امامتپژوهی (کتاب)
امامتپژوهی (بررسی دیدگاه امامیه، معتزله و اشاعره) کتابی است به زبان فارسی که به بررسی مسائل مختلف مربوط به امامت از نگاه دانشمندان مسلمان، به‌ویژه دانشمندان شیعه می‌پردازد. این کتاب به قلم جمعی از نویسندگان و زیر نظر محمود یزدی مطلق نوشته شده و توسط انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی به چاپ رسیده است.[۱]
| امامتپژوهی | |
|---|---|
 | |
| زبان | فارسی |
| ترجمهٔ کتاب | (بررسی دیدگاه امامیه، معتزله و اشاعره) |
| نویسندگان | علی قربانی محمد قربان‌نیا |
| زیر نظر | محمود یزدی مطلق |
| ویراستار | محمد ربیع میرزایی |
| موضوع | امامت، امامت در حدیث، امامت از دیدگاه اهل سنت |
| مذهب | [[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]] |
| ناشر | [[:رده:انتشارات انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی|انتشارات انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی]][[رده:انتشارات انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی]] |
| وابسته به | دانشگاه علوم اسلامی رضوی |
| محل نشر | مشهد، ایران |
| سال نشر | ۱۳۸۷ ش |
| شابک | ۹۷۸-۹۶۴-۷۶۷۳-۰۲-۰ |
| شماره ملی | ۲۴۷۴۰۴۷ |
درباره کتاب
کتاب حاضر، پژوهشى است جمعى و با رویکردی مقایسه‌ای میان دیدگاههاى دو فرقه‌ی بزرگ کلامى؛ یعنى: اشاعره و معتزله در جهان اسلام. این کتاب - که با نگاهى کارشناسانه به مسائل مختلف مربوط به امامت از نگاه دانشمندان مسلمان، به‌ویژه شیعه به رشته‌ی تحریر در آمده است - بر رویکرد تفسیرى و روایى تأکید دارد. در این نوشتار، مباحث کلامى متکلمان امامیه، معتزله و اشاعره به روشی تطبیقى، مورد تأمل قرار گرفته است. در ادامه‌ی مباحث کتاب، گزارش و نقد مبحث مواجهه‌ی امت با مسأله‌ی امامت و خلافت پس از پیامبر گرامى اسلام، با رویکردی تاریخى ذکر شده است. اما بخش اصلى کتاب درآمدى روش‌شناختى بر امامتپژوهى است که طى آن گزارشى اجمالى از پیشینه‌ی امامتپژوهى نزد شیعه ارائه و به رویکردهاى متنوع فقهى، تحلیلى-کلامى، عرفانى، تفسیرى-روایى، تاریخى و میانرشتهاى در این زمینه اشاره شده است. [۲]
فهرست کتاب
- سخن ناشر؛
- مقدمه؛
- درآمد روش‌شناختی بر امامتپژوهی:
- پیشینه‌ی امامتپژوهی نزد شیعه (گزارش اجمالی)؛
- روی‌آوردهای متنوع در امامتپژوهی؛
- اهمیت روش‌شناختی امامت در اندیشه‌ی دینی؛
- نگاهی به مجموعه‌ی حاضر؛
بخش اول: رویکرد تحلیلی-کلامی
- چیستی و حقیقت امامت:
- اهمیت بحث از تعریف امامت؛
- گزارش تاریخی تعاریف امامت؛
- شرح اللفظ امامت و واژه‌های وابسته؛
- تعریف امام و امامت؛
- تفاوت شیعه و سنی در تعریف امامت؛
- مراتب امامت؛
- نسبت بین نبوت و امامت؛
- منزلت امامت نزد متکلمان امامیه، معتزله و اشاعره :
- مقدمه؛
- دیدگاه اشاعره و معتزله نسبت به منزلت امامت؛
- اهمیت مقام امام در مکتب امامیه؛
- جایگاه معرفتی امامت در اندیشه‌ی دینی:
- مقدمه؛
- تمایز دین و مذهب؛
- تمایز اصل و فرع؛
- فرع‌انگاری امامت؛
- امامت،به مثابه یک اصل دینی؛
- امامت، به منزله اصل در مذهب؛
