ادعیه امام مهدی
اهمیت ادعیه و زیارات مهدوی
دعاها و زیارت‌های مربوط به ساحت مقدس امام زمان (ع) بخش مهمی از فرهنگ شیعه را به خود اختصاص داده است. این گستردگی منشأیی جز این ندارد که آن حضرت، خاتم اوصیا و امید امت‌هاست. جمع‌آوری و تدوین ادعیه و زیارات مربوط به آن حضرت به صورت‌های مختلفی تاکنون انجام شده و دایرۀ وسیعی دارد[۱].
دعا و زیارات منسوب به امام زمان (ع)
در اینجا آنها را در چند بخش بررسی میکنیم (بدیهی است به دلیل اقوال و روایات گوناگون، ممکن است بخش‌های مختلف با یکدیگر هم پوشانی داشته باشند):
ادعیه پیرامون حضرت مهدی (ع) از امامان معصوم (ع)
ادعیه و زیاراتی که از معصومان (ع) و دربارۀ امام مهدی (ع) نقل شده است:
- دعای ندبه: دعای ندبه از اعمال سرداب مقدس امام زمان (ع) و نیز از اعمال عید فطر و روز جمعه است. این دعا اگرچه مربوط به امام زمان (ع) است، ولی میتوان گفت یک دور عقاید تشیع در آن آمده است؛
- دعای عهد: دعای عهد ابتدا خداوند را به اسامی و صفات می‌خواند و بعد صلوات بر امام زمان (ع) است[۲]؛
- دعاهای ایام هفته؛
- دعاهای هر ماه؛
- ادعیه بعد از نمازها مانند دعای بعد از نماز صبح و...؛
- دعای فرج؛
- دعای عظیم الشأن؛
- دعای سمات؛
- دعای معرفت در زمان غیبت و...[۳] .
زیارات پیرامون حضرت مهدی (ع) از امامان معصوم (ع)
برخی زیارات:
- زیارت صاحب الامر (ع) در سرداب مقدس سامراء[۴]؛
- زیارت ناحیه مقدسه: زیارت‌نامه‌ای است که به امام زمان (ع) نسبت داده شده است. مضامین بلند و نیز تأیید برخی از عالمان شیعه، این نسبت را تقویت می‌کند[۵]؛
- زیارت آل یس: یکی از زیارت‌های مشهور حضرت صاحب الامر (ع) است؛
- زیارت رجبیه: این زیارت، توسط ابوالقاسم حسین بن روح از آن حضرت نقل شده است[۶] و...[۷].
برداشتی از ادعیه و زیارات مورد توجه در زمان غیبت
برداشتی از ادعیه و زیارات مربوط به امام زمان (ع) که بیانگر محتوای آنهاست و آنچه ما بر زبان جاری میکنیم:
- تعجیل فرج و ظهور حضرت: این مضمون بیش از مضامین دیگر در ادعیه و زیارات آمده است.
- دعا برای سلامتی حضرت: در دعا برای سلامتی امام زمان (ع) نیز گاهی تصریح به سلامتی و حفظ حضرت شده و گاهی به صورت‌های دیگر آمده است. از نمونه این دعاها دفع حسد و شر حیله‌گران و ظالمان و جباران از حضرت است.
همچنین میتوان به دعاهایی که در ارتباط غیرمستقیم با حضرت است اشاره کرد:
- دعا برای دوستان و یاوران و خدام آن حضرت.
- دعاهای شخصی که در رابطه با حضرت برای خود دعا می‌نماییم: در ادعیه و زیارات مضامینی آمده که دعا برای خود انسان در رابطه با امام زمان (ع) است. از نمونه‌های آن موارد زیر است: از اعوان و انصار و یاران و ملازمان و محافظان و تابعین و دوستان و خونخواهان و خالصان و پیشروان در ادای اوامر حضرت و راضی و تسلیم بودن نسبت به آن حضرت.
