زن در فقه سیاسی

مقدمه

زنان، دختران (جنس اناث) در برابر مردان و پسران^[۱]. مأخوذ از زبان آرامی یا سریانی یا عبری^[۲].

﴿وَلِلنِّسَاءِ نَصِيبٌ مِمَّا اكْتَسَبْنَ﴾^[۳].

در قرآن کریم از زن و مرد سخن به میان آمده است. از مهم‌ترین آیاتی که دیدگاه ارزشی مساوی قرآن کریم به زن و مرد را در منافع مادّی دلالت دارد، آیه شریفه ﴿لِلرِّجَالِ نَصِيبٌ مِمَّا اكْتَسَبُوا وَلِلنِّسَاءِ نَصِيبٌ مِمَّا اكْتَسَبْنَ﴾^[۴] می‌باشد که استثمار و برده کشی از جنس زن و انسان‌های دیگر را نفی می‌کند.

پس از ظهور انقلابات فمینستی و زن‌محور که با هدف کسب حقوق مساوی با مردان در جهان غرب آغاز و به‌تدریج به گرایش‌های برتری زنان کشیده شد، ادیان الهی، به‌ویژه قرآن کریم و احکام اسلامی به‌شدت مورد هجوم این اندیشه‌ها قرار گرفت؛ به‌خصوص احکامی چون دیه، ارث و حجاب و آیه شریفه ﴿الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاءِ بِمَا فَضَّلَ اللَّهُ بَعْضَهُمْ عَلَى بَعْضٍ وَبِمَا أَنْفَقُوا مِنْ أَمْوَالِهِمْ﴾^[۵] مورد خدشه و در معرض تفاسیر مختلف قرار گرفت.

کتاب‌های بسیاری برای تبیین جایگاه زن در نظام اجتماعی و حقوقی اسلام تألیف شده است که تساوی زن و مرد را در ارزش‌های انسانی مورد بررسی قرار داده‌اند. تفاوت زن و مرد در فقه اسلامی و برخی احکام شرعی به دلیل برخی تفاوت‌ها در جایگاه اقتصادی و الزامات تکوینی و عاطفی و روحی جنس زن و مرد برشمرده شده است^[۶].^[۷]

منابع

نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم

پانویس

↑ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۸۲۳.
↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۱۲، ص۱۱۱.
↑ «زنان را (هم) از آنچه برای خویش به کف می‌آورند بهره‌ای» سوره نساء، آیه ۳۲.
↑ «و آنچه را که خداوند با آن برخی از شما را بر برخی دیگر برتری داده است آرزو نکنید؛ مردان را از آنچه برای خود به دست می‌آورند بهره‌ای است و زنان را (هم) از آنچه برای خویش به کف می‌آورند بهره‌ای؛ و بخشش خداوند را درخواست کنید که خداوند به هر چیزی داناست» سوره نساء، آیه ۳۲.
↑ «مردان سرپرست زنانند بدان روی که خداوند برخی از آنان را بر برخی دیگر برتری داده است و برای آنکه مردان از دارایی‌های خویش می‌بخشند» سوره نساء، آیه ۳۴.
↑ ر. ک: عبدالله جوادی آملی، زن در آیینه کمال و جمال. مرتضی مطهری، نظام حقوق زن در اسلام.
↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۴۹۸-۴۹۹.

[1] بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۸۲۳.

[2] حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۱۲، ص۱۱۱.

[3] «زنان را (هم) از آنچه برای خویش به کف می‌آورند بهره‌ای» سوره نساء، آیه ۳۲.

[4] «و آنچه را که خداوند با آن برخی از شما را بر برخی دیگر برتری داده است آرزو نکنید؛ مردان را از آنچه برای خود به دست می‌آورند بهره‌ای است و زنان را (هم) از آنچه برای خویش به کف می‌آورند بهره‌ای؛ و بخشش خداوند را درخواست کنید که خداوند به هر چیزی داناست» سوره نساء، آیه ۳۲.

[5] «مردان سرپرست زنانند بدان روی که خداوند برخی از آنان را بر برخی دیگر برتری داده است و برای آنکه مردان از دارایی‌های خویش می‌بخشند» سوره نساء، آیه ۳۴.

[6] ر. ک: عبدالله جوادی آملی، زن در آیینه کمال و جمال. مرتضی مطهری، نظام حقوق زن در اسلام.

[7] نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۴۹۸-۴۹۹.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]