اعتدال در حدیث
این مدخل زیرشاخهٔ بحث اعتدال است. اعتدال از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: اعتدال در لغت - اعتدال در قرآن - اعتدال در حدیث - اعتدال در نهج البلاغه - اعتدال در اخلاق اسلامی - اعتدال در معارف دعا و زیارات - اعتدال در معارف و سیره سجادی - اعتدال در معارف و سیره نبوی - اعتدال در سیره معصوم - اعتدال در جامعه‌شناسی اسلامی - پرسش مرتبط نداردروایات مرتبط
- امام صادق(ع) فرمودند: "میانه‌روی چیزی است که خداوند آن را دوست دارد، و اسراف‌کاری چیزی است که خداوند آن را ناپسند می‌شمارد، حتّی در این حد که تو هسته میوه خود را دور افکنی، چه آن هسته نیز به کاری می‌آید، و حتّی آنکه باقی مانده آب خود را دور ریزی"[۱].
- امام صادق(ع) درباره آیه شریفه: ﴿وَيَسْأَلُونَكَ مَاذَا يُنْفِقُونَ قُلِ الْعَفْوَ﴾[۲] فرمودند: "منظور از عفو، میانه‌روی و نگه‌داشتن حدّ وسط است"[۳].
- پیامبر اکرم(ص) فرمودند: "سه چیز نجات‌بخش انسان است، از آن جمله مورد سوّم را میانه‌روی به هنگام ثروت داشتن و یا فقیر بودن، برشمردند" [۴].
- راوی گوید: شنیدم امام صادق(ع) می‌فرمودند: "من برای کسی که در زندگی میانه‌روی را پیشه می‌کند، ضمانت می‌کنم که هیچ‌گاه فقیر نشود"[۵].
- امام صادق(ع) فرمودند: "اگرکسی هر آنچه دارد را در یکی از راه‌های الهی خرج کند، نه کاری نیکو کرده و نه موفّق بوده است؟ آیا خداوند خود نمی‌فرماید: ﴿وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ وَأَحْسِنُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ﴾[۶]، منظور از نیکوکاران، میانه‌روان هستند"[۷].
- امام صادق(ع) به یکی از یاران خود فرمودند: "ای عبید! اسراف فقر را پدید می‌آورد، و میانه‌روی بی‌نیازی را"[۸].
- امام صادق(ع) فرمودند: "هرگاه خداوند بر شما چیزی بخشید شما نیز بخشش کنید، و وقتی چیزی نبخشید شما نیز از بخشش دست کشید، و در میدان بخشندگی با خداوند همباز نشوید که او بخشنده‌تر است"[۹][۱۰].
منابع
پانویس
- ↑ «عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ(ع) قَالَ: إِنَّ الْقَصْدَ أَمْرٌ يُحِبُّهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ إِنَّ السَّرَفَ أَمْرٌ يُبْغِضُهُ اللَّهُ حَتَّى طَرْحَكَ النَّوَاةَ فَإِنَّهَا تَصْلُحُ لِلشَّيْ‌ءِ وَ حَتَّى صَبَّكَ فَضْلَ شَرَابِكَ»؛اصول کافی، ج۴، ص۵۲.
- ↑ «و از تو می‌پرسند چه چیزی را ببخشند؟ بگو افزون بر نیاز (سالانه) را» سوره بقره، آیه ۲۱۹.
- ↑ «عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ(ع) فِي قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَيَسْأَلُونَكَ مَاذَا يُنْفِقُونَ قُلِ الْعَفْوَ قَالَ الْعَفْوُ الْوَسَطُ»؛ اصول کافی، ج۴، ص۵۲.
- ↑ «عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ(ع) قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(ص) ثَلَاثٌ مُنْجِيَاتٌ فَذَكَرَ الثَّالِثُ الْقَصْدُ فِي الْغِنَى وَ الْفَقْرِ»؛ اصول کافی، ج۴، ص۵۳.
- ↑ «عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ(ع) قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ ضَمِنْتُ لِمَنِ اقْتَصَدَ أَنْ لَا يَفْتَقِرَ»؛ اصول کافی، ج۴، ص۵۳.
- ↑ «و با دست خویش خود را به نابودی نیفکنید و نیکوکار باشید که خداوند نیکوکاران را دوست می‌دارد» سوره بقره، آیه ۱۹۵.
- ↑ «عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ(ع) قَالَ: لَوْ أَنَّ رَجُلًا أَنْفَقَ مَا فِي يَدَيْهِ فِي سَبِيلٍ مِنْ سَبِيلِ اللَّهِ مَا كَانَ أَحْسَنَ وَ لَا وُفِّقَ أَ لَيْسَ يَقُولُ اللَّهُ تَعَالَى وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ وَأَحْسِنُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ يَعْنِي الْمُقْتَصِدِينَ»؛ اصول کافی، ج۴، ص۵۳.
- ↑ «قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ(ع) يَا عُبَيْدُ إِنَّ السَّرَفَ يُورِثُ الْفَقْرَ وَ إِنَّ الْقَصْدَ يُورِثُ الْغِنَى»؛ اصول کافی، ج۴، ص۵۳.
- ↑ «عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ(ع) قَالَ: إِذَا جَادَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى عَلَيْكُمْ فَجُودُوا وَ إِذَا أَمْسَكَ عَنْكُمْ فَأَمْسِكُوا وَ لَا تُجَاوِدُوا اللَّهَ فَهُوَ الْأَجْوَدُ»؛ اصول کافی، ج۴، ص۵۴.
- ↑ مظاهری، حسین، دانش اخلاق اسلامی، ج۴، ص ۴۶۹-۴۷۱.