خاستگاه فرهنگی نهج البلاغه (کتاب)

خاستگاه فرهنگی نهج البلاغه ، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی اوضاع فرهنگی عراق به منزله زمینه‌های پیدایش نهج البلاغه می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر محمد حسن نادم است و انتشارات ادیان انتشار آن را به عهده داشته است.

خاستگاه فرهنگی نهج البلاغه
زبان	فارسی
نویسنده	محمد حسن نادم
موضوع	امامت
مذهب	شیعه
ناشر	انتشارات ادیان
محل نشر	قم، ایران
سال نشر	۱۳۸۳ ش
تعداد صفحه	۱۸۴
شابک	‭۹۷۸-۹۶۴-۸۰۹۰-۲۵-۴
شماره ملی	۲۷۰۷۲۷۱

دربارهٔ کتاب

در معرفی این کتاب آمده است: «نگارنده بر آن است تا اوضاع فرهنگی عراق را به منزله زمینه‌های پیدایش نهج البلاغه بررسی و موقعیت فرهنگی و تمدن عراق، پیشینه تاریخی و جغرافیایی، سیاسی و اجتماعی آن و نیز نقش فرهنگی؛ مذهبی ادیان در عراق را تحلیل نماید. از دیگر مسائلی که در این کتاب بررسی شده عبارت‌اند از: وضعیت کوفه پس از اسلام؛ انگیزه ورود مسلمانان به عراق؛ علل انتخاب کوفه؛ ساختار جمعیتی و عناصر تشکیل دهنده کوفه، طبقات اجتماعی آن و مسئله پیوستگی اقتصاد و فرهنگ در کوفه؛ بیداری کوفیان؛ حضور برگزیدگان صحابه و موالی در کوفه و جامعه‌شناسی کوفه».

فهرست کتاب

• فرهنگ و تمدن عراق:

1. پیشینه تاریخی فرهنگی و جغرافیای عراق
2. مراکز علمی و فرهنگی عراق پیش از اسلام
3. تاریخ بنیان‌گذاری حیره؛

• نقش فرهنگی و مذهبی ادیان در عراق:

1. اعراب و یهود؛
2. عراق و تورات؛
3. عراق و گنجینه تلمود؛
4. اعراب و نصرانیت؛
5. عراق؛
6. حیره؛
7. اعراب و ادیان ایرانی؛
8. امتیازهای عراق در جهان عرب؛
9. سیمای یمن در تاریخ؛
10. ادیان و اعتقادات یمن و تأثیر آن بر عراق؛
11. یمن قبل از اسلام؛

• عراق و کوفه پس از اسلام:

1. انگیزه ورود مسلمانان به عراق و انتخاب کوفه؛
2. ساختار جمعیت و عناصر تشکیل دهنده کوفه؛
3. طبقات اجتماعی کوفه؛
4. کوفه در عصر خلفا؛
5. سیمای فرهنگی کوفه؛
6. سیمای اقتصادی کوفه؛

• امام علی (ع) و انتخاب کوفه:
• علل انتخاب کوفه توسط امام علی (ع):

1. بیداری و آگاهی کوفیان؛
2. پیشگامی کوفیان در بیعت با امام علی (ع)؛
3. حضور برگزیدگان صحابه و تابعان در کوفه؛
4. حضور موالی و نقش فرهنگی آنها در کوفه؛
5. سابقه دوستی کوفیان با علی؛
6. دوری از قریش و ستم‌های آنها؛
7. حضور دلاوران و جنگجویان عرب در کوفه؛
8. آشنایی کوفیان با فنون نظامی؛
9. خردورزی کوفیان؛

• تاریخ بصره و مقایسه آن با کوفه:

1. پیدایش بصره؛
2. ترکیب جمعیت؛
3. اقتصاد و فرهنگ بصره؛
4. تحولات بصره؛

• اهداف فرهنگی حکومت امیرمؤمنان (ع):

1. انقلاب فرهنگی؛
2. ربع قرن سکوت و شکیبایی؛
3. عصر اندیشه‌های گوناگون؛
4. شاخصه‌های فعالیت‌های فرهنگی امام؛

• عقل‌گرایی نهج البلاغه پرتویی از خردگرایی قرآن کریم:

1. روش عقلانی قرآن در مسائل اعتقادی؛
2. اثبات یکتایی خداوند؛
3. صفات خداوند؛

• کتابنامه..

دربارهٔ پدیدآورنده

محمد حسن نادم

حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد حسن نادم (متولد ۱۳۴۱ ش، شهرضا)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: ناصر مکارم شیرازی، محمد فاضل‌ لنکرانی، محمد تقی مصباح یزدی، عبدالله جوادی آملی، سید محمود هاشمی شاهرودى و یحیی انصاری شیرازی پیگیری کرد. مسؤل دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشکده پزشکی شهرستان فسا و رییس دفتر فرهنگ دانشگاه آزاد اسلامی، مدیریت آموزش مؤسسه امام خمینی، رییس سابق دانشکده شیعه‌شناسی دانشگاه ادیان و مذاهب از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس در حوزه و دانشگاه، تا‌کنون چندین جلد کتاب و مقاله را به رشته تحریر درآورده است. «خاستگاه فرهنگی نهج البلاغه»، «علم غیب از نگاه عقل و وحی»، «معارف کلامی شیعه (کلیات امامت)»، «علم امام (مجموعه مقالات)»، «علم امام»، «نقد و بررسی شبهات کتاب اصول مذهب الشیعه درباره بداء»، «در آستانه نهج البلاغه»، «رویکرد فلسفی و عرفانی به علم امام»، «بازنمایی علم غیب از نگاه مكتب فلسفی اشراق»، «بازنمایی علم غیب در نظام فلسفی مکتب متعالیه» و «علم غیب پیامبر و امام از نگاه متکلمین و فلاسفه» برخی از این آثار است.