شفاعت در فقه اسلامی

مقدمه

شفاعت از ریشه «شفع» به معنای جفت و قرین شدن است و چون در شفاعت فردی که مقام بالاتری دارد و دارای قوت در امری است، فرد ضعیف را جفت و قرین خود می‏‌کند تا از این طریق به او نفعی برساند، اعم از دنیوی و اخروی، به او شفیع اطلاق کرده‌‏اند^[۱].

از بدیهیات مذهب شیعه، شفاعت کردن پیامبر (ص) و امامان معصوم (ع) و دیگر مقرّبان درگاه الهی، همچون عالمان، صالحان و شهدا است؛ البته شفاعت کبری از آنِ پیامبر اعظم (ص) می‌‏باشد^[۲]، چنان که قرآن کریم نیز ـ برحسب آنچه در روایات آمده ـ از جمله شفیعان روز قیامت برای افرادی است که به آن چنگ زده‏‌اند^[۳].

درخواست شفاعت از رسول خدا (ص) و سایر معصومان (ع) و توسّل به ایشان، امری مطلوب و مستحب و موجب تقرب به خداوند است^[۴].

وساطت کردن برای مؤمن، به‌ویژه در امر ازدواج مستحب و بر اساس مفاد برخی روایات، دارای پاداش و ثواب فراوانی است^[۵].

شفاعت در اسقاط حدود و یا تخفیف در آن پس از ثبوت نزد حاکم شرع، جایز نیست؛ بلکه حدّ ثابت باید بدون تأخیر اجرا شود^[۶].

وساطت قاضی در صرف نظر کردن صاحب حق از حق خود بعد از ثبوت آن و نیز دست برداشتن مدّعی از دعوای خویش قبل از ثبوت آن مکروه است^[۷].^[۸]

منابع

هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت ج۴

پانویس

↑ المیزان، ج۱، ص۱۵۷.
↑ مکیال المکارم، ج۱، ص۳۱۰ ـ ۳۱۳.
↑ الکافی (کلینی، ج ۲، ص۵۹۷ ـ ۵۹۹.
↑ بحار الأنوار، ج۹۴، ص:۱؛ کشف الغطاء ۳، ص۵۰۰.
↑ وسائل الشیعة، ج۱۶، ص۳۳۹؛ وسیلة النجاة، ص۶۹۵.
↑ جواهر الکلام، ج۴۱، ص۳۹۵؛ تحریرالوسیلة، ج۲، ص۴۶۹.
↑ جواهرالکلام، ج۴۰، ص۱۴۸.
↑ هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت ج۴، ص۶۸۵-۶۸۶.

[1] المیزان، ج۱، ص۱۵۷.

[2] مکیال المکارم، ج۱، ص۳۱۰ ـ ۳۱۳.

[3] الکافی (کلینی، ج ۲، ص۵۹۷ ـ ۵۹۹.

[4] بحار الأنوار، ج۹۴، ص:۱؛ کشف الغطاء ۳، ص۵۰۰.

[5] وسائل الشیعة، ج۱۶، ص۳۳۹؛ وسیلة النجاة، ص۶۹۵.

[6] جواهر الکلام، ج۴۱، ص۳۹۵؛ تحریرالوسیلة، ج۲، ص۴۶۹.

[7] جواهرالکلام، ج۴۰، ص۱۴۸.

[8] هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت ج۴، ص۶۸۵-۶۸۶.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]