فاطمه دختر امام رضا

اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

مقدمه

برخی از مورخین بر این عقیده‌اند که امام رضا(ع) دو بار ازدواج نمودند که ثمره این ازدواج‌ها، چهار پسر و یک دختر به نام فاطمه بوده است. سید محسن امین، شیخ صدوق و علامه مجلسی، فاطمه بنت علی بن موسی الرضا(ع) را از بانوان راوی حدیث از پدر خود - امام رضا(ع)- دانسته‌اند.

روایاتی که فاطمه بنت علی بن موسی(ع)، نقل کرده‌اند، بدین شرح می‌باشد:

پادرم از اجداد خویش روایت کرده‌اند که رسول خدا(ص) فرموده است: «مَنْ كَفَّ غَضَبَهُ كَفَ اللَّهُ عَنْهُ عَذَابَهُ وَ مَنْ حَسَّنَ خُلُقَهُ بَلَّغَهُ اللَّهُ دَرَجَةَ الصَّائِمِ الْقَائِمِ» (هر کس بتواند شعله خشم ویرانگر خود را که موجب ده‎ها نوع خلاف و خیانت و تبهکاری می‌شود مهار سازد و خویشتن را به اعمال عصیان‌گرانه آلوده نسازد، خداوند متعال هم عذاب و مجازات خود را از او برمی‌گیرد و هر کس دارای خلق نیکو و روش سالم و صالحی باشد، خداوند مهربان، او را به مقام روزه‌داران و شب‌زنده‌داران اوج می‌دهد.)
همچنین در روایتی دیگر ایشان از قول پدر خود می‌گوید: پدرم از اجداد خویش نقل می‌فرماید که حضرت علی بن ابی طالب(ع) فرمودند: «لَا يَحِلُّ لِمُسْلِمٍ أَنْ يُرَوِّعَ مُسْلِماً» (یک انسان مسلمان، به هیچ وجه مجاز نخواهد بود که مسلمانی را بترساند و از این ناحیه، او را ناراحت و آزرده خاطر گرداند)^[۱].

برخی نوشته‌اند که فاطمه دختر امام رضا(ع)، همسر محمد بن جعفر بن قاسم بن اسحاق بن عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب(ع) بوده است^[۲]. شیخ شبلنجی می‌نویسد: «فاطمه دارای کرامتی بود. قبر وی در قاهره است و به نظر می‌رسد که در زمان امام جواد(ع) بدرود حیات گفته است»^[۳]^[۴]