اقتصاد در لغت

مقدمه

اقتصاد به معنای میانه‌روی واعتدال است. ریشه این لغت از «قصد» به معنای میانه‌روی و تجاوز نکردن است. و مقتصد به معنای «معتدل» است. این واژه در قرآن کریم هم به همین معنی به کار رفته است، چنان که می‌فرماید: ﴿مِنْهُمْ أُمَّةٌ مُقْتَصِدَةٌ﴾^[۱] یعنی ملتی که رفتارهایش بر اساس اعتدال و دوری از افراط و تفریط است و در آیه دیگری آمده است: ﴿وَاقْصِدْ فِي مَشْيِكَ﴾^[۲]. حضرت علی (ع) هم در وصیت خود به امام حسن (ع) می‌فرماید: «وَ اقْصِدْ يَا بُنَيَّ فِي مَعِيشَتِكَ وَ اقْتَصِدْ فِي عِبَادَتِكَ»؛ «فرزندم، در امور مالی و وضعیت معیشتی و نیز در عبادت میانه رو باش»^[۳].

امام (ع) در خطبه همام یکی از صفات پرهیزگاران را این گونه برمی‌شمارد «وَ مَلْبَسُهُمُ الِاقْتِصَادُ»؛ «پوشش آنها میانه‌روی است»^[۴].

البته باید توجه داشت که در لسان پیشوایان دینی، واژه‌ای که در خصوص مسائل اقتصادی بیشتر به کار می‌رفته است، تقدیر در معیشت، بوده است فی المثل امام علی (ع) می‌فرماید: اصلاح امور مردم به سه چیز بستگی دارد

تفقه در دین و شناخت قوانین اسلام؛
صبر و تحمل مشکلات؛
حسن تقدیر و اندازه‌گیری در معیشت^[۵]^[۶]

منابع

پانویس

↑ «برخی از ایشان امتی میانه‌رو هستند» سوره مائده، آیه ۶۶.
↑ «و در راه رفتنت میانه‌رو باش» سوره لقمان، آیه ۱۹.
↑ شیخ عباس قمی، سفینة البحار، ج۲، ص۴۱۰.
↑ نهج البلاغه، خطبه ۱۹۳.
↑ بحار الانوار، ج۷۱، ص۳۴۴.
↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، تجلی امامت ص ۳۷۳.

[1] «برخی از ایشان امتی میانه‌رو هستند» سوره مائده، آیه ۶۶.

[2] «و در راه رفتنت میانه‌رو باش» سوره لقمان، آیه ۱۹.

[3] شیخ عباس قمی، سفینة البحار، ج۲، ص۴۱۰.

[4] نهج البلاغه، خطبه ۱۹۳.

[5] بحار الانوار، ج۷۱، ص۳۴۴.

[6] ناظم‌زاده، سید اصغر، تجلی امامت ص ۳۷۳.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]