اعتدال در حدیث

روایات مرتبط

امام صادق (ع) فرمودند: "میانه‌روی چیزی است که خداوند آن را دوست دارد، و اسراف‌کاری چیزی است که خداوند آن را ناپسند می‌شمارد، حتّی در این حد که تو هسته میوه خود را دور افکنی، چه آن هسته نیز به کاری می‌آید، و حتّی آنکه باقی مانده آب خود را دور ریزی"^[۱].
امام صادق (ع) درباره آیه شریفه: ﴿وَيَسْأَلُونَكَ مَاذَا يُنْفِقُونَ قُلِ الْعَفْوَ﴾^[۲] فرمودند: "منظور از عفو، میانه‌روی و نگه‌داشتن حدّ وسط است"^[۳].
پیامبر اکرم (ص) فرمودند: "سه چیز نجات‌بخش انسان است، از آن جمله مورد سوّم را میانه‌روی به هنگام ثروت داشتن و یا فقیر بودن، برشمردند" ^[۴].
راوی گوید: شنیدم امام صادق (ع) می‌فرمودند: "من برای کسی که در زندگی میانه‌روی را پیشه می‌کند، ضمانت می‌کنم که هیچ‌گاه فقیر نشود"^[۵].
امام صادق (ع) فرمودند: "اگرکسی هر آنچه دارد را در یکی از راه‌های الهی خرج کند، نه کاری نیکو کرده و نه موفّق بوده است؟ آیا خداوند خود نمی‌فرماید: ﴿وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ وَأَحْسِنُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ﴾^[۶]، منظور از نیکوکاران، میانه‌روان هستند"^[۷].
امام صادق (ع) به یکی از یاران خود فرمودند: "ای عبید! اسراف فقر را پدید می‌آورد، و میانه‌روی بی‌نیازی را"^[۸].
امام صادق (ع) فرمودند: "هرگاه خداوند بر شما چیزی بخشید شما نیز بخشش کنید، و وقتی چیزی نبخشید شما نیز از بخشش دست کشید، و در میدان بخشندگی با خداوند همباز نشوید که او بخشنده‌تر است"^[۹]^[۱۰].

منابع

مظاهری، حسین، دانش اخلاق اسلامی ج۴

پانویس

↑ «عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: إِنَّ الْقَصْدَ أَمْرٌ يُحِبُّهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ إِنَّ السَّرَفَ أَمْرٌ يُبْغِضُهُ اللَّهُ حَتَّى طَرْحَكَ النَّوَاةَ فَإِنَّهَا تَصْلُحُ لِلشَّيْ‌ءِ وَ حَتَّى صَبَّكَ فَضْلَ شَرَابِكَ»؛اصول کافی، ج۴، ص۵۲.
↑ «و از تو می‌پرسند چه چیزی را ببخشند؟ بگو افزون بر نیاز (سالانه) را» سوره بقره، آیه ۲۱۹.
↑ «عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) فِي قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَيَسْأَلُونَكَ مَاذَا يُنْفِقُونَ قُلِ الْعَفْوَ قَالَ الْعَفْوُ الْوَسَطُ»؛ اصول کافی، ج۴، ص۵۲.
↑ «عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ (ع) قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) ثَلَاثٌ مُنْجِيَاتٌ فَذَكَرَ الثَّالِثُ الْقَصْدُ فِي الْغِنَى وَ الْفَقْرِ»؛ اصول کافی، ج۴، ص۵۳.
↑ «عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ ضَمِنْتُ لِمَنِ اقْتَصَدَ أَنْ لَا يَفْتَقِرَ»؛ اصول کافی، ج۴، ص۵۳.
↑ «و با دست خویش خود را به نابودی نیفکنید و نیکوکار باشید که خداوند نیکوکاران را دوست می‌دارد» سوره بقره، آیه ۱۹۵.
↑ «عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: لَوْ أَنَّ رَجُلًا أَنْفَقَ مَا فِي يَدَيْهِ فِي سَبِيلٍ مِنْ سَبِيلِ اللَّهِ مَا كَانَ أَحْسَنَ وَ لَا وُفِّقَ أَ لَيْسَ يَقُولُ اللَّهُ تَعَالَى وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ وَأَحْسِنُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ يَعْنِي الْمُقْتَصِدِينَ»؛ اصول کافی، ج۴، ص۵۳.
↑ «قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (ع) يَا عُبَيْدُ إِنَّ السَّرَفَ يُورِثُ الْفَقْرَ وَ إِنَّ الْقَصْدَ يُورِثُ الْغِنَى»؛ اصول کافی، ج۴، ص۵۳.
↑ «عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: إِذَا جَادَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى عَلَيْكُمْ فَجُودُوا وَ إِذَا أَمْسَكَ عَنْكُمْ فَأَمْسِكُوا وَ لَا تُجَاوِدُوا اللَّهَ فَهُوَ الْأَجْوَدُ»؛ اصول کافی، ج۴، ص۵۴.
↑ مظاهری، حسین، دانش اخلاق اسلامی، ج۴، ص ۴۶۹-۴۷۱.