- دعا علیه دشمنان حضرت[۸].
ادعیه و زیارات منسوب به امام زمان (ع)
ادعیه و زیاراتی که از جانب خود حضرت به ما رسیده است:
- دعای افتتاح: یکی از دعاهایی که از محمد بن عثمان بن سعید عمری برای هر شب ماه رمضان نقل شده، دعای افتتاح است[۹].
- دعای سمات: این دعا از عَمری نقل شده است؛ اما به دلیل جایگاه او که نایب خاص حضرت مهدی (ع) است میتوان نسبت این دعا به آن حضرت را قوی دانست.
- دعای «اللهُمَّ ارْزُقْنَا تَوْفِیقَ الطَّاعَةِ...»: کفعمی در مصباح با عنوان "مروی عن المهدی (ع)" این دعا را به آن حضرت منسوب دانسته است[۱۰].
- دعای فرج «اللَّهُمَّ عَظُمَ الْبَلَاءُ»: سید بن طاووس در جمال الاسبوع این دعا را در پی نماز امام زمان (ع) ذکر کرده است[۱۱].
- ادعیه آن حضرت در ثنای الهی]] و درخواست حوایج از او.
- ادعیه آن حضرت دربارۀ نماز و آنچه به نماز ارتباط دارد.
- ادعیه آن حضرت در رفع شداید و سختی‌‌‌ها.
- ادعیه آن حضرت در محفوظ ماندن از شرّ دشمنان.
- ادعیه آن حضرت در زیارات اجداد طاهرینش مانند زیارت حضرت علی (ع) در روز یکشنبه و زیارت امام حسین (ع) در روز عاشورا و زیارت ناحیه مقدسه.
- دعای علوی مصری که حضرت به او تعلیم فرمودند و...[۱۲].
دعاهای مربوط به فرج امام زمان (ع)
دعاهایی که برای برای فرج حضرت مهدی (ع) ذکر شده است. این دعاها را در دو بخش کلی میتوان ذکر کرد:
- دعاها و زیارات مربوط به فرج آل محمد (ص) و تعجیل در ظهور حضرت حجت (ع): در توقیع شریفی از حضرت مهدی (ع) وارد شده است: «برای تعجیل در فرج من بسیار دعا کنید؛ زیرا گشایش کارهای شما در آن است»[۱۳].
- ادعیه یا زیاراتی برای فرج اهل بیت (ع) و حضرت مهدی (ع) پس از ذکر صلوات. این قسم از دعاها را نیز میتوان به دو صورت زیر معرفی کرد:
- ادعیه و زیاراتی برای زمان یا مکانی خاص: مانند دعا برای تعجیلِ فرج در عید قربان و روز جمعه؛ سجدۀ شکر تعقیبات نماز ظهر، ادعیۀ سحرگاهان و... .
- ادعیه و زیارات کلی، بدون اختصاص به زمان یا مکانی خاص، مانند: دعای جامع خیر دنیا و آخرت[۱۴]؛ دعای بعد از نماز امام زمان (ع)[۱۵] دعای مخزون؛ دعای کنزالعرش و...[۱۶].
ادعیه و زیارات مهدوی در کتاب مفاتیح الجنان
برخی دیگر از ادعیه و زیارات مهدوی که در کتاب مفاتیح الجنان آمده است:
پرسش مستقیم
پرسش‌های وابسته
- چه ادعیه و زیاراتی پیرامون امام مهدی میباشد؟ (پرسش)
- ویژگی‌های شخصی امام مهدی در ادعیه و زیارات چیست؟ (پرسش)
- ویژگی‌های شخصیتی امام مهدی در ادعیه و زیارات چیست؟ (پرسش)
- آثار دعا و زیارت برای امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آثار معرفتی ادعیه و زیارت برای امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آثار عملی و رفتاری ادعیه و زیارت برای امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آثار عاطفی و قلبی ادعیه و زیارت برای امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آثار اجتماعی ادعیه و زیارت برای امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- چگونه میتوان برای امام مهدی دعا کرد؟ (پرسش)
- دعای امام مهدی برای شیعیان چیست؟ (پرسش)
- چه دعاهایی در دوره غیبت امام مهدی سفارش شده است؟ (پرسش)
- چه دعاهایی برای طلب فرج امام مهدی است؟ (پرسش)
- مراد از دعای نور چیست؟ (پرسش)
- امام مهدی درباره خواندن زیارت جامعه کبیره چه فرموده است؟ (پرسش)
- زیارت‌های امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- زیارت مادر امام مهدی چیست؟ (پرسش)
منابع
پانویس
- ↑ ر.ک: تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۸۳-۸۷.
