عبدالله بن قیس کندی
- این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
مقدمه
نامش عبدالله بن قیس، ولی به ابوبحره مشهور است[۱]. در انتساب به قبیله از او با عنوان کندی، سکونی و تراغمی[۲] یاد می‌کنند و به دلیل منزل گزیدن در شام، به او حمصی و شامی می‌گویند[۳]. او جاهلیت و اسلام را درک کرد، و با معاذ بن جبل مصاحبت داشت[۴] ذهبی[۵] او را در شمار صحابه آورده است؛ چنان که مغلطای به نقل از ابوعمرو دانی مصنف، برای او ادراک رسول خدا(ص) را نوشته و حدیثی از او را نقل کرده است[۶] البته منابع دیگر، همین حدیث «لن تزالو بخير ما لم تحاسدوا»؛ با واسطه ضمر به ثعلبه از رسول خدا(ص) نقل کرده‌اند[۷] بیشتر منابع، او را تابعی دانسته‌اند. ابن سعد او را در طبقه اول تابعین اهل شام آورده است[۸] چنان‌که ابوزرعه، او را در طبقه پس از صحابه دانسته است[۹] ابن حجر نیز او را در قسم سوم کتابش آورده که به افراد غیر صحابی اختصاص دارد [۱۰].
ابو بحریه، در فتوحات روم به سال سیزدهم حاضر بود و خطبه عمر را در جابیه شنید[۱۱]. وی در شام به در مجلس حدیث معاذ بن جبل راه یافت[۱۲] و در مسجد دمشق، همراه عده‌ای دیگر از ابوکبشه سلولی حدیث شنید[۱۳]. وی که از اصحاب ابو عبیدة بن جراح بود، در بیماری او به عیادتش رفت[۱۴].
ابوبحریه در ادامه فتوحات روم در سال بیست شرکت داشت و بنا بر سخن واقدی، نخستین کسی بود که وارد آن سرزمین شد[۱۵] و از درب روم گذشت[۱۶]. این گفته را طبری نیز تأیید کرده است[۱۷]. البته خود ابوبحریه نقل کرده که در اولین لشکری بوده که به فرماندهی عبدالله بن سعدی[۱۸] در خلافت عمر به جنگ تابستانی (صائفه) رفته و وارد سرزمین روم شده است[۱۹]. او در جنگ پشت کار داشت و از اطرافیانش می‌خواست چنانچه در کارزار از او نااستواری دیدند، بدو تذکر دهند[۲۰]. ابو بحریه با توجه به آیه ﴿إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الَّذِينَ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِهِ صَفًّا كَأَنَّهُمْ بُنْيَانٌ مَرْصُوصٌ﴾[۲۱]. دوست داشت روی زمین و پیاده بجنگد، نه سواره و بر روی اسب[۲۲].
بنا بر نقل واقدی، عثمان در خلافت خود از معاویه خواست فردی را که امین مسلمانان و آشنا به سیاست ایشان باشد، برای جنگ تابستانی (صائفه) بفرستد که او ابوبحریه را گسیل داشت[۲۳]. ابوبحریه هنگامی که معاویه، بر منبر، اموال و فییء مسلمانان را از آن خود می‌دانست، به او اعتراض کرد[۲۴] با این حال، معاویه و خلفای بنی امیه او را بزرگ می‌شمردند[۲۵] وی در پیری نزد عبدالملک رفت. عبدالملک که ضعف در پیری را در او دید، نظرش را درباره معاف بودن از حضور بُعوث (گسیل دسته‌های نظامی) پرسید. ابوبحریه پاسخ منفی داد و از او خواست یکی از فرزندانش را برای خدمت بپذیرد[۲۶].
در زمان مرگ وی اختلاف است. طبری مرگش را در سال ۷۷ دانسته است[۲۷]. برخی، مرگ او را در زمان خلافت عبدالملک بن مروان می‌دانند؛ زیرا پس از این دوره، دیگر یادی از او نیست[۲۸] عده‌ای نیز مرگش را در خلافت ولید بن عبدالملک ذکر می‌کنند[۲۹].
ابو بحریه که عثمانی مذهب بود[۳۰] ثقه دانسته شده [۳۱] و با عنوان ناسک و فقیه از او یاد شده است [۳۲].