- اثبات ضرورت امامت :
- مقدمه؛
- اشاعره و ضرورت امامت؛
- معتزله و ضرورت امامت؛
- امامیه و ضرورت امامت؛
- اوصاف و ویژگی‌های شخصیتی امام:
- مقدمه؛
- اوصاف امام از نظر اشاعره و معتزله؛
- اوصاف امام از نظر شیعه؛
بخش دوم: رویکرد تفسیری-روایی
- ولایت در آینه وحی:
- پیشگفتار؛
- پیشینه‌ی بحث؛
- طرح مسأله؛
- اهمیت ولایت؛
- واژه «ولایت» و ساختار معنایی آن در لغت؛
- ساختار مفهومی «ولایت» در قرآن؛
- اهمیت «ولایت» در قرآن؛
- ولایت امامت؛
- فرق نبی و امام؛
- دلایل انفکاک نبوت از امامت؛
- حقیقت امامت در قرآن؛
- سبب امامت؛
- امام کیست؛
- ولایت و امامت عامه در قرآن؛
- صفات و ویژگی‌های امام در قرآن؛
- عصمت در قرآن؛
- امامت، منصب انتخابی یا انتصاب؛
- امامت خاصه در قرآن:
- مقدمه؛
- بررسی معانی کلمات؛
- دیدگاه‌های مفسران و بررسی ادله‌ی آنان؛
- نقد و بررسی اشکالات و شبهات بر قول مختار؛
بخش سوم: رویکرد تاریخی
درباره پدیدآورندگان
-
محمد قربان‌نیا
(پدیدآورنده) -
میر حسین ضیایی
(پدیدآورنده) -
عبدالکریم رضایی
(پدیدآورنده) -
احد فرامرز قراملکی
(پدیدآورنده) -
محمد اسحاق عارفی
(پدیدآورنده) -
علی قربانی
(پدیدآورنده) -
محمود یزدی مطلق
(پدیدآورنده)
- حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمود یزدی مطلق (متولد ۱۳۱۲ مشهد) - معروف به فاضل - دانش‌آموخته‌ی مقطع دکتری در رشته‌ی فلسفه و حکمت اسلامی از دانشگاه تهران می‌باشد. وی تحصیلات خود را نزد استادانی همچون: عبدالجواد ادیب نیشابوری، میرزا احمد مدرس یزدی، هاشمی قزوینی، بدیع‌الزمان فروزان‌فر، دکتر مهدی حائری، شهید مرتضی مطهری و حسین‌علی راشد به اتمام رساند. عضو هیئت علمی و استاد دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد؛ معاون پژوهشی دانشکده‌ی الهیات دانشگاه فردوسی مشهد؛ مدیر گروه فلسفه و حکمت اسلامی دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد؛ تدریس کلام، فلسفه اسلامی و عرفان در دانشگاه‌های مختلف داخلی و خارجی. ایشان در کنار تدریس، به تحقیق، پژوهش، تصحیح، احیای نسخ خطی، هدایت و راهنمایی بیش از ۲۰۰ پایان‌نامه دکتری و غیره از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس در حوزههاى علمیه، به تألیف مقالات و کتب علمی و دینی پرداخته است. «بررسی و تحقیق در بیان احوال، افکار و آثار معتزله» برخی از آثار اوست.[۴]
- دکتر احد فرامرز قراملکی (متولد ۱۳۴۰، تبریز)، تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطع دکتری معارف و فلسفه اسلامی در دانشگاه تهران پیگیری کرد. عضو حقیقی کمیسیون تخصصی الهیات، عضو شورای ارزیابی کیفیت دانشگاه و نماینده هیأت اجرایی جذب اعضای هیأت مدیره از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر راهنمایی و مشاوره پایان‌نامه‌های دانشجویان، تاکنون چندیدن جلد کتاب و مقاله به رشتهٔ تحریر درآورده است. «اخلاق حرفه‌ای»، «سازمان‌های اخلاق در کسب و کار»، «حرفه‌گرایی و فلسفه»، «قلمرو پیام پیامبران» و «استاد مطهری و کلام جدید» برخی از این آثار است.[۵]