[1] «عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: إِنَّ الْقَصْدَ أَمْرٌ يُحِبُّهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ إِنَّ السَّرَفَ أَمْرٌ يُبْغِضُهُ اللَّهُ حَتَّى طَرْحَكَ النَّوَاةَ فَإِنَّهَا تَصْلُحُ لِلشَّيْ‌ءِ وَ حَتَّى صَبَّكَ فَضْلَ شَرَابِكَ»؛اصول کافی، ج۴، ص۵۲.

[2] «و از تو می‌پرسند چه چیزی را ببخشند؟ بگو افزون بر نیاز (سالانه) را» سوره بقره، آیه ۲۱۹.

[3] «عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) فِي قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَيَسْأَلُونَكَ مَاذَا يُنْفِقُونَ قُلِ الْعَفْوَ قَالَ الْعَفْوُ الْوَسَطُ»؛ اصول کافی، ج۴، ص۵۲.

[4] «عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ (ع) قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) ثَلَاثٌ مُنْجِيَاتٌ فَذَكَرَ الثَّالِثُ الْقَصْدُ فِي الْغِنَى وَ الْفَقْرِ»؛ اصول کافی، ج۴، ص۵۳.

[5] «عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ ضَمِنْتُ لِمَنِ اقْتَصَدَ أَنْ لَا يَفْتَقِرَ»؛ اصول کافی، ج۴، ص۵۳.

[6] «و با دست خویش خود را به نابودی نیفکنید و نیکوکار باشید که خداوند نیکوکاران را دوست می‌دارد» سوره بقره، آیه ۱۹۵.

[7] «عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: لَوْ أَنَّ رَجُلًا أَنْفَقَ مَا فِي يَدَيْهِ فِي سَبِيلٍ مِنْ سَبِيلِ اللَّهِ مَا كَانَ أَحْسَنَ وَ لَا وُفِّقَ أَ لَيْسَ يَقُولُ اللَّهُ تَعَالَى وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ وَأَحْسِنُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ يَعْنِي الْمُقْتَصِدِينَ»؛ اصول کافی، ج۴، ص۵۳.

[8] «قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (ع) يَا عُبَيْدُ إِنَّ السَّرَفَ يُورِثُ الْفَقْرَ وَ إِنَّ الْقَصْدَ يُورِثُ الْغِنَى»؛ اصول کافی، ج۴، ص۵۳.

[9] «عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: إِذَا جَادَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى عَلَيْكُمْ فَجُودُوا وَ إِذَا أَمْسَكَ عَنْكُمْ فَأَمْسِكُوا وَ لَا تُجَاوِدُوا اللَّهَ فَهُوَ الْأَجْوَدُ»؛ اصول کافی، ج۴، ص۵۴.

[10] مظاهری، حسین، دانش اخلاق اسلامی، ج۴، ص ۴۶۹-۴۷۱.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]