بین الحرمین
 |
| سوگواری امام حسین |
| رویدادها |
|---|
| واقعه عاشورا • اسیران کربلا • روز شمار واقعه عاشورا • روز عاشورا • نامه های کوفیان به امام حسین • واقعه عاشورا (از نگاه آمار) |
| افراد |
| علی اکبر • علی اصغر • عباس بن علی • زینب کبری • سکینه بنت حسین • فاطمه دختر امام حسین • مسلم بن عقیل • شهیدان کربلا • اسیران کربلا |
| جای‌ها |
| حرم امام حسین • تل زینبیه • حرم عباس بن علی • گودال قتلگاه • بین الحرمین • نهر علقمه |
| مناسبت‌ها |
| تاسوعا • عاشورا • اربعین |
| مراسم |
| مرثیه‌خوانی • نوحه • تعزیه • روضه • زنجیرزنی • سینه‌زنی • سقاخانه • سنج و دمام • دسته عزاداری • شام غریبان • تشت‌گذاری • نخل‌گردانی • قمه زنی • راهپیمایی اربعین • تابوت‌گردانی • مراسم تابوت |
- اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
فاصله میان حرم‌های امام حسین(ع) و حضرت عباس(ع) در کربلا
«بین الحرمین» در لغت به معنای میان دو بارگاه است و به طور عام به فاصله میان دو حرم اطلاق می‌شود. در معنای خاص و متأخر، به فاصله میان حرم‌های امام حسین(ع) و حضرت عباس(ع) بین‌الحرمین گفته می‌شود. در برخی روایات از فاصله میان مکه و مدینه هم با این نام تعبیرشده و وقوع حادثه‌ای در آن از علائم ظهور شمرده شده است. گاهی نیز به فاصله میان مسجد النبی و قبرستان بقیع، بین الحرمین گفته می‌شود. همچنین بازار میان دو مسجد شاه و جامع تهران به «بازار بین الحرمین» مشهور است. اما رایج‌ترین کاربرد این واژه در دهه‌های اخیر درباره همان فاصله و صحن میان دو حرم در کربلا است. این صحن از سمت غرب به حرم امام حسین(ع) و از سمت شرق به حرم حضرت عباس(ع) متصل است. در دو سوی شمالی و جنوبی آن، هتل‌ها و مغازه‌ها قرار دارند. فاصله میان دو حرم، ۳۷۸ متر است که هم اندازه مسعی (فاصله صفا و مروه) در مکه است. در ادبیات مذهبی معاصر از این شباهت استفاده می‌شود. بین الحرمین طی دو سال از ۱۴۰۵ق تا ۱۴۰۷ق ساخته شد. پیش از آن، فاصله دو حرم بخشی از بافت قدیمی شهر کربلا بود و منازل شخصی، بازار سوق الهرج، مدارس علمیه بادکوبه و حسن خان و اماکنی از جمله مرقد سیدمجاهد در آن قرار داشت. پس از آنکه وزارت اوقاف عراق در سال ۱۳۹۳ ق اداره عتبات عالیات را به دست گرفت، در ۱۴۰۰ ق لجنه بازسازی و توسعه حرمین در کربلا تشکیل شد و در محرم ۱۴۰۵ق با حضور صدام حسین - آخرین رئیس جمهور دولت بعث عراق - در کربلا، یک میلیون دینار برای بازسازی و توسعه حرمین اختصاص یافت. اتصال دو حرم نیز بخشی از این طرح گسترده بود. در این طرح، املاک اطراف و میان دو حرم تملک شد و با تخریب آنها، صحن بین‌الحرمین با عرض۴۰ متر شکل گرفت و در سوم جمادی الثانی ۱۴۰۷ق افتتاح شد. در جریان جنبش اعتراضی شیعیان در شعبان سال ۱۴۰۰ ق - که به «انتفاضه شعبانیه» مشهور شد. علاوه بر حرمین، بسیاری از اماکن و حسینیه‌ها در بین‌الحرمین توسط نیروهای حکومتی تخریب شد. پس از آن، بین‌الحرمین تعریض شد. با سقوط صدام، بین‌الحرمین بازسازی شد و اکنون نیز طرح توسعه آن در دست اجرا است.
در دهه‌های اخیر و پس از احداث بین‌الحرمین، این اصطلاح وارد ادبیات مذهبی و عاشورایی شده و حتی هویتی مستقل از دو حرم یافته است. اشعار بسیاری درباره این مکان سروده شده و در مداحی‌ها و نوحه‌خوانی‌ها هم از آن به عنوان یکی از مکان‌های محبوب و میعادگاه عاشقان امام حسین(ع) تعبیر می‌شود. همچنین در نامگذاری هیئت‌های عزاداری، گاهی از این نام استفاده می‌شود.[۱]