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۳، ص ۹۵.
- ↑ ر.ک: بالادستان، محمد امین؛ حائریپور، محمد مهدی؛ یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ص ۱۷ ـ ۲۰؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۸۳-۸۷. موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۳۵۱، ۳۵۲.
- ↑ این سرداب در منزل امام عسکری (ع) در سامرا قرار دشته که محل عبادت آن حضرت نیز بوده است.
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۹۸، ص ۳۲۸.
- ↑ طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، ص ۸۲۱.
- ↑ ر.ک: موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۳۵۱، ۳۵۲؛ بالادستان، محمد امین؛ حائریپور، محمد مهدی؛ یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ص ۱۷ ـ ۲۰؛ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ص ۱۰۰- ۱۰۳؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۸۳-۸۷.
- ↑ ر.ک: تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۸۳-۸۷.
- ↑ حلی، رضی الدین علی بن موسی بن طاوس، الاقبال، ص ۵۸.
- ↑ عاملی کفعمی، ابراهیم بن علی، المصباح، ص ۲۸۰.
- ↑ حلی، رضی الدین علی بن موسی بن طاوس، جمال الاسبوع، ص ۲۸۰؛ نیز ر. ک: عاملی کفعمی، ابراهیم بن علی المصباح، ص۱۷۶.
- ↑ ر.ک: موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۳۵۱، ۳۵۲؛ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ص ۱۰۰- ۱۰۳.
- ↑ «وَ أَکْثِرُوا الدُّعَاءَ بِتَعْجِیلِ الْفَرَجِ فَإِنَّ ذَلِکَ فَرَجُکُمْ»؛ ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، ج۲، ص۴۸۵؛ طبرسی، احمد بن علی، الإحتجاج، ج۲، ص۴۷۱.
- ↑ «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ وَ رَوْحَهُمْ وَ رَاحَتَهُمْ وَ سُرُورَهُمْ، وَ أَذِقْنِی طَعْمَ فَرَجِهِمْ، وَ أَهْلِکْ أَعْدَاءَهُمْ مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ»؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۲، ص۵۸۳، ح۱۸.
- ↑ «اللَّهُمَّ عَظُمَ الْبَلَاءُ وَ بَرِحَ الْخَفَاءُ... اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الَّذِینَ أَمَرْتَنَا بِطَاعَتِهِمْ وَ عَجِّلِ اللَّهُمَّ فَرَجَهُمْ بِقَائِمِهِمْ وَ أَظْهِرْ إِعْزَازَهُ»؛ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۸، ص۱۸۴-۱۸۵، بَابُ اسْتِحْبَابِ التَّطَوُّعِ بِصَلَوَاتِ الْأَئِمَّة، ح۱۰۳۷۴؛ ابن طاووس، علی بن موسی، جمال الأسبوع، ص۲۸۰-۲۸۱.
- ↑ ر.ک: موسوی آقداش، سید ابوالفضل، صلوات و دعا برای فرج، ص ۸۹ ـ ۹۵.
- ↑ ر.ک: بالادستان، محمد امین؛ حائریپور، محمد مهدی؛ یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ص ۱۷ ـ ۲۰.