او از عمر، معاذ بن جبل، ابوعبیده جراح و عده‌ای دیگر روایت می‌کند[۳۳] و فرزندش بحریه از او روایت می‌کند[۳۴].[۳۵]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ ابن حجر، تهذیب، ج۵، ص۳۱۹.
- ↑ تراغم بطنی از سکون؛ سمعانی، ج۱، ص۳۵۵.
- ↑ ابن عساکر، ج۳۲، ص۱۰۸.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۴۰.
- ↑ تجرید، ج۱، ص۳۳۰.
- ↑ مغلطای، ج۱، ص۳۷۷.
- ↑ طبرانی، مسند شامیین، ج۲، ص۴۳۳؛ ابن ابی عاصم، ج۳، ص۶۸ و ج۵، ص۳۳۰.
- ↑ ابن سعد، ج۷، ص۳۰۸.
- ↑ ابن عساکر، ج۳۲، ص۱۱۰.
- ↑ الاصابه، ج۷، ص۴۰.
- ↑ ابن عساکر، ج۳۲، ص۱۰۸.
- ↑ ابن عساکر، ج۳۲، ص۱۰۹.
- ↑ ابن عساکر، ج۳۲، ص۱۱۰.
- ↑ ابن عساکر، ج۳۲، ص۱۱۴-۱۱۳.
- ↑ ابن عساکر، ج۳۲، ص۱۱۴-۱۱۵؛ ابن حبان، ج۲، ص۲۲.
- ↑ مزی، ج۱۵، ص۴۵۸.
- ↑ طبری، تاریخ، ج۴، ص۱۱۲.
- ↑ عمیر بن سعد؛ مزی، ج۱۵، ص۴۵۸.
- ↑ ابن مبارک، ص۲۰۱؛ مزی، ج۱۵، ص۴۵۸؛ ابن عساکر، ج۳۲، ص۱۹۵.
- ↑ طبری، جامع البیان، ج۲۸، ص۱۱۰.
- ↑ «بی‌گمان خداوند کسانی را دوست می‌دارد که در راه او صف زده کارزار می‌کنند چنان که گویی بنیادی به هم پیوسته (و استوار) اند» سوره صف، آیه ۴.
- ↑ ابن جوزی، زاد المسیر، ج۸، ص۱۶.
- ↑ مزی، ج۱۵، ص۴۵۷؛ ابن عساکر، ج۳۲، ص۱۱۴؛ ابن جوزی، منتظم، ج۴، ص۲۹۴؛ ابن حجر، تهذیب، ج۵، ص۳۱۹.
- ↑ ابن عساکر، ج۵۹، ص۱۶۹.
- ↑ ابن عساکر، ج۳۲، ص۱۱۵؛ ذهبی، سیر، ج۴، ص۵۹۴.
- ↑ ابن عساکر، ج۳۲، ص۱۱۵.
- ↑ ابن حجر، تهذیب، ج۵، ص۳۱۹؛ در تاریخ طبری این مطلب یافت نشد.
- ↑ ابن عساکر، ج۳۲، ص۱۱۶.
- ↑ ذهبی، تاریخ، ج۶، ص۵۱۲؛ مزی، ج۱۵، ص۴۵۸.
- ↑ مزی، ج۱۵، ص۴۵۸؛ ابن عساکر، ج۳۲، ص۱۱۵.
- ↑ عجلی، ج۲، ص۳۸۶؛ ابن حبان، ج۵، ص۲۵؛ مزی، ج۱۵، ص۴۵۷.
- ↑ ابن عساکر، ج۳۲، ص۱۱۴.
- ↑ بخاری، التاریخ الکبیر، ج۵، ص۱۷۱؛ ابن ماکولا، ج۷، ص۲۲۵؛ ابن عساکر، ج۳۲، ص۱۰۸.
- ↑ مزی، ج۱۵، ص۴۵۷؛ ابن عساکر، ج۳۲، ص۱۱۴؛ ذهبی، تاریخ، ج۶، ص۵۱۲.
- ↑ داداش نژاد، منصور، مقاله «عبدالله بن قیس کندی»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۱۴۰-۱۴۱.