معنای لغوی نیز اطلاق می‌شود و شامل اموری می‌‌شود که [[خدای متعال]] [[آگاهی]] از آنها را تنها به خود اختصاص داده و احدی از مخلوقاتش اعم از [[انبیاء]]، [[ملائکه]] و غیر ایشان را نیز از آن مطلع نکرده است. [[علم غیب]] در این معنا به [[علوم اختصاصی خداوند متعال]] ([[علم مکنون]] و [[علم مستأثر|مستأثر]]) که ذاتی بوده و اکتسابی نیستند اطلاق می‌شود و به علم دیگران اگرچه به [[تعلیم الهی]] یا اعطای او باشد [[غیب]] گفته نمی‌شود. همچنین غیب در آثار [[تفسیری]] و [[اعتقادی]] علاوه بر معنای لغوی معنای خاصی دارد و تنها به اموری اشاره دارد که دانستن آنها فقط در [[اختیار]] [[خداوند]] است (امور مستأثر) و [[علم غیب]] در این صورت به خصوص [[علوم خاص الهی]] اطلاق شده است.
-علاوه بر این روایاتی وجود دارد در زمینه نازل شدن [[جبرئیل]] بر [[حضرت زهرا]]{{س}} بعد از شهادت پدر بزرگوارشان و اینکه ایشان محدثه بوده و [[فرشتگان]] با ایشان سخن می‌‌گفته اند، مانند [[روایت]] [[امام صادق]]{{ع}} که فرمودند: "[[جبرئیل]] بر [[حضرت زهرا]] وارد می‌شد، و وی را تسلیت می‌داد، و احوال [[پیغمبر]] را برای او [[نقل]] می‌کرد، و حوادثی را که بعد از او بر فرزندانش واقع می‌شود به او خبر می‌داد؛ و [[امیرالمؤمنین]] همۀ آن را می‌نوشت. این است مصحف [[فاطمه زهرا]]{{س}}". این مقام فضیلتی بی‌نظیر برای [[صدیقه طاهره]] است؛ زیرا سابقه نداشته است جبرئیل جز با انبیای عظام چنین رفت و آمد مکرری داشته باشد. در توصیف این مصحف آمده است: "از [[قرآن]] چیزی در آن نیست، در آن مسائلی است که ما را از [[مردم]] بی‌نیاز کرده و [[مردم]] را [[نیازمند]] به ما. در آن، حتی ریزترین مسائل شرعی، مانند جزای یک خراش کوچک، یک شلاق، نصف شلاق، ثلث شلاق بیان شده است". این مصحف از منابع [[اهل بیت]]{{ع}} است و دربردارنده [[اخبار غیبی]] و وقایع، نسبت به زمان [[آینده]]. همچنین [[مصحف فاطمه]]{{س}} از ودایع و نشانه‌های امامت است و هم اکنون نزد [[امام زمان]]{{ع}} است.
+بر اساس دسته‌ای از [[آیات قرآن کریم]]، [[علم به غیب]]، تنها در [[اختیار]] [[خداوند]] است، زیرا تنها اوست که احاطۀ همه جانبه بر تمامی [[عالم]] دارد: {{متن قرآن|وَعِندَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لاَ يَعْلَمُهَا إِلاَّ هُوَ}}، {{متن قرآن|قُل لّا يَعْلَمُ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ الْغَيْبَ إِلاَّ اللَّهُ وَمَا يَشْعُرُونَ أَيَّانَ يُبْعَثُونَ}} و بر اساس برخی [[آیات]] دیگر مانند: {{متن قرآن|عَالِمُ الْغَيْبِ فَلَا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا إِلَّا مَنِ ارْتَضَى مِنْ رَسُولٍ}}، [[روایات]] و [[دلایل عقلی]]، [[خداوند]] [[علم به غیب]] را به [[انبیاء]] و [[اوصیاء]] خود نیز عطا فرموده است. در یکی از [[آیات]] آمده است: {{متن قرآن|إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ * فِي كِتَابٍ مَكْنُونٍ * لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ}} بر اساس یکی از [[تفاسیر]]، [[لوح]] مکنون همان [[لوح محفوظ]] است که [[علم غیب]] در آن قرار دارد و مطهّرون و پاکانی که صلاحیت [[درک]] [[لوح محفوظ]] را دارند، از آن بهره می‌‌برند. مطهرون همان کسانی هستند که در [[قرآن مجید]] توصیف شده اند: {{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}}؛ طبق [[روایات شیعه]] و [[اهل سنت]]، [[ اهل بیت پیامبر]]{{صل}}، [[علی]] و [[فاطمه]] و [[فرزندان]] ایشان{{ع}} مطهرون هستند.
+علاوه بر آیات گفته شده باید توجه داشت، بر اساس [[ادله قرآنی]] و [[روایات]]، [[حضرت زهرا]] {{س}} برخوردار از [[عصمت]] بوده و از [[گناه]]، [[اشتباه]]، [[سهو]]، [[نسیان]] و [[غفلت]] به [[فضل الهی]] محفوظ است. عصمت از گناه زمانی ‌تحقق‌ می‌‌یابد که‌ دانش‌ و آگاهی‌ فراگیر شود و [[معصوم]] به‌ هر اطلاعاتی که لازم دارد باید علم‌ داشته‌ باشد. پس‌ [[معصوم‌ بودن حضرت فاطمه]]{{ع}} مستلزم وجود دانش‌ و آگاهی‌ ایشان به‌ تمام‌ مصالح‌ و مفاسد و حقایق‌ اشیاء است و این چیزی جز اطلاع بر [[امور غیبی]] نیست؛ چراکه مراد از امور غیبی [[حقیقت]] اشیاء و [[افعال]] و چهره [[واقعی]] آنهاست که برای ما ظاهر نیست و در [[باطن]] است و [[علم]] به این باطن از مراتب علم غیب است.
+همچنین روایاتی وجود دارد در زمینه نازل شدن [[جبرئیل]] بر [[حضرت زهرا]]{{س}} بعد از [[رحلت]] [[پدر]] بزرگوارشان و اینکه ایشان [[محدثه]] بوده و [[فرشتگان]] با ایشان سخن می‌‌گفته اند، مانند [[روایت]] معتبر [[امام صادق]]{{ع}} که فرمودند: "[[جبرئیل]] بر [[حضرت زهرا]] وارد می‌شد و وی را تسلیت می‌داد و احوال [[پیغمبر]] را برای او [[نقل]] می‌کرد و حوادثی را که بعد از او بر فرزندانش واقع می‌شود به او خبر می‌داد و [[امیرالمؤمنین]] همۀ آن را می‌نوشت. این است [[مصحف]] [[فاطمه زهرا]]{{س}}" این [[مقام]]، فضیلتی بی‌نظیر برای [[صدیقه طاهره]] است؛ زیرا سابقه نداشته است جبراییل جز با طبقه اول انبیای عظام چنین رفت و آمد مکرری داشته باشد.
+بنابراین با وجود ادله عقلی و نقلی شکی در اینکه [[حضرت زهرا]]{{ع}} از علومی فراطبیعی و غیرحسی برخوردار است وجود ندارد.
-نتیجه اینکه بر اساس روایات معتبر [[حضرت زهرا]]{{س}} دارای [[علم غیب]] و محدثه بوده است.
 <div class="readmoreButton">[[ آیا حضرت فاطمه زهرا علم غیب داشت؟ (پرسش)|'''ادامه''']]</div>