زیارت در معارف و سیره حسینی
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل امام حسین (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
زیارت دیدار، بر سر تربت یک شهید یا امام و امامزاده حضور یافتن، دیدار از حرم‌های مطهّر و بقاع متبرّک.
مقدمه
زیارت پیامبر و ائمّه(ع) هم در حال حیاتشان ارزشمند و تأثیرگذار است، هم پس از رحلت یا شهادتشان سازنده و الهام بخش است و تأکید زیارت، نسبت به حضرت رسول(ص)، حضرت زهرا، امامان معصوم، شهدای آل محمّد، علما و صلحاست. امام صادق(ع) فرمود: «مَنْ زَارَنَا فِي مَمَاتِنَا فَكَأَنَّمَا زَارَنَا فِي حَيَاتِنَا»[۱]. هر کس ما را پس از مرگمان زیارت کند، گویا در حال حیات، زیارتمان کرده است.
زیارت ائمّه، نشانه احترام به مقامشان، پیروی از راهشان، تبعیّت از مواضعشان، استمرار خطّشان، تجدید عهد با امامتشان، وفاداری به ولایتشان و زنده نگاهداشتن نام و یاد و خاطره و فرهنگ و تعالیم آنان است. حضرت رضا(ع) فرمود: «إِنَّ لِكُلِّ إِمَامٍ عَهْداً فِي عُنُقِ أَوْلِيَائِهِ وَ شِيعَتِهِ وَ إِنَّ مِنْ تَمَامِ الْوَفَاءِ بِالْعَهْدِ وَ حُسْنِ الْأَدَاءِ زِيَارَةَ قُبُورِهِمْ...»[۲]. برای هر امامی در گردن و بر عهده هواداران و پیروانش عهد و پیمانی است و از جمله نشانه‌های وفای کامل به این پیمان، زیارت قبور امامان است.
اینگونه زیارت‌ها، علاوه بر آنکه برای خود زائر، اثر تربیتی و تزکیه روح دارد و دلیل حق‌شناسی او نسبت به اولیاء خدا و پیشوایان دین است، در زمینه احیاء امر امامان و ترویج مکتب انسانی و تربیتی آن اسوه‌ها در جوامع بشری و توجّه دادن به خط صحیح رهبری و ولایت در جامعه مؤثّر است؛ به‌ویژه وقتی حکّام مستبدّ و منحرف، با برنامه در جهت محو آثار و یاد ائمّه میکوشیدند، "زیارت" به عنوان یک عمل مثبت و انقلابی محسوب میشد و نوعی مبارزه با دستگاه‌های ستمگر.
در احادیث متعدّد، تأکید شده که زیارت ائمّه در غربتشان و همراه با خوف و خطر، پاداش بیشتری دارد، و اگر راه زائر دور باشد، و زیارت، پیاده و همراه با مشقّت‌ها باشد، اجر و قرب بیشتری خواهد داشت[۳]. فضایل زیارت، درباره دیدار و زیارت خانه خدا، مرقد مطهّر نبوی، قبور مؤمنان و صالحان بسیار فراوان است و حضور پیروان حق، پیرامون مرقد پاکشان، کانونی از ایمان و جذبه و پیوستگی و همبستگی به وجود می‌آورد و به زائران هم، "دعوت به خیر"، "دفاع از حق" و "شهادت در راه خدا" را الهام میدهد و زیارت، "وسیله" قرب به پروردگار است[۴]. زیارت، قلمرو "دل" و وادی محبّت و شوق است، نمودی از احساس متعالی و زبان علاقه و ترجمان پیوند قلبی است. فیض "حضور" در کنار اولیاء خدا، زائر را از کیمیای "نظر" برخوردار می‌سازد. زیارت، الهام گرفتن از اسوه‌ها و تعظیم شعائر و تقدیر از فداکاری‌ها و تجلیل از پاکی‌هاست و زائر در برابر آیینه تمام قدّ فضیلت‌ها می‌ایستد، تا عیار خود را در آن بسنجد و خود را در برابر "میزان" قرار میدهد تا کم وکاستی خود را جبران کند. زائر، مهمان مائده معنوی اولیاء الله است و زیارت، تجدید پیمان و میثاق "ولایت" با رهبری است. زیارت، سفر با کاروان اشک و بر محمل شوق و سوار شدن بر موج عرفان و براق عشق است[۵].
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ بحار الأنوار، ج۹۷، ص۱۲۴.
- ↑ بحار الأنوار، ج۹۷، ص۱۱۶؛ وسائل الشیعه، ج۱۰، ص۳۴۶.
- ↑ برای مطالعه بیشتر پیرامون احادیث زیارت، از جمله ر.ک: بحار الأنوار، ج۹۷، ۹۸ و ۹۹؛ من لا یحضره الفقیه، صدوق، ج۲؛ کامل الزیارات؛ عیون اخبار الرضا؛ المزار شیخ مفید؛ الغدیر، ج۵؛ وسائل الشیعه، ج۱۰؛ میزان الحکمه، ج۴؛ مصباح الزائر؛ مصباح المتهجّد و کتب دیگر.
- ↑ درباره سازندگی‌های زیارت، ر.ک: زیارت به قلم نویسنده، ناشر: سازمان حج و زیارت. نیز: سلسله مقالات زیارت در مجله پیام انقلاب، سال ۱۳۶۳ از شماره ۱۱۵ به بعد، که بیش از پنجاه شماره طول کشید، و کتاب شوق دیدار از: دکتر محمد مهدی رکنی، انتشارات آستان قدس رضوی.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص ۲۱۹.