ابراهیم بن عباس بن محمد صولی
ابراهیم بن عباس بن محمد صولی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ابراهیم بن عباس بن محمد صولی در تراجم و رجال - ابراهیم بن عباس بن محمد صولی در معارف و سیره رضوی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
ابواسحاق ابراهیم بن عباس بن محمد بن صول بغدادی صولی کاتب. از موالیان یزید بن مهلب،[۱] از نژاد ترک و خراسانی بود و در زمره دانشمندان و شاعران بغداد به شمار می‌‌آمد.[۲] سال تولد او ۱۶۷ یا ۱۷۶ هـ بوده است.[۳] برخی صولی را از راویان امام رضا (ع)دانسته‌اند.[۴] کسانی چون احمد بن قاسم بن اسماعیل[۵] و ثعلب نحوی از ایشان روایت کرده‌اند.[۶]
وی از کاتبان برجسته، حاذق، بلیغ و فصیح بود[۷] و در شعر نیز دستی توانا داشت.[۸] ابن شهرآشوب نام وی را در زمره شاعران اهل بیت (ع) که به دلایلی تقیّه می‌‌کردند، آورده است.[۹] وی اشعاری در مدح امام رضا (ع) سروده،[۱۰] ولی در زمان متوکل عباسی (خلافت ۲۳۲ ـ ۲۴۷ﻫ) آنها را از بین برده است.[۱۱] همچنین قصیده‌ای در سوگ امام حسین (ع) سرود و آن را در خدمت امام رضا (ع) خواند و ده هزار درهم مسکوک از امام پاداش گرفت.[۱۲]
صولی و برادرش عبدالله از نزدیکان فضل بن سهل، وزیر مأمون (خلافت ۱۹۸ ـ ۲۱۸ﻫ) بودند. هنگامی که فضل به مهارت و کاردانی صولی پی برد، از طرف خلیفه مسئولیت برخی از دیوان‌ها از جمله دیوان نفقات و ضیاع (کشاورزی و باغات) را به عهده او گذاشت و تا آخر عمر در این سمت باقی بود.[۱۳] وی به سال ۲۴۳ هـ در سامرا درگذشت.[۱۴]
آثار و تألیفات صولی عبارت‌اند از: «دیوان رسائل»[۱۵] «دیوانشعر»[۱۶] «الدولة العباسیّه» ،«کتاب العطر» و «کتاب الطبیخ».[۱۷][۱۸]
منابع
جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱
پانویس
- ↑ معجم الادباء ۱/۱۶۵.
- ↑ وفیات الاعیان ۱/۴۵.
- ↑ معجم الادباء ۱/۱۶۵.
- ↑ عیون اخبار الرضا (ع) ۱/۱۴۲.
- ↑ عیون اخبار الرضا (ع) ۱/۱۴۵.
- ↑ الأنساب ۳/۵۶۸.
- ↑ معجم الادباء ۱/۱۶۸.
- ↑ معالم العلماء ۱۵۲.
- ↑ معالم العلماء ۱۵۲.
- ↑ اعیان الشیعه ۲/۱۶۹.
- ↑ عیون اخبار الرضا (ع)۲/۱۴۶.
- ↑ اعیان الشیعه ۲/۱۶۹.
- ↑ الاغانی ۱۰/۴۴.
- ↑ الأنساب ۳/۵۶۸.
- ↑ الوافی بالوفیات ۲/۲۷.
- ↑ تاریخ بغداد ۶/۱۱۷.
- ↑ الفهرست (الندیم) ۳۷۸، ۳۷۹ و ۴۰۸.
- ↑ جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱، ص ۷۵-۷۶.