فاطمه دختر امام رضا در معارف و سیره رضوی
این مدخل زیرشاخهٔ بحث فاطمه دختر امام رضا است. فاطمه دختر امام رضا از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: فاطمه دختر امام رضا در معارف و سیره رضوی - پرسش مرتبط نداردآشنایی اجمالی
نام آن بانو در دو حدیث آمده و در آن تصریح شده، فاطمه بنت علی بن موسی که از پدرش روایت می‌کند، در صورتی که در کتب انساب و شرح حال اولاد ائمه اطهار(ع) دختری به این نام برای امام رضا(ع) ثبت نشده است و مأخذ آن تنها همین دو روایت می‌باشد، و اینک ما در اینجا در مورد تعداد اولاد امام رضا و اختلاف علما در این موضوع گفتگو می‌کنیم.
مرحوم شیخ مفید در ارشاد و شیخ طبرسی در اعلام الوری گویند: امام رضا(ع) تنها یک فرزند داشته و آن هم امام جواد(ع) است و دیگر از آن جناب فرزندانی متولد نشده است، ولی جماعتی دیگر برای آن حضرت اولاد متعدد ذکر کرده‌اند که چند پسر و دختر می‌باشند به نام‌های محمد، حسن، جعفر، ابراهیم، حسین و عایشه، ولی در میان آنها از فاطمه نام برده نشده است.
حافظ عبدالعزیز اخضر جنابذی گوید: امام رضا(ع) پنج پسر و یک دختر داشته و اسامی آنها از قرار ذیل است: محمد که بعد از وی امام بودند، ابومحمد حسن، جعفر، ابراهیم، حسین و عایشه.
علی بن عیسی اربلی در کشف الغمه گوید: حضرت رضا(ع) شش فرزند داشت یک دختر و پنج پسر به نام‌های محمد قانع، حسن، جعفر، ابراهیم، حسین، و عائشه.
ابن شهرآشوب گوید: در مسجد زرو که در حومه مرو واقع است فرزندی از امام رضا(ع) دفن شده، و درباره این مسجد و مزار کرامت‌هایی نقل شده است، در کتاب عدد گفته: امام رضا(ع) دو فرزند داشت یکی محمد و دیگری موسی و در کتاب درر گوید: علی بن موسی درگذشت و از او فرزندی جز ابوجعفر نماند و سن او در هنگام درگذشت پدر هفت سال و چند ماه بود.
ابن حزم اندلسی گوید: فرزندان علی الرضا عبارتند از علی بن علی که فرزندی از وی به جای نماند، و محمد بن علی که داماد مأمون شد، و حسین و محمد بن طلحه گوید: فرزندان علی بن موسی شش تن بودند، پنج پسر و یک دختر و آنان عبارتند از محمد قانع، حسن، ابراهیم، حسین و عائشه، و در کتاب رشحات الفنون هروی گوید: اولاد امام رضا عبارتند از: محمد تقی، ابوجعفر اکبر، ابوجعفر اصغر، ابومحمد حسن، ابراهیم، حسین و یک دختر.
عبدالکریم رافعی در کتاب التدوین فی اخبار قزوین گوید: در کنار راه ارداق مشهد معروف پسر علی بن موسی الرضا قرار دارد و او در کودکی در قزوین درگذشت و در کنار او بر گروهی از شیعیان و علویان قرار دارد، و حافظ خلیل قزوینی در کتاب محاسن قزوین گوید: وی حدود شش سال داشت که در قزوین درگذشت و گفته شده که خود علی بن موسی الرضا نیز مدتی در قزوین در منزل داود بن سلیمان بهطور ناشناس اقامت داشته است.
او از امام رضا(ع) دو حدیث روایت می‌کند، او می‌گوید: از پدرم علی بن موسی(ع) شنیدم که از پدران خود روایت می‌کردند که رسول خدا(ص) فرمودند: هرکس خشم خود را نگه دارد خداوند عذاب خود را از وی برمیدارد، و هرکس خلق و خوی نیک داشته باشد خداوند پاداش روزه‌دار نماز شبخوان را به او می‌دهد[۱].
منابع
پانویس
- ↑ عطاردی قوچانی، عزیزالله، راویان امام رضا در مسند الرضا، ص ۳۰۷-۳۰۸.