هارون عباسی در معارف و سیره رضوی

مقدمه

هارون عباسی در همه چیز شبیه به منصور بود، به جز در بخشش مال[۱]،؛ چراکه می‌گویند منصور آدم بخیلی بود. رشید نیز هم چون منصور، پس از چندی که بر اوضاع مسلط شد، تولید کشور را به تباهی کشاند و علاقه به مال‌اندوزی پیدا کرد[۲]. او مردم را در دادن مالیات به عذاب می‌انداخت؛ زیرا دستور می‌داد کارگران، کشاورزان، صنعتگران، خریداران غلات را در یک محل گرد آورده از آنان به طور دسته جمعی مبلغی را مطالبه کنند. عبدالله بن هیثم عهده‌دار مطالبه مالیات‌ها شده بود که با انواع شکنجه‌ها مأموریت خود را اجرا می‌کرد. شخصی دیگری نیز از سوی هارون، مأمور زدن و زندانی کردن افراد شده بود تا بدین وسیله مالیاتشان را وصول کند[۳]. در کاخ هارون چهار هزار کنیز و سوگلی وجود داشت. به قول یکی از آنان، هارون در لذت‌های حرام و ریختن خون‌ها و غصب حقوق مردم بسیار حریص بود، به اهل بیت (ع) ستم روا می‌داشت ولی بخشش‌هایش بر رقاصه‌ها، خوانندگان، عیاشان و بازیگران نثار می‌شد[۴]. به دستور این خلیفه نارشید ملعون، امام موسی بن جعفر (ع) در زندان به شهادت رسیدند. هارون در سال ۱۹۳ هجری در خراسان مرد و در قبه هارونی دفن گردید. او ۱۴ پسر داشت که امین و مأمون و قاسم را به همه ترجیح می‌داد.[۵]

پنجمین خلیفه ظالم عباسی، و فرزند مهدی عباسی بود که بعد از برادرش هادی، در سال ۱۷۰ هجری قمری، به خلافت رسید. او پدر مأمون عباسی بود. از مهم‌ترین حوادث دوران خلافت او، قیام رافع بن لیث بن نصر بن سیار بود که به هواخواهی از بنی امیّه بر ضد بنی عباس برپا شد. سرکوبی این قیام، هارون را به خراسان کشاند و عاقبت در سال ۱۹۳ هجری قمری، و در سن ۴۵ یا ۴۸ سالگی، در باغ حمید بن قحطبه مرد و به دستور مأمون، در همان باغ مدفون و برای یادبود، قبّه‌ای که تا مدتی به قبّه هارونی معروف بود، بر فراز آن ساختند[۶].[۷]

منابع

پانویس

  1. این بخشش در راه خدا نبود بلکه بخششی بود که به آوازه خوان‌ها و مطربان تعلق داشت.
  2. تنبیه الاشراف، ص۲۹۹.
  3. البدایة و النهایة، ج۱۰، ص۱۸۴.
  4. البدایة و النهایة، ج۱۰، ص۲۲۰.
  5. محمدی، حسین، رضانامه ص ۲۷۹.
  6. تاریخ مشهد الرضا (ع)، ص۵۵-۵۸.
  7. محمدی، حسین، رضانامه ص ۸۰۴.