بنی مالک بن سلمه
مقدمه
بنی مالک از اقوام قحطانی[۱] و از طوایف قبیله بنی زبید و از فرزندان مالک بن سلمة بن مازن بن ربیعة بن منبّه (زبید) اند[۲]. وی فرزندانی داشت که نسل وی را در زمین منتشر کردند. از جمله این فرزندان، کعب بن مالک بود[۳]. از رجال و معاریف این طایفه می‌‌توان از عمرو بن حجّاج بن عبداللّه بن عبدالعزیز بن کعب زبیدی، از اشراف مذحج در کوفه و از قاتلان سید و سالار شهیدان(ع) نام برد[۴]. عمرو بن حجاج زبیدی، در زمان رسول خدا(ص) اسلام آورد[۵]. او در سال ۵۲ هجری و در ایام امارت زیاد بن ابیه بر کوفه، با امضای شهادت‌نامه دروغین حاکم کوفه علیه حجر بن عدی، دست خود را به خون حجر -این یار صدیق حضرت علی(ع)- آلوده ساخت[۶]. وی در پی مرگ معاویه و آشفتگی‌هایی که در پی مرگ او در عراق پدید آمد، با نوشتن نامه به امام حسین(ع)، از ایشان جهت آمدن به کوفه و به دست گرفتن حکومت، دعوت به عمل آورد[۷]. اما با آمدن عبیدالله بن زیاد به کوفه، عمرو بن حجاج به خدمت او در آمد و در کشاندن هانی بن عروه به قصر و در نتیجه اسارت و بعد شهادت او توسط عبیدالله بن زیاد، نقش ایفا کرد[۸]. وی همچنین در پراکنده کردن یاران مسلم بن عقیل تلاش بسیار از خود نشان داد[۹]. عمرو در کربلا مسئولیت ممانعت رسیدن آب به خیام اباعبدالله الحسین(ع) را به عهده گرفت[۱۰] و در روز عاشورا به عنوان فرمانده جناح راست لشکر کوفه علیه سرور و سالار شهیدان(ع) و یارانش به کارزار پرداخت[۱۱]. او پس از قیام خونین کربلا و به هنگام شکل‌گیری قیام مختار، به تحریک عبدالله بن مطیع - گماشته عبدالله بن زبیر بر کوفه - پرداخت و از سوی او فرماندهی دو هزار نفر را در جنگ با مختار برعهده گرفت[۱۲]. وی همچنین در «یوم السبیع» به کمک دیگر اشراف ناراضی کوفه شتافت و مسئولیت جنگ در محله مراد را به عهده گرفت[۱۳]؛ اما با قبول شکست در برابر مختار و یارانش از کوفه گریخت و راه شراف و واقصه را در پیش گرفت. از آن پس، دیگر خبری از او نشد[۱۴]. البته، لازم به ذکر است که در کنار نقش‌آفرینی‌های عمرو بن حجاج و دیگر مذحجیان همراه او، نباید از نقش مؤثر و بزرگ دیگر مذحجیان – از جمله طوایف بنی زبید - در حمایت از قیام مختار غفلت کرد و نقشی بزرگ و بسزای این گروه از مذحجیان در ایجاد و استمرار قیام را نادیده انگاشت[۱۵].[۱۶].
منابع
حسینی ایمنی، سید علی اکبر، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت
پانویس
- ↑ عمر رضا کحاله، معجم قبائل العرب، ج۳، ص۱۰۳۱.
- ↑ ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۲۵؛ عمر رضا کحاله، معجم قبائل العرب، ج۳، ص۱۰۳۱.
- ↑ ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۲۷.
- ↑ ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۲۷؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۱۲.
- ↑ ابن اثیر، اسد الغابه فی معرفة الصحابه، ج۳، ص۷۱۰؛ ابن حجر، الاصابه فی تمییز الصحابه، ج۵، ص۱۱۱.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ج۵، ص۲۵۴.
- ↑ محمد بن جریر طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ج۵، ص۳۵۳؛ ابن اعثم کوفی، الفتوح، ج۵، ص۳۰.
- ↑ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، خامسه۱، ص۴۶۲؛ ابن اعثم کوفی، الفتوح، ج۵، ص۴۴.
- ↑ دینوری، الاخبار الطوال، ص۲۳۸.
- ↑ محمد بن جریر طبری، تاریخ الأمم و الملوک،ج۵، ص۴۱۲؛ مسکویه، تجارب الامم، ج۲، ص۷۰.
- ↑ دینوری، الاخبار الطوال، ص۲۵۶؛ شیخ مفید، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج۲، ص۹۵.
- ↑ محمد بن جریر طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ج۶، صص۲۸-۲۹؛ ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۲۲۳.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ج۶، ص۳۹۸.
- ↑ محمد بن جریر طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ج۶، ص۵۲؛ مسکویه، تجارب الامم، ج۲، ص۱۷۵.
- ↑ ر.ک: محمد بن جریر طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ج۶، ص۳۹-۴۰و ۸۲.
- ↑ حسینی ایمنی، سید علی اکبر، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